"Kordian i cham" oraz "Noce i dnie" jako powieści XX-lecia międzywojennego

W 1932 roku wychodzą dwie ważne dla literatury okresu powieści, a mianowicie "Kordian i cham" Leona Kruczkowskiego oraz pierwsze tomy "Nocy i dni" Marii Dąbrowskiej. Dzieło Kruczkowskiego jest analizą i krytyką powstania styczniowego, którego ideologowie zlekceważyli poparcie ludu wiejskiego dla sprawy walki narodowowyzwoleńczej. Nie mieli w swych powstańczych planach wizji przyszłej ojczyzny z równouprawnieniem dla chłopów, dlatego powstanie nie zyskało uznania w oczach mas ludowych i upadło. Druga wymieniona powieść przedstawiała losy rodziny ziemiańskiej żyjącej w okresie pozytywizmu, jej zmagania z rzeczywistością i konflikty wewnętrzne. W obu wypadkach dzieła te ukazywały w niekorzystnym świetle systemy wartości najbogatszej warstwy społeczeństwa polskiego, szlachty i arystokracji, posiadaczy ziemskich, którzy byli niejako moralnie odpowiedzialni za wizerunek kraju w XIX wieku. Ponieważ ich potomkowie dzierżą w II Rzeczpospolitej odpowiedzialne stanowiska państwowe, są klasą przewodnią w tworzącym się systemie kapitalistycznym, stąd tak wielkie znaczenie i popularność powieści Kruczkowskiego i Dąbrowskiej. Na ich tle doszło do wielu dyskusji i sporów ideologicznych.