Sentymentalizm jako nurt

NURT SENTYMENTALNY Sentymentalizm jest nurtem literackim. Miał on charakter pewnej postawy filozoficznej. Nazwa wywodzi się od powieści “Podróż sentymentalna”. Sentymentalizm powstał jako reakcja przeciwko racjonalizmowi i dydaktyzmowi. Przejawiał się on pod koniec wieku XVIII w modzie, stylu bycia, życiu towarzyskim, ogrodnictwie. Słowo sentymentalizm ma następujące znaczenia: nurt artystyczny drugiej połowy XVIII wieku przesadna i uwidoczniona uczuciowość i wrażliwość Modne stało się przebywanie na łonie natury i prostota życia. W Polsce sentymentalizm rozwinął się w latach 80 i 90 XVIII wieku. Ośrodkiem jego rozwoju były Puławy (siedziba książąt Czartoryskich). Głównym mecenasem była Izabela Czartoryska. Drugim nurtem literatury sentymentalnej była poezja grobów. Przedstawiano: żal, smutek, grozę i rozpacz. Jan Jakub Rousseau - prekursor nurtu Był francuskim pisarzem; autor “Emila”, “Nowej Heloizy”. Stworzył podstawę dla sentymentalizmu. Głosił tezę: “Człowiek jest cząstką natury”. Podkreślał rolę ludzkich uczuć, zwłaszcza miłosnych. “Umowa społeczna” Odrzucił w tym utworze styl życia salonów i cywilizację, która godzi w człowieka. Rzucił hasło powrotu do natury. Centrum zainteresowania był człowiek, ten który kieruje się uczuciem i emocjami. Na pierwszym miejscu powinna być spontaniczność, a rozum na końcu. Człowiek to ten, który kieruje się sercem, jest uczulony na piękno natury, potrzebuje czułości. Karpiński - poeta sentymentalny Był to polski twórca sentymentalny. Pisywał utwory miłosne, religijne, refleksyjne, patriotyczne. Zasłynął jako twórca pieśni erotycznych i sentymentalnych. “O wymowie w prozie albo w wierszu” Postuluje tam aby pisano jak najprościej i zrozumiale, aby dano upust swojemu natchnieniu. “Pieśń dziada Sokolskiego” Jest to utwór patriotyczny. Przedstawiony jest w nim obraz nędzy, ubóstwa, ruiny. Wskazuje on na rychły koniec państwa. “Do Justyny. Tęskność na wiosnę” Język w tym utworze jest łatwy w odbiorze, prosty i potoczny. Wiersz jest regularny i rytmiczny. Rymy są bardzo dokładne. Jest opis przyrody. Ostatnia strofa to pointa. Jest to wiersz o uczuciu i o tęsknocie. Uczucia są zaprezentowane za pomocą przyrody i na tle przyrody. “Laura i Filon” Jest to pieśń sentymentalna (sielanka). Jest to sielanka konwencjonalna. Nawiązuje ona do nurtu sielanek Wergiliusza. Świadczą o tym: imiona bohaterów (Lura, Filon) są wystylizowane na tą konwencję głównym tematem jest miłość, uczucie i mimo przeszkód i trudności zakończenie jest szczęśliwe Jest to też sielanka sentymentalna ponieważ: zaprezentowana jest na tle przyrody tematem są uczucia bohaterowie kierują się uczuciem wyolbrzymione są reakcje i uczuciowość prymat uczuć nad rozsądkiem literackie wyznaczniki uczuciowości występują elementy ludowe Karpiński wygłasza filozofię mówiącą o potędze miłości. “Pieśń dziada Sokolskiego w kordonie cesarskim” Ludzie szli za zbytkami. Wolność porównywana jest do ptaka. Jest to pieśń żalu za utraconą suwerennością. Utrata niepodległości spowodowana była niegodnym postępowaniem Polaków. Jest to utwór patriotyczny. Cykl utworów: “Pieśń nabożna” Pisane były te utwory z myślą o czytelniku ludowym, niewykształconym. Karpiński usiłował kształtować postawy obywatelskie. Propagował zasady wiary, etykę chrześcijańską. Boga prezentował jako dobrego i sprawiedliwego ojca. Jedna z tych pieśni to “Pieśń o narodzeniu pańskim”. Zawarte są w niej elementy religijności. Bóg cierpiał i był dobrym ojcem dla ludzi. Opiekował się i darzył uczuciem lud. Bóg kocha wszystkich. Jest wszechmocny. Utwór ten zawiera elementy patriotyczne. Propaguje powrót do natury. Bóg czuje to samo co ludzie.