Rynkowa Wartość Dodana - wyjaśnienie

Rynkowa Wartość Dodana (Market Value Added- MVA) Kolejnym wskaźnikiem, do którego prawa autorskie posiada firma Stern Stewart&Co jest MVA - rynkowa wartość dodana. Pozwala ona ocenić proces tworzenia dodatkowej wartości dla akcjonariuszy w dłuż-szym horyzoncie czasowym. Wyraża się zależnością gdzie: MV oznacza wartość rynkową przedsiębiorstwa, czyli rynkową wartość kapitału własnego i długu, z tytułu którego przedsiębiorstwo płaci odsetki. C - zainwestowany kapitał, jest mierzony w kategoriach księgowych. Wskaźnik MVA równa się bogactwu, jakie przedsiębiorstwo zyskało lub straciło od czasu swojego istnienia. Odpowiada dokładnie oszacowaniu bieżącej wartości netto, czy¬li NPV (wartość teraźniejsza netto) firmy. Jeżeli rozpatrzymy firmę jako zbiór projektów inwestycyjnych, to MVA jest niczym innym, jak oszacowaną przez rynek akcji zagregowaną wartością netto wszystkich pro-jektów, które są realizowane jak i tych, które zgodnie z oczekiwaniami inwestorów, będą realizowane w przyszłości. Przy obliczaniu wartości wskaźników EVA i MVA należy pamiętać, że zainwestowa¬ny kapitał (C) nie może być uwzględniany w wersji rachunkowej. Zainwestowany kapitał powinien być obliczany w kategoriach ekonomicznych, czyli powinno się brać pod uwagę wszelkie wydatki pieniężne, od których oczekuje się, że przyczynią się do wzrostu przy¬szłych zysków (np. wydatki na badania i rozwój). Rynkowa wartość dodana (MVA) w innym aspekcie: Czy przekonującą alternatywą dla nadwyżkowego TSR (całkowity zwrot dla akcjonariuszy) może być MVA firmy Stern Stewart? W swej pierwotnej postaci z pewnością nie. Jak już zauważyliśmy, MVA to zmierzona na dany moment różnica między rynkową wartością kapitału zaangażowanego w spółkę przez inwestorów a jego ekonomiczną wartością księgową Oba mierniki trudno porównywać choćby ze względu na zupełnie odmienny sposób wyrażania tego samego przecież przedmiotu pomiaru, jakim są korzyści akcjonariuszy. TSR to typowa stopa zwrotu pokazująca zmiany bogactwa akcjonariuszy jako pewien procent wartości ich początkowej inwestycji, natomiast MVA podaje kwotowo zmiany wartości kapitału inwestorów. Tu zaznacza się kolejna różnica. TSR jest miernikiem skoncentrowanym wyłącznie na korzyściach akcjonariuszy, MVA oprócz kapitału własnego włącza do rachunku również kapitał obcy. MVA można jednak zredefiniować tak, by uwidaczniała jedynie zmiany wartości dla akcjonariuszy. Tak przeformułowana MVA będzie tu nazwana rynkową wartością dodaną dla akcjonariuszy i oznaczana skrótem MVAE : gdzie MVE. to rynkowa wartość kapitału własnego spółki, natomiast C- to zainwestowany kapitał własny według jego ekonomicznej warto¬ści księgowej. Jeżeli ekonomiczna wartość księgowa zainwestowanego kapitału rzeczywiście stanowi dokładne przybliżenie sumy gotówki zaangażo¬wanej przez inwestorów w spółkę - a taki jest cel definiowania tej kate¬gorii - wówczas MVA pokazuje rynkową premię lub rynkowe dyskonto w stosunku do całości środków pieniężnych wprowadzonych do tej pory do spółki przez inwestorów. Niewątpliwie MVA jest miernikiem efek¬tów kreacji wartości dla akcjonariuszy. Obrazuje ona przecież różnicę między sumą gotówki, którą inwestorzy mogliby wyprowadzić z rynku, gdyby zdecydowali się na sprzedaż będących w ich posiadaniu papie¬rów wartościowych spółki, a sumą środków pieniężnych, które w nie zainwestowali zapewniając w ten sposób finansowanie operacji spółki (cash in - cash out). Różnica ta bezsprzecznie stanowi indykator przy¬rostu lub spadku wartości kapitału inwestorów (kreacji lub konsumpcji wartości). Fundamentalne pytanie brzmi jednak następująco: czy skala przy¬rostu wartości kapitału inwestorów (jeżeli rozważamy ten optymistycz¬ny scenariusz) jest dla nich satysfakcjonująca tak z punktu widzenia podjętego ryzyka, jak i wyników innych spółek? Oceniając standardową postać MVA nie można na to pytanie odpowiedzieć. Jest tak dlatego, że wyniku nie odnosi się tu do „poprzeczki" wyznaczonej przez zdetermi¬nowane ryzykiem minimalne oczekiwania inwestorów. To z pewnością najpoważniejszy mankament tego miernika. Po drugie, MVA odniesio¬na tylko do kapitału własnego (MVAE) mierzy wyłącznie zmiany warto¬ści dla akcjonariuszy (zmiany wartości kapitału właścicieli), nie mierzy natomiast zmian bogactwa akcjonariuszy: dywidendy oraz wypłaty go¬tówki dla właścicieli mające inny charakter nie są uwzględnione w rachunku MVAE. Warto także podkreślić, że poziom odniesienia dla usta¬lania znaku wyniku (diagnozowania kreacji lub konsumpcji wartości) w przypadku MVAE stanowi odpowiednio skorygowana wartość księ¬gowa zaangażowanego w operacje spółki kapitału własnego, odzwier¬ciedlająca historyczną wartość jej inwestycji, co niejednokrotnie postrze¬gane jest jako istotna dolegliwość tego miernika. Tę podstawę w rachunku TSR stanowi natomiast wartość rynkowa kapitału akcjona¬riuszy na początku okresu pomiaru. Podsumowanie: Mimo uznania wskaźników EVA i MVA przez niektórych ekonomistów za rewolucyj¬ne odkrycie teorii finansów oraz mimo pojawieniu się wielu ich modyfikacji poja¬wia się wiele słów krytyki. Dotyczą one zarówno krzywdzenia przez te wskaźniki firm. których inwestycje w aktywa mają charakter długoterminowy (np. leasing), jak i w ogóle podważają ich przydatność do oceny efektywności wykorzystania kapitału spółek. Tej ostatniej krytyce poświęcono wiele miejsca również w literaturze polskiej. Podsumowując omawianie wskaźników wartości dodanej należy stwierdzić, ze EVA jest elementem pośrednim pomiędzy NPV indywidualnego projektu, oceniającego jego opłacal¬ność a MVA firmy, będącym oceną możliwości inwestycyjnych całego przedsiębiorstwa. Dodatnie NPV projektu powoduje wzrost EVA w każdym roku, co w perspektywie wielu projektów w dłuższym horyzoncie czasowym prowadzi również do wzrostu MVA.