Rodzaje porównań analiz

RODZAJE PORÓWNAŃ Wartościowanie zjawisk gospodarczych, ocena kierunków ich zmian wy-maga przyjęcia określonej BAZY PORÓWNAŃ. Pozwala to ustalić odchylenia stanowiące podstawę do oceny pozytywnej lub negatywnej. W metodzie porównań ocenia się przynajmniej dwie wielkości ekonomiczne. Jedna jest wielkością ocenianą (rzeczywiście osiągniętą), druga- stanowi podstawę porównań, tzw. bazę odniesienia. Porównujemy wielkości wyrażające tę samą treść lub o różnej treści, ale powiązane ze sobą i od siebie zależne. Porównując większą zbiorowość, za wynik przyjmuje się średnią arytmetyczną, medianę lub dominantę. W sytuacji, gdy nie można doprowadzić do bezpośredniego porównania danych, należy wyeliminować w ich obrębie zmiany: 1. Metodologiczne Wynikają z różnic w treści i sposobie liczenia różnych wielkości ekono-micznych. 2. Finansowe Powstają w wyniku zmian cen sprzedaży wyrobów, robót i usług lub cen zakupu surowców, materiałów i usług. W celu doprowadzenia do porów-nywalności danych z tytułu zmian cen, stawek, taryf i opłat, należy dane roku poprzedniego przeliczyć wg cen roku bieżącego. W przeliczeniach można posłużyć się średnimi wzrostami cen w roku badanym w relacji do roku poprzedniego. 3. Organizacyjne Są wynikiem restrukturyzacji p., ich podziału, tworzenia nowych pg., wy-łączania z p. spółek usługowych. Porównywalność w tym przypadku polega na przeliczeniu danych okresu ubiegłego na warunki organizacyjne występujące w końcu okresu bieżącego. 4. Przedmiotowe Dotyczą przedmiotu działalności jednostki gospodarczej zmieniającej się w czasie ze względu na dopasowanie do potrzeb rynku, doskonalenia procesu wytwarzania, zmian konstrukcyjnych i technologicznych. Im dłuższy upływ czasu, tym trudniej porównywać asortyment. Zmiany w przedmiocie działalności traktuje się jako czynniki kształtujące badane wielkości ekonomiczne. Poprawność wyników w metodzie porównań zapewnia przyjęcie odpowiedniej bazy odniesienia tych wielkości. Porównania można podzielić na: Wewnętrzne W ich obrębie porównuje się wielkości analizowane z postulowanymi oraz z wielkościami roku poprzedniego. Wielkości postulowane to dane w pla-nach, wstępnych kalkulacjach, kosztorysach, warunkach umów z klienta-mi. Porównania w czasie służą ocenie dynamiki zjawisk, rozmiarów i tempa tych zmian w badanym okresie, w relacji do okresów ubiegłych lub okresu przyszłego. W ramach porównań w czasie można wyróżnić: p. przy wykorzystaniu stałej bazy odniesienia (wielkości z tego samego okresu) – ustalenie wskaźników dynamiki zjawiska i określenie jego ten-dencji rozwojowej, p. przy wykorzystaniu podstawy zmiennej (porównania łańcuchowe) – odniesienie wielkości osiągniętych każdorazowo z wielkościami okresu poprzedniego. Zewnętrzne Dostarczają informacji o pozycji ocenianego podmiotu w stosunku do innych jednostek gospodarczych. Nie zastępują one porównań wewnętrz-nych, ale stanowią ich uzupełnienie. Porównania między podmiotami należy ograniczyć do relacji ekonomicznej (rentowność sprzedaży) lub do poszczególnych odcinków działalności gospodarczej . Prawidłowe przeprowadzenie porównań wymaga: porównywalności danych liczbowych, metodycznej porównywalności przedmiotu porównań. Ważne jest uwzględnienie takiego samego okresu. Porównania przeprowadza się w układzie branżowym. Dane badanego podmiotu można porównać z: wielkościami firmy najbardziej zbliżonej wielkością (rozmiar, asortyment, technologia wytwarzania), wielkościami kilku p. w branży – porównywanie z wartościami ekstremal-nymi, wielkościami średniobranżowymi opracowanymi przez firmy auditingowe. W gospodarce rynkowej podstawą porównań są także standardy (wielkości wskaźnika płynności finansowej, zadłużenia, itp.). Analizy porównawcze powinny obejmować swym zakresem od 3 do 5, a nawet 10 lat. Porównanie wielkości ekonomicznej z bazą odniesienia pozwala ustalić ODCHYLENIA . Wyróżnia się: 1. Odchylenia bezwzględne Stanowią różnice między cechami tych samych zjawisk, ustalonych przez porównanie z wzorcami, w czasie lub przestrzeni. Δ S = S1 – S0 S1 – badane zjawisko w okresie sprawozdawczym, S0 – badane zjawisko wg bazy odniesienia. 2. Odchylenia względne To różnice występujące przy porównaniu cech dwóch różnych zjawisk. tempo rozwoju jednego z nich określa tempo drugiego. Δ S’ = S1 – (S0 * B) lub Δ S’ = S0 * (A - B) A – wskaźnik dynamiki (wykonania planu ) zjawiska badanego, B - wskaźnik dynamiki (wykonania planu ) zjawiska podstawowego.