"Rozmowy z katem" - krótka recenzja



Lektura "Rozmów z katem" Kazimierza Moczarskiego jest ciekawym doświadczeniem. Rzadko bowiem ma się do czynienia z dokumentem powstałym w tak specyficznych okolicznościach i z bohaterem o takiej historii. Kazimierz Moczarski - żołnierz AK, Jürgen Stroop - oficer SS, likwidator warszawskiego getta i niższy rangą Niemiec, Schielke spędzają kilka miesięcy we wspólnej celi więziennej, dokładnie od marca do listopada 1949 roku. Pomijając paradoks faktu, że ludzie ci, wrogowie znaleźli się w jednej celi, zaistniała dzięki temu niebywała możliwość zbliżenia się do słynnego zbrodniarza SS. Kazimierz Moczarski wykorzystuje tę sytuację, wyzwala monolog i refleksje współwięźnia. Przez wiele dni prowadził rozmowy ze Jürgenem Stroopem, obserwował go, co stało się potem materiałem do napisania książki. Jürgen Stroop, zachęcony do zwierzeń, opowiadał współwięźniom o swoim dzieciństwie, o ojcu policjancie, o matce, która niemal dewocyjnie praktykowała wiarę katolicką, o małym, prowincjonalnym miasteczku Detmold w księstwie Lippe, w którym Jürgen wychował się, nosząc zresztą imię Józef. Właściwie nie miałby szans na karierę ani na wyrwanie się z prowincji, gdyby nie kontakt z ideologią nazistowską i NSDAP, w której szeregi włączył się ochoczo. Niemiec wspomina rodzinę, szkołę, wojsko, I Wojnę Światową, swoją pierwszą miłość, która nie miała szans, gdyż Jürgen Stroop pozwolił sobie na uczucie do Słowianki, małżeństwo z odpowiednią kobietą niemiecką, wychowywanie syna na dobrego faszystę... Odrębną opowieścią są podboje ziem wschodnich, i tu Jürgen Stroop odznaczył się licznymi sukcesami, szybko wspinając się po szczeblach kariery - brak wykształcenia zastępowała ślepa wierność ideologii. Misja zlikwidowania powstańczego getta w Warszawie stała się dla Jürgena Stroopa polem do popisu - niemal z namiętnością opisuje swoje precyzyjne posunięcia, metodę palenia domów, strzelanie do ludzi wyskakujących z okien płonących budynków, wreszcie wysadzenie Wielkiej Synagogi. Zaznaczmy, że powyższe wydarzenia nie są opisywane chronologicznie, wynikają one z rozmów, a więc przeplatają się, bowiem raz Stroop podejmuje temat dzieciństwa, potem epizod wojenny, znów wraca w czasy młodości - i tak trwa dialog. Stroop został skazany na karę śmierci. Kazimierz Moczarski widział, jak hitlerowiec przyjął ów wyrok i odnotował jego postawę. Stroop przyjął rozkaz i nie analizował go, jego świadomość ukształtowana przez ideologię NSDAP nie dopuszczała uczuć, kazała pogodzić się z rozkazem władz. Kazimierz Moczarski ukazuje wpływ systemu totalitarnego na kształtowanie psychiki człowieka. Na przykładzie biografii Jürgena Stroopa daje przykład, jak faszyzm wciąga w swą machinę młodego człowieka, eksponuje i rozwija cechy "potrzebne", a wykorzenia i niszczy wrażliwość i ludzkie uczucia. Udział w procesie kształtowania biorą też rodzina, szkoła i środowisko. Psychika Jürgena Stroopa w efekcie staje się szufladkowa - z jednej strony jest on ojcem kochającym swoje dzieci, uważa się za dobrego męża, żołnierza, estetę wrażliwego na przyrodę i muzykę, z drugiej jest systematycznym, precyzyjnym ludobójcą, nieczułym na cierpienie i śmierć. Te dwie "szuflady" funkcjonują w jego mózgu równolegle i nie wpływają na siebie w żaden sposób. Moczarski od wewnątrz ukazuje psychikę kata. Śledzi także i analizuje narodziny zła, wpływ, a także rozwój zła w człowieku. Jürgen Stroop jest nie tyle nawet sprawcą, co wytworem, efektem, jednostką zarażoną i wciągniętą w całą machinę zła. Przy okazji poznajemy metody, jakimi faszyzm oddziaływał na swych członków - mitologię o pochodzeniu, koncepcje pseudo-historyczne, pojęcia na temat kobiet, innych ras itd.

"Rozmowy z katem" - krótka recenzja

Materiały

"Bema pamięci żałobny rapsod" i "Fortepian Szopena" - analiza porównawcza Analiza porównawcza wierszy Cypriana Kamila Norwida, \"Bema pamięci żałobny rapsod\" i \"Fortepian Szopena\". Wiersze, o których wspomniałem w temacie, zasługują moim zdaniem na szersze omówienie i porównanie. W pracy tej postaram się uwidocznić różnice i podobieństwa w tych utworach, zarówno pod względem treściowym jak i składniowo-struktura...

Tragiczny los ludzki w "Antygonie", "Odprawie posłów greckich" i "Makbecie" W państwie Kreona panował terror kierowany przez absolutnego władcę. Tragedia społeczeństwa polegała na niemożliwości przeciwstawienia się władcy bez tragicznych konsekwencji - sądu skazującego wszystkich nieomal na śmierć. Także przedstawiciele ludu - rada starszych - nie mieli odwagi przeciwstawić się, będąc posłusznymi marionetkami. I w takic...

Znaczenie postawy stoickiej i epikurejskiej Postawa stoicka i epikurejska. W języku potocznym istnieje zwrot \"stoicki spokój\" - tak określamy postawę równowagi zachowywaną nawet wobec przeciwności losu. To określenie wywodzi się z systemu filozofii stoickiej. Filozofia stoicka została zapoczątkowana w III w. p.n.e. w Atenach przez Zenona z Kition. Stoicy byli materialistami i racjona...

Definicja obserwacji systematycznej i uczestniczącej Obserwacja systematyczna to forma metody obserwacyjnej, w której obserwatorem jest wyszkolony badacz społeczny, który przystępuje do odpowiedzi na pytania odnoszące się do określonego zjawiska społecznego, obserwując i kodując je zgodnie z wcześniej przygotowanym zbiorem kryteriów. Obserwacja uczestnicząca to forma obserwacji systematycznej, ...

Program polityczny Andrzeja Frycza Modrzewskiego Należał do galerii pisarzy politycznych złotego wieku ale był pisarzem politycznym w całej swej działalności. Tworząc dzieło poświęcone problemom państwowym szedł torami wytyczonymi przez starożytnych. Przywołuje traktaty: Platona - \"Państwo\", Arystotelesa - \"Polityka\" i Cycerona. W dobie humanizmu sprawy państwa podejmuje Erazm z Rotter...

Tragiczny los spiskowców "Do matki Polki" Tragizm spiskowców w świetle wiersza Do matki Polki (autor – Adam Mickiewicz) Jest to jeden z najbardziej przejmujących utworów lirycznych. Ten pełen patriotycznego bólu wiersz napisał Mickiewicz będąc we Włoszech w lipcu 1930 roku. Było to na kilka miesięcy przed wybuchem powstania listopadowego. Utwór ukazuje tragiczny los polskich...

Bohaterowie pierwszej sceny II cz. Dziadów Bohaterowie sceny pierwszej. Jakub Jagiełło - filareta, później nauczyciel gimnazjum w Słupsku. Adolf Januszkiewicz - student uniwersytetu wileńskiego, nie należy do żadnego związku. Uwolniony ze śledztwa, bierze udział w powstaniu, zesłany na Sybir. Żegota - Ignacy Domeyko - filomata, nie skazany. Po powstaniu emigrował do Francji. ...

Kordian a choroba wieku 1.Kordian to główny bohater całego dramatu, prowadzący akcję, stanowi oś konstrukcyjną dramatu – typowe dla całej dramaturgii Słowackiego. Wynika to z zainteresowań Słowackiego wnętrzem ludzkim ( Szekspirowski rodzaj dramaty). 2. Kordian to typowy bohater romantyczny: a) piętnastoletni młodzieniec, b) szlacheckiego pochodzenia, c) prze...