"Pieśń XXV" Jana Kochanowskiego



Pieśń XXV – Hymn (Czego chcesz od nas, Panie, za twe hojne dary...) Pieśń ta powstała stosunkowo wcześnie, podczas pobytu autora w Paryżu. Kochanowski w swoich pieśniach często sięgał po tematykę religijną, tworzącą najbogatszy – obok antyku – zespół motywów, obrazów i problemów jego twórczości. Typowa dla poety, ulubiona konstrukcja wiersza sylabicznego (7+6), tworzy czytelną i klasyczną formę, podkreśloną czterowersową budową strofy, powtarzaniem niektórych zwrotów czy zespołów składniowych i przejrzystym, regularnym układem rymów (aabb). Budowa wersów zgodna jest z rozkładem zdania czy jego części (wiersz meliczny), lecz dla uniknięcia monotonii autor stosuje przerzutnie i zdania pytające oraz urozmaica wers zdaniami wtrąconymi. Modlitewny charakter pieśni podkreślają bezpośrednie zwroty do adresata, obejmujące niczym klamrą pięć środkowych strof wyliczających przykłady potęgi i dobroci Boga. Znamienne, że według Kochanowskiego Bóg jest nie tylko wszechwładny – jest także wszechobecny: ingerencję istoty boskiej dostrzec można nawet w najbłahszym przejawie życia na Ziemi. Następstwo dnia i nocy, granice mórz i lądów, zmienność pór roku, wegetacja roślin, życie zwierząt i ludzi – wszystko to są dowody na bliskość i łaskę Najwyższego. Głoszona przez poetę obecność Boga w każdej trawce, gwiazdce i kamyku mogłaby stać się powodem posądzenia go o nieco zbyt swobodne traktowanie dogmatów wiary. Przed zarzutem panteizmu broni jednak Kochanowskiego fakt, iż przyroda jest postrzegana przez niego jako dzieło Boga, a nie forma Jego bytu. Takie widzenie świata nie jest w istocie niczym nowym – właściwie bowiem stanowi dosłowne odczytanie testamentowej nauki. W Hymnie mamy do czynienia z przeniesieniem opisu genezyjskiego w czas obecny – stawanie się” świata rozgrywa się przed oczami poety wciąż na nowo, budząc jego zachwyt. Radość poety ma jeszcze dodatkowe, poza estetycznymi, źródła: porządek, ład, harmonia świata jako boskiego dzieła przekonują go mianowicie o życzliwości, łasce Stwórcy. Bóg jest nie tylko potężny i wszechobecny, ale ponadto dobry, kocha świat i człowieka. Wiara w przychylność i opiekę boską daje podmiotowi-człowiekowi poczucie bezpieczeństwa. Jego wiara i miłość do Boga wzbogacone zostały zatem o uczucie pokory, oddania, przywiązania i wdzięczności. Podporządkowanie wynika tutaj nie z bezkrytycznego przyjęcia dogmatów czy wręcz strachu przed Bogiem, lecz z przekonania wyprowadzonego drogą logicznej analizy. Jak widzimy, mimo pozornej różnicy, podmiot Hymnu to znany z wcześniejszych pieśni humanista, człowiek światły, reprezentant rozumu. Jego pokora wobec Boga nie jest rezygnacją z renesansowych ideałów, lecz kwestią świadomego wyboru; nie wypływa ze strachu i ślepego posłuszeństwa, lecz z poczucia pewności swego miejsca w świecie. Jak już wcześniej mówiliśmy, Kochanowski sięgał w swoich pieśniach również po tematykę polityczną – zwłaszcza w twórczości okresu dworskiego znaleźć można liczne przykłady „wierszowanej publicystyki”. Niektóre pieśni mówią o konkretnych wydarzeniach, prezentując poglądy poety dotyczące aktualnej sytuacji państwa, inne znów – chociaż przez współczesnych odczytywane w kontekście bieżących wydarzeń – miały założenia bardziej ambitne i charakter uniwersalny.

"Pieśń XXV" Jana Kochanowskiego

Materiały

Warunki pracy w ustroju kapitalistycznym w "Zmierzchu" 3) Warunki pracy w początkach kapitalizmu. W „Zmierzchu” warunki pracy pokazane są poprzez wysiłek Gibałów, harują od świtu do nocy. Przyroda kładzie się spać, oni nie, gdyż dla nich koniec wysiłku wyznacza palik, a nie noc. Oni podlegają prawom wyzysku, a nie prawom przyrody. Wysiłek Gibałów podkreśla naturalistyczny opis. Oblepia ...

Sentymentalizm w literaturze polskiej na przykładzie twórczości Karpińskiego 38. Na przykładzie twórczości F. Karpińskiego omów sentymentalizm w literaturze polskiej. Głośny pisarz francuski Jan Jakub Rousseau (czyt. Russo) dał początek rozwojowi nowego nurtu umysłowego - sentymentalizmu. Dowodził on, że człowiek jest z natury dobry, zaś cywilizacja okalecza go. Trzeba zatem wrócić do natury, aby czuć się wolnym i s...

Uczucia wyłaniające się z poezji Słowackiego - hymn \"Bogarodziaco !\", liryk powstańczy o ramowej kompozycji. Zawiera retoryczne wezwanie do walki, rozszerzenie powstania na Litwę i zaniechania pertraktacji z carem. - hymn \"Smutno mi, Boże !\", liryk bezpośredniego, intymnego wyznania. Monolog do Boga, wygnaniec mówi o braku ładu, i celowości, w świecie rządzonym przez historię i o sw...

August Comte i Herbert Spencer - filozofowie pozytywizmu August Comte W rozprawie “Kurs filozofii pozytywnej” sformułował swe główne poglądy: przedmiotem nauki powinno być rejestrowanie faktów i spostrzeżeń, bowiem godne poznania jest to co sprawdzalne, udowodnione empirycznie żądał ciągłego weryfikowania wiedzy, żadne twierdzenie nie jest do końca prawdziwe; twierdził, że w...

Motywowanie ludzi Motywowanie Motywowanie jest procesem nakłaniania ludzi do postępowania w pożądanym przez ciebie kierunku. Przedsiębiorstwo jako całość może stwarzać warunki w ramach których wysoki poziom motywacji będzie osiągany poprzez systemy nagród oraz możliwości kontynuowania nauki i rozwijania się. Ale poszczególni menedżerowie nadal powinni odgrywać ...

Apel o odrodzenie moralne polskiej szlachty w utworach Potockiego Wiele utworów Wacława Potockiego stanowi jakby ówczesny rachunek obywatelskiego sumienia narodu. Tworzą one swoistą panoramę staropolskiego życia szlachecko-ziemiańskiego. Cechą utworów jest także dygresyjność, wprowadzanie w poemat wielorakich refleksji na tematy społeczne, stanowe, obyczajowe. Pisarz okazał się czujnym i krytycznym o...

Poezja Wacława Potockiego - odrodzenie moralne polskiej szlachty Wiele utworów Wacława Potockiego stanowi jakby ówczesny rachunek obywatelskiego sumienia narodu. Tworzą one swoistą panoramę staropolskiego życia szlachecko-ziemiańskiego. Cechą utworów jest także dygresyjność, wprowadzanie w poemat wielorakich refleksji na tematy społeczne, stanowe, obyczajowe. Pisarz okazał się czujnym i krytycznym obserwatore...

Definicja psychologi społecznej i osobowości Psychologia społeczna bada procesy psychologiczne pojawiające się, gdy ludzie przebywają ze sobą, co powoduje, że stają się podatni na wpływ społeczny; Psychologia osobowości bada właściwości, które powodują, że jednostki są unikatowe i różnią się od siebie.