"Lalka" jako powieść o kryzysie ideologii romantycznej i pozytywistycznej

Uzasadnij, że „Lalka” B. Prusa jest powieścią o kryzysie dwóch ideologii: romantycznej i pozytywistycznej. „Lalka to powieść o trzech pokoleniach idealistów. Nie zapominajmy, że pierwotnie powieść miała nosić tytuł „Trzy pokolenia” i udowodnić tym samym bankructwo ideologii romantycznej i pozytywistycznej wobec rodzącego się kapitalizmu. Nowy świat nie respektował pięknej, aczkolwiek naiwnej wiary Rzeckiego w Napoleona. Drwił i szydził z tych, którzy, zamknięci w swoim środowisku, nie umieli dotrzymać mu kroku. Z tego też względu „Lalkę” określa się jako powieść „ o straconych złudzeniach”. Manifestuje ona głębokie rozczarowanie pisarza współczesnym mu społeczeństwem, które zdystansowało się wobec idei pozytywistycznym. Pierwsze pokolenie idealistów reprezentuje Ignacy Rzecki – idealista polityczny, bonapartysta i romantyk. Stary subiekt Wokulskiego, postać zabawna i sympatyczna, choć jest wzorowym dziwakiem. Pisze pamiętnik, z którego dowiadujemy się wielu rzeczy. Ma kilka namiętności: sklep, którego jest świetnym zarządcą, Stacha Wokulskiego, którego jest wiernym przyjacielem, panią Stawską, która wielbi w utajeniu i która pragnie wydać za Stacha i ponad wszystko – Napoleona Bonaparte, który jest dla niego symbolem wodza, walki o Polskę, nadziei na wolność. Sam Rzecki ma za sobą bohaterską przeszłość żołnierza – udział w Wiośnie Ludów na Węgrzech i powstaniu styczniowym. Drugim idealistą jest Wokulski, noszący w sercu ideał miłości ideał miłości wielkiej i namiętnej. Aktualnie w powieści jest człowiekiem bardzo bogatym – właścicielem sklepu, kamienicy i wielkich pieniędzy. Jest romantykiem, pozytywistą i idealistą miłości. Brał udział w konspiracji i powstaniu styczniowym. Kocha się i Izabeli Łęckiej i idealizuje ją (jest w tym podobny do Gustawa z IV części „Dziadów”). Jest w niej zakochany miłością tak ślepą i beznadziejną, że nie dostrzega właściwych realiów. Jako pozytywista cechuje go entuzjazm do wiedzy i postępu, umie się bogacić i działa filantropijnie ( pomaga Wysockiemu, Węgiełkowi i Magdalence). Wokulski żyje na przełomie 2 epok, romantyzmu i pozytywizmu, w okresie rozpadu społeczeństwa feudalnego a przed wykrystalizowaniem się społeczeństwa kapitalistycznego. To okres, który zaczął się poezja, a skończył się nauką i pracą, zaczął się poświęceniem dla ojczyzny, a skończył się gonitwą za pieniędzmi i bogaceniem się. Wokulski ulega wpływom obu epok – romantyzmu i pozytywizmu – ukształtowany w pierwszej a działa w drugiej. Przyczyny jego katastrofy tkwią w nim samym – gdyby nie był romantykiem, nie idealizowałby ukochanej, a przekonawszy się, jaką wartość reprezentuje, potrafiłby opanować swe uczucie do niej. Gdyby natomiast nie był pozytywistą i nie umiałby się wzbogacić, nie ubiegałby się w ogóle o jej względy. Zaważyły więc na nim skłócone wpływy dwóch epok – romantyzmu i pozytywizmu. Ochocki – to natomiast idealista naukowy zauroczony wizją wynalezienia metalu lżejszego od powietrza. Jest entuzjastą nauki i techniki, fanatykiem wiedzy. Urzeczony wizją Gejsta, żyje w świecie swoich naukowych utopii, marzy o przypięciu ludzkości skrzydeł, „o locie machiny ciężkiej, napełnionej i obwarowanej jak pancernik” – wspaniałym wynalazku, który zrewolucjonizuje świat. Jest zmuszony wyjechać z Polski, ponieważ nie znajduje w niej warunków do pracy naukowej. Wokulski żyje na przełomie 2 epok, romantyzmu i pozytywizmu, w okresie rozpadu społeczeństwa feudalnego a przed wykrystalizowaniem się społeczeństwa kapitalistycznego. To okres, który zaczął się poezja, a skończył się nauką i pracą, zaczął się poświęceniem dla ojczyzny, a skończył się gonitwą za pieniędzmi i bogaceniem się. Wokulski ulega wpływom obu epok – romantyzmu i pozytywizmu – ukształtowany w pierwszej a działa w drugiej. Przyczyny jego katastrofy tkwią w nim samym – gdyby nie był romantykiem, nie idealizowałby ukochanej, a przekonawszy się, jaką wartość reprezentuje, potrafiłby opanować swe uczucie do niej. Gdyby natomiast nie był pozytywistą i nie umiałby się wzbogacić, nie ubiegałby się w ogóle o jej względy. Zaważyły więc na nim skłócone wpływy dwóch epok – romantyzmu i pozytywizmu.