"Dwa na słońcach swych przeciwnych – Bogi" - omówienie zagadnienia

W historii polskiej literatury było trzech wieszczów narodowych: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki i Zygmunt Krasiński. Słowa „Dwa na słońcach swych przeciwnych – Bogi” pochodzą z poematu Juliusza Słowackiego pt. „Beniowski” i wyrażają przeciwny stosunek poety do Adama Mickiewicza. Postaram się po krótce omówić to zagadnienie. Konflikt pomiędzy dwoma wieszczami narodowymi miał swój początek w grudniu 1840 roku po przyjęciu u Januszewicza. Obaj poeci wygłosili na nim wspaniałe improwizacje, składając sobie nawzajem należyty hołd. Po przyjęciu Januszewicz nspisał do poety artykuł, w którym fałszywie przebieg i treść obu wystąpień. Słowacki na próżno czekał na sprostowanie sprawy przez Mickiewicza i jako narzędzia walki przeciw niemu użył swej poezji. Miał wtedy napisanych pięć pieśni „Beniowskiego”, więc je zastępując dygresją w utworze. Dokonał tego za radą Zygmunta Krasińskiego: „Przymieszaj trochę żółci do swoich lazurów, a obaczysz jak ten ziemski pierwiastek chemiczny ziemię przynęci do ciebie: więcej wątrób na świecie niż serc (...). Dopiero uczuję twoją rękę, gdy z gruba na nich uderzysz, gdy im spadnie ciężka, koścista na skronie.” Poemat stał się wspaniałą rozprawą poety z jego przeciwnikami oraz doskonale widoczną walką J. Słowackiego o zdobycie tytułu poety narodowego, za jakiego uważano Mickiewicza. Dygresyjność utworu najłatwiej jest dostrzec w pieśni V, gdzie Słowacki mści się na swoich wrogach. Czyni on aluzję do przyjęcia u Januszkiewicza i wygłaszanych tam przemówień, ponad to uważa siebie za nowego wieszcza. Słowa najlepiej potwierdzi cytat: „Gdzież więc ten człowiek, który jest zwiastunem, Pokory? Co się Bogiem zemną mierzył? (...) on ma piłunena Zaprawione usta... Lud, co w niego wierzył, Radość udaje, ale głowy zwiesił, Bo wie, żem skinął Ja – i wieszcza wskrzesił.” Poeta atakuje Mickiewicza od strony poglądów politycznych, które wieszczowi przypisywały niektóre koła emigracyjne tzn. życie w duchu zgody z carem i wiązanie spraw polskich z Watykanem: „Ha! ha! Mój wieszczu! Gdzież to wy idziecie? Jaka wam świeci? gdzie? portowa wieża? Lub w Słowiańszczyźnie ba echa toniecie, Lub na koronę potrójną papieża Piorunem myśli podniesione śmiecia Gnacie.” Słowacki ma zarzuty, co do twórczości Mickiewicza. Jego drogę poetycką uważa za „kłamną”, a za przykład stawia mu swoją. Ufa, że lud pójdzie za jego poezją, a on będzie mu przewodził: „Znam wasze porty i wybrzeża! Nie pójdę z wami waszą drogą kłamną – Pójdę gdzie indziej! – i Lud pójdzie za mną! Gdy chce płonąć – ja będę rozgrzewał; Ja go powiodę, gdzie Bóg – w bezmiar – wszędzie.(...) Moja chorągiew go nigdy nie zdradzi: W dzień jako słońce, w noc jak żar prowadzi.” Juliusz Słowacki jest przekonany, że zatargi między nim a Mickiewiczem nie są natury osobistej, lecz przyczyną ich są różnice w poglądach politycznych. Uważa siebie za obrońcę przyszłości, zaś Mickiewicza – za obrońcę przeszłości. Moim zdaniem Juliusz Słowacki i Adam Mickiewicz to przeciwstawne osobowości. Jednak obaj mieli wrodzone talenty oraz cechy, które pozwoliły im stać się wieszczami narodowymi. Spór jaki ze sobą wiedli, pomógł w wyklarowaniu się różnic pomiędzy nimi. Słowacki ukazuje to w swoim poemacie. Uznaje wielkość Mickiewicza i składa mu wspaniały hołd: „Bądź zdrów! – a tak się żegnają nie wrogi Lecz dwa na słońcach swych przeciwnych – Bogi.” „Beniowski” jako poemat bojowy osiągnął swój cel i przyniósł pełne zwycięstwo. Ponad to ugrupowania zaczęły zabiegać o względy autora. Po wielu latach sporów i konfliktów z Mickiewiczem, Słowacki umiał porzucić „wojenny topór.” W sposób piękny i szlachetny zakończył walkę, włączając Mickiewicza do trójcy, mającej władać całym narodem – „trzymającej ster całej Sprawy Polskiej.”