"Przeszłość" Cypriana Norwida



II. Przeszłość Drugi utwór cyklu Vade-mecum jest próbą określenia czasu minione¬go w stosunku do teraźniejszości. Wiersz jest zbudowany z trzech czte¬rowersowych zwrotek. W każdej z nich można zauważyć rymy okalające i stosowanie reguły: początkowy i ostatni wers dłuższy, zaś wewnętrzne – krótsze (sześciozgłoskowe). Pierwsze wersy strof zawierają po 12 sylab, zaś w ostatnich brak takiej konsekwencji (11, 12 i 9 sylab). Poszczególne zwrotki pozwalają pojąć przeszłość w oparciu o refleksję o jej pochodze¬niu (1) i „położeniu” w czasie (2) oraz wejść w nurt filozoficznych roz¬ważań o odpowiedzialności człowieka za kształt dni, w których żyje (3). [...] jest to wiersz o wielkiej jedności czasu, wiedzy ludzkiej, hi¬storii, cywilizacji, skażonej, zdaniem Norwida-chrześcijanina, przez „grzech”, czyli zło. Dlatego „ów, co prawa rwie” pragnie „odepchnąć spomnienia”, czyli dręczącą go wiedzę o sobie i swojej winie.23 Krytyka przeszłości i dostrzeganie w niej zła jest więc wynikiem działania szatana i uległości człowieka wobec niego. Pojmowanie czasu zostało tu wyjaśnione przy pomocy opowieści o widzeniu przestrzeni z ruchomego punktu. Względność takiej obserwacji może prowadzić do pomyłek – przecież to wóz się porusza, zaś drzewo pozostaje w miejscu, choć podróżującemu wydaje się, że jest odwrotnie. W taki oto sposób podmiot liryczny wyjaśnia względność upływu czasu. Usytuowanie dziś umożliwia nazwanie tego, co było wcześniej, przeszłością, zaś tego, co nastąpi, przyszłością. Jaki¬kolwiek punkt odniesienia przyjmiemy, zawsze o charakterze czasu de¬cydują ludzie, którzy wypełniają go swoją aktywnością, systemem war-tości, postawą wobec zła. Każde teraz za moment będzie przeszło¬ścią o takich znamionach, jakie zostaną jej nadane. Przeszłość zapamiętana lub utrwalona w kulturze materialnej była dla kogoś teraźniejszością. Nie ma więc pomiędzy tymi okresami za¬sadniczej różnicy – w każdym z nich zaznacza się zdolność do krytycz¬nej oceny czasu minionego, rzadziej – do wniosków na teraz. Wydaje się, że właśnie taką możliwość i potrzebę ujawnia czytelni¬kom drugi liryk cyklu Vade-mecum. Przeszłość – jest to dziś, tylko cokolwiek daléj: Za kodami to wieś, Nie jakieś tam coś, gdzieś, Gdzie nigdy ludzie nie bywali!... Wieś kojarzy się z pracą, przemianami w naturze i włamie ona pozostała za kołami. Przeszłość jest więc znaczona biografiami i aktywnością ludzi, nie jest jakąś nieokreśloną abstrakcją, którą wy¬pełniają odrealnione fakty, charakteryzuje brak człowieka. Pozorne, niedoskonałe widzenie świata, uleganie złudzeniom prowadzą do błędnej interpretacji czasu i zwalniają od odpowiedzialności za jego kształt i jakość. Każda strofa utworu prezentuje inny pogląd na prze¬szłość, pozostają one jak gdyby w konfrontacji – stąd mowa o kom¬pozycji dialogowej wiersza.24 Poeta posłużył się tu zestawieniem stanowisk, z którego wynika prawda o czasie i wpływaniu nań czło¬wieka, ukazał upływ czasu przez analogię do ruchu w przestrzeni, który łatwiej można pojąć (także zrozumieć pułapkę pozornej oceny zjawiska). Nie ma ona budowy typowego porównania, a bardziej przypomina przypowieść (ta część utworu ma charakter narracyjny). Warto również zwrócić uwagę na rytmikę wiersza ukształtowaną w wy¬niku zestawienia wersów o różnej mierze oraz sentencjonalne zakończenie: Przeszłość – jest to dziś, tylko cokolwiek daléj.

"Przeszłość" Cypriana Norwida

Materiały

Tematyka polskiej poezji świeckiej 1. POLSKA POEZJA ŚWIECKA • pojawia się szereg utworów nie mających charakteru religijnego, utwory te spełniały funkcję dydaktyczną i pouczającą 1. Tematyka • obyczajowa “O zachowaniu się przy stole” Podmiot liryczny wskazuje dobre zasady zachowania się przy stole  funkcja wychowawcza i dydaktyczna. Utwór r...

Wydarzenia historyczne i literatura w starożytnej Grecji 1. GRECJA WYDARZENIA HISTORYCZNE LITERATURA I SZTUKA 1. epoka minojska 0k. 1450 r. p.n.e. następuje koniec panowania Krety na morzu, gdyż najechali ich Grecy z lądu. Najważniejszym ośrodkiem kultury tej epoki było Knossos, ale ok.1380 r. p.n.e. pałac w Knossos ulega zniszczeniu. Brak zabytków z tego okresu. Kultura minojska - pierwsza wy...

Malarstwo w renesansie malarstwo: - charakter realistyczny - odzwierciedlenie głównych idei epoki - wielbienie życia we wszystkich jego przejawach - fascynacja pięknem ludzkiego ciała - idealizacja postaci (nawet święci mają fizjonomię zadowolonych z życia mieszczan) - wielość portretów osobistych i rodzinnych - forma jasna, zwięzła, harmonijna ...

Mechanizm FRA Kontrakt FRA jest zasadniczo obietnicą zapłaty/otrzymania określonej stopy oprocentowania w przyszłości, bez względu na wysokość obowią¬zującej w tym czasie rynkowej stopy procentowej. Są one zwykle wyko¬rzystywane przez pożyczkobiorców na rynku pieniężnym, aby ustalić stałą stopę oprocentowania, według której będą spłacać swe krót...

Templariusze - kim byli? Templariusze-,zakon rycerski założony w 1119 przez rycerza z Szampani Huguesa de Payensa. Początkowo był bractwem chroniącym pielgrzymów przybywajacych do Ziemi Świętej, później głównym zadaniem zakonu stała się walka z muzułmanami. Nazwę templariusze wzięli od ich siedziby w pobliżu dawnej świątyni (templum) Salomona w Jerozolimie. Templariusz...

Dramat szekspirowski a dramat antyczny Dramat antyczny Dramat szekspirowski (\"Makbet\") trójjedność czasu, miejsca, akcji nie ma jedności czasu - akcja toczy się w ciągu 17 lat, miejsca - pałac, wrzosowisko, akcji - wiele wątków trzech aktorów i chór dowolna ilość aktorów, sceny zbiorowe, brak chóru podział na stasimony i epejsodiony podział na akty i sceny akcja przyczynowo-...

Pamięć zbrodni i pamięć zwycięstwa w "Zdążyć przed Panem Bogiem" Pamięć zbrodni i pamięć zwycięstwa A więc już wtedy Edelman nie przystawał do heroicznych wzorców, nie nadawał się na bohatera, nie mieścił się w kanonach legendy. Jest zasadnicza różnica między relacją uczestnika bitwy pod Monte Cassino, Wańkowicza, a relacją uczestnika powstania w gettcie, Edelmana. Wańkowicz celowo pomija wszystko, ...

Dokładna analiza "Świętoszka" Moliera Moliere „Świętoszek” - utwór powstał w 1664 r., ponad 300 lat temu - wydarzenia dzielące nas od momentu powstania dzieła: - 4 epoki kulturalne (ujmując ogólnie): oświecenie, romantyzm, naturalizm, wiek XX, a każda stanowi zmianę w kulturze, literaturze, każda związana jest z buntem - 3 rewolucje przemysłowe: związana z parą, z el...