"Nic co ludzkie nie jest mi obce" - twórczość Jana Kochanowskiego

Udowodnij, że twórczość Jana Kochanowskiego była ilustracją hasła: „Nic co ludzkie nie jest mi obce”. Jan Kochanowski urodził się w Sycynie w 1530 r. Powszechnie uznany za najwybitniejszego poetę Polski i Słowiańszczyzny aż do czasów Mickiewicza i Słowackiego , cieszył się tez wielka sławą u swych współczesnych , którzy nazywali go "kochaniem wieku" . Kochanowski studiował w Akademii Krakowskiej , był słuchaczem uniwersytetów w Królewcu i Padwie skąd w 1559 r powrócił do kraju . Tutaj poświęcił się służbie dworskiej , w której wytrwał ok. dziesięć lat . W 1570 r porzucił dwór i osiadł na stale w Czarnolesie , by piec lat później ożenić się z Dorota Podlodowską. W latach 1579-1583 poeta przeżył śmierć dwóch córek :Urszuli i Hanny . Te wydarzenia wywarły znaczący wpływ na jego twórczość . Kochanowski uważał prace literacka za służbę społeczna . Jego twórczość w literaturze polskiej ma znaczenie przełomowe . Kochanowski stworzył polska poezje , gdyż przed nim mieliśmy tylko piękną poezje w języku łacińskim , a utwory Reja i innych autorów piszących po polsku odznaczały się stylem ciężkim i rozwlekłym . Był twórcą polskiego języka poetycznego . Wzbogacił i uszlachetnił język , nadal mu giętkości . Styl Kochanowskiego cechuje prostota , jasność i wytworność . Wzbogacił formę wiersza , wprowadził do literatury i udoskonalił rożne gatunki literackie - pieśni , treny , fraszki i satyry . Napisał także pierwszy w naszej literaturze dramat "Odprawa posłów greckich" . Poeta jako humanista dążył do dorównania pod względem piękna stylu autorom starożytnym . To piękno stylu ujawnia się we fraszkach . Fraszki Kochanowskiego są rożne w rożnych kategoriach : wyszukane stylistycznie i skromne , liryczne ,filozoficzne , satyryczne , poważne , wesołe , opisowo-ilustracyjne ,wyznaniowo-liryczne lub dramatyzowane . Jedne ( jak "Do gór i lasów" ) są wspomnieniem bujnego życia , poeta wraca myślami do młodości , która już dawno upłynęła . To pełne urozmaicenia życie wśród podróży po Europie nabierało we wspomnieniach szczególnego uroku . W innych (jak "Na lipę") ukazywał sielski obrazek ze współczesnego życia na tle czaroleskiej przyrody . Zawiera ona pochwale życia spokojnego i jego drobnych przyjemności , pochwale przyrody , która uprzyjemnia życie człowiekowi . Zupełnie inny charakter ma fraszka "O kapelanie" , gdzie poeta poddał krytyce uprzywilejowany stan - duchowieństwo . Ta śmiała krytyka w średniowieczu mogłaby się pojawić jedynie anonimowo . Swoistym mistrzostwem wykazał się Kochanowski we fraszce "Raki" . Fraszka ta czytana normalnie opiewa urodę , wdzięk i zachowanie kobiet . "Folgujmy paniom nie sobie , ma rada; (...) Miłości pragną nie pragną tu złota. Miłują z serca nie patrzaja zdrady." Czytana zaś wspak ma przeciwny sens: "Rada ma , sobie nie paniom folgujmy; (...) Złota tu pragną nie pragną miłości. Zdrady patrzaja nie z serca miłują." Fraszka "O żywocie ludzkim" ukazuje nam przemijanie ludzkiego życia . Poeta wyraził to w słowach : "Zacność , uroda , moc , pieniądze , sława , Wszystko to minie jako polna trawa;" Kochanowski nie chce być jednak zapomniany i we fraszce "Ku Muzom" zwraca się do Muz mieszkających na parnasie z prośbą o natchnienie . Prosi , by utwory których jest autorem po jego śmierci nie zostały zapomniane ."Proszę , niech ze mną za raz me rymy nie giną Ale kiedy ja umrę , ony niechaj słyną !" We fraszce "Do snu" Kochanowski prosił sen o to by mógł w nim oglądać cala ziemie , jej piękno i zmienność . Z podobna prośba tylko ze do Boga zwrócił się poeta we fraszce "O żywocie ludzkim" . Autor uważa , ze Bóg ma wspaniale widowisko patrząc na spory i lutnie panujące na ziemi . Poeta również pragnie ja oglądać , lecz nie chce przyłączać się do nich . Z kolei we fraszce "Do fraszek" Kochanowski ocenił wartość swojej całej pracy i ostrzegł przed dosłownym odczytywaniem informacji w nich zawartych . Podobnie jak i we fraszkach tak i w pieśniach Kochanowski posłużył się pięknym stylem wprowadzając dodatkowo bardzo trafne przenośnie . Przykładem pięknego wysławiania się i przemawiania jest Pieśń XII "Pieśń o cnocie" . Poeta w tej pieśni porównuje cnotę i zazdrość . Mówi , ze wszędzie tam gdzie jest cnota jest i zazdrość . W podsumowaniu pochwala cnotę mówiąc : " Sama ona nagroda i płacą jest sobie " . Wśród wszystkich cnót poeta najwyżej stawiał miłość do ojczyzny . Jest ona bowiem najmniej egoistycznym , najbardziej bezinteresownym uczuciem . Wielka miłość Kochanowskiego do ojczyzny przemawia przez Pieśń V ( O spustoszeniu Podola ) w której poeta opisał najazd Tatarów na Podole . Autor ubolewa nad tym zdarzeniem i nad słabością militarna Polski , krytykuje szlachtę za jej egoizm i obojętność na sprawę obronności kraju . Kochanowski wzywa szlachtę do opodatkowania się na rzecz stałej armii , która broniłaby granic wschodnich przed Turkami i Tatarami . Poeta daje wyraz swym uczuciom patriotycznym , stara się wzbudzić patriotyzm w sercach Polaków. Zupełnie odmienny charakter ma "Pieśń Świętojańska o Sobótce" . Pieśń ta składa się z cyklu 12 pieśni śpiewanych podczas obrzędu w Noc Świętojańska . Ten pogański zwyczaj posłużył poecie do wyrażenia swoich opinii . Pieśń Panny VI jest pochwala życia na wsi . Poeta wyznaje te same przekonania które wyraził Rej w "Żywocie człowieka poczciwego". Wieś jest jedynym godnym miejscem dla szlachcica . Tutaj ma warunki do życia godnego i uczciwego . Praca na roli sprzyja harmonii wewnętrznej . Człowiek staje się życzliwy i otwarty dla innych , znajduje czas dla siebie , dla rodziny , dla bliskich i przyjaciół . W dramacie "Odprawa posłów greckich" Kochanowski ukazał problem wzajemnego stosunku moralności obywateli i potęgi państwa , problem obowiązków nakładanych na człowieka przez sytuacje historyczna . Pisząc o Troi poeta miał na myśli własną ojczyznę i dlatego nadal swojej tragedii charakter narodowy . Sejm trojański kierujący się prywata i przekupstwem upodabnia Kochanowski do Sejmu polskiego . Aleksander naraża Troje na niebezpieczeństwo podobnie jak niektórzy magnaci polscy kierujący się w swym postępowaniu prywata a nie dobrem ojczyzny . Poeta pragnie przestrzec Polaków , aby nie doprowadzili kraju do zguby . Troja musi zginąć nie dlatego , ze jest to wola bogów , tylko dlatego , ze zgubę gotuje jej własne społeczeństwo . Społeczeństwo to przypomina w wielu cechach społeczeństwo polskie . Treny są ostatnim z wielkich dziel Kochanowskiego . Powstały później niż fraszki i pieśni . W trenach najpełniej ukazuje się problematyka moralna i filozoficzna twórczość Kochanowskiego . Treny są pamiętnikiem cierpienia , ale są również pamiętnikiem zrodzonym przez to cierpienie . Sprawy poruszane w trenach dotyczą rzecz zarówno najistotniejszych , jak i drugorzędnych . Tren I jest wstępem do cyklu XIX trenów . Poeta sygnalizuje w nim to wszystko co będzie przedmiotem jego rozważań w całym cyklu . Na początku poeta porównuje śmierć córeczki do ścięcia krzewu oliwki przez nieostrożnego ogrodnika czy tez do spłoszonego słowika , który nigdy się już nie odezwie . Autor daje wyraz swojemu narastającemu cierpieniu które w trenie X jest najgłębsze . Powoduje to zwątpienie poety w istnienie życia pozagrobowego . Wola z rozpacza : "Gdzieśkolwiek jest , jeśliś jest , lituj mej żałości" . Już w tren XI poeta nie mówi o Urszulce , mówi natomiast o swoim cierpieniu jako pewnym doświadczeniu życiowym . Ostatni z cyklu - tren XIX zwany snem jest dowodem pogodzenia się poety ze śmiercią córeczki , jest również odpowiedzią na zadane wcześniej pytanie . Kochanowski potrafił w pełni uświadomić sobie swe uczucia i wyraził je z wielkim artyzmem i subtelnością . Treny jako szczytowe osiągniecie liryki Kochanowskiego poświecone są uczuciom bólu i cierpienia . Wprowadzają nastrój powagi i refleksji. Twórczość Kochanowskiego przypadała na lata rozkwitu renesansu . W tym okresie panował humanizm , który był prądem umysłowym stawiającym w centrum zainteresowania człowieka i jego wszechstronny rozwój . Hasłem tego okresu stała się myśl Terencjusza : "Jestem człowiekiem i nic co ludzkie nie jest mi obce " . Znalazła ona również odzwierciedlenie w twórczości Kochanowskiego . Poeta w swych utworach poruszał różnorodne tematy , dal wyraz rożnym zainteresowaniom , skrytykował ówczesne stosunki społeczne i polityczne , dal wskazania rodakom . Napisał wiele utworów patriotycznych , w których przejawia się troska o losy ojczyzny . Ukazał życie szlachty i poruszył wiele zagadnień aktualnych dla ówczesnej Polski . W innych utworach takich jak fraszki i pieśni wyraził zachwyt nad pięknem przyrody . Kochanowski odtworzył rożne postawy i uczucia ludzkie takie jak miłość i nienawiść , radość i rozpacz , waleczność i tchórzostwo , mądrość i głupotę . Tak wiec bez obaw można stwierdzić , ze twórczość Jana Kochanowskiego była ilustracja hasła :"nic co ludzkie nie jest mi obce ".