Ryzyko w działalności przedsiębiorstw - wstęp

Ryzyko jest nieodłącznym elementem każdego przedsięwzięcia gospodarczego i niemożliwe jest jego całkowite wyeliminowanie. Kluczowym problemem dla przedsiębiorcy jest zatem określenie źródeł powstawania tego ryzyka, jego wielkości oraz wpływu, jakie może ono mieć na prowadzoną działalność, a następnie podjęcie takich działań, by wpływ ten zminimalizować. Zarządzanie działalnością gospodarczą obejmuje swoim zakresem nie tylko procesy planowania i podejmowania decyzji, lecz także powinno uwzględniać czynnik ryzyka. Każdy zarządzający powinien traktować go jako nieodłączny element zarządzania i uwzględniać go przy podejmowaniu decyzji. Pomijanie tego czynnika jest jednoznaczne z oderwaniem się w zarządzaniu od rzeczywistości. Współcześnie należy uznać ryzyko za czynnik powszechny i naturalny w procesie gospodarowania. Występuje ono we wszystkich rodzajach działalności;. po stronie postępu technicznego i prac rozwojowych, w gospodarce środkami trwałymi, gospodarce materiałowej, gospodarce finansowej, procesach produkcji, sprzedaży i odtwarzania zużytych czynników produkcji Tak rozumiane ryzyko jest niemożliwe do wyeliminowania z działalności gospodarczej. Każdy zarządzający podejmując decyzje gospodarcze bazuje na pewnych prognozach (przewidywaniach) dotyczących przyszłych warunków działania. Przewidywania te mogą stanowić jednak tylko przybliżenie, bowiem na podstawie danych z przeszłości można określić tylko trendy rozwojowe w kształtowaniu się danych czynników, nie można więc w sposób pewny ustalić jak interesujące nas czynniki, stanowiące podstawę podejmowanej decyzji, będą kształtowały się w przyszłości. Zatem podejmując decyzję menadżer ponosi ryzyko, że okaże się ona błędna i nie przyniesie oczekiwanych efektów. Menadżer nie może jednak dopuścić do tego by był zaskakiwany przez sytuacje, których w ogóle nie przewidywał, a które znajdowały się w obszarze podejmowanych przez niego decyzji. W warunkach gospodarki rynkowej nie może on także liczyć tylko na szczęśliwe sploty sytuacji. Powinien uprzedzać przyszłość i ruchy konkurencji, adaptować się do przyszłości, starając się nawet w pewnej mierze ją kreować, wykorzystując do tego dostępne informacje, a niekiedy nawet własną intuicję. Głównym kierunkiem jego działań powinno być ustalenie obszarów (dziedzin) występowania ryzyka, rozmiarów ryzyka, wpływu ryzyka na organizację oraz poszukiwanie takich decyzji by je ograniczyć. Działania w tym zakresie mogą być źródłem umożliwiającym uzyskanie przewagi konkurencyjnej, bowiem tradycyjne jej źródła takie jak kapitał czy środki trwałe nie pełnią już roli atutów, które dają w miarę stabilną perspektywę realizacji wybranej strategii zarządzania przedsiębiorstwem. Aby więc podejmowane decyzje były trafne i słuszne z punktu widzenie sytuacji w jakiej znajduje się przedsiębiorstwo należy dążyć do ograniczenia ryzyka i nadania jemu takiej formy użyteczności by uczynić z niego zjawisko pozytywne, a w ostateczności, takie, które nie szkodzi Niedocenianie ryzyka oraz zbyt powszechna nonszalancja w jego ocenie powoduje niedoskonałość planowania, co prowadzi najczęściej do powstawania planów nadmiernie optymistycznych kończących się niepowodzeniem. Z kolei zbytnia ostrożność, przejawiająca się w zachowawczości, powoduje planowanie nadmiernie pesymistyczne, a takie projekty, z powodu konkurencji, która może się szybciej rozwijać mają niewielkie szanse powodzenia już w fazie inicjacji.