Publicystyka oświeceniowa i jej przedstawiciele



Publicystyka Dydaktyczną rolę społeczną odgrywa publicystyka oświeceniowa za sprawą Stanisława Staszica, Hugona Kołłątaja i Franciszka Salezego Jezierskiego. Publicystyka to inaczej czasopiśmiennictwo zajmujące się sprawami bieżącymi, społecznymi, politycznymi, gospodarczymi i też kulturalnymi; jest to publikowanie w gazetach ważnych społecznie sądów i opinii, które spełniają rolę informacyjną i pouczającą. Poniżej fragmenty artykułów publicystycznych dla przykładu i porównania ich z dzisiejszą publicystyką. S. Staszic "Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego", "Wolne obieranie królów". (..)Polsko! wyrzekaj się czym prędzej tych wszystkich okoliczności, przez które obce narody do twego rządu mieszać się łatwość będą miały. Dziś twój stan jest taki, że im mniej sposobów do wpływania w rządy twoje cudzoziemcom zostawisz, tym dłużej i lepiej sobie wewnętrzną spokojność upewnisz.(..) H. Kołłątaj "Do Stanisława Małachowskiego", "Oddajmy chłopu wolność". (...)Niech będzie rolnik co do osoby i rąk swoich zupełnie wolny, lecz niech będzie poddany prawu, które własna na niego wkłada potrzeba. Nie ma on ziemi, ale ma pracowite ręce, którymi i siebie wyżywić, i pana zbogacić zdoła. Niech będą obowiązani panowie podług swojej potrzeby uczynić kontrakty z rolnikami, jak każdy lepiej dla siebie rozsądzi: (...) F. S. Jezierski "Katechizm o tajemnicach rządu polskiego", "Wyznanie rządu polskiego": Wierzę i wyznaję wolność stanu szlacheckiego w Polszcze, stworzycielkę nierządu, ucisku, ohydy, która wyzuła chłopów z prawa człowieka, a mieszczanina z prawa obywatela, z której poczęło się możnowładztwo panów, wyrządzające niezgodę, podłość i podział szlachty na partie,(...) Wszystkie trzy przedstawione fragmenty dzieł publicystyki polskiego oświecenia mają tę samą cechę wspólną, dążą mianowicie do zreformowania systemu politycznego i społecznego w Polsce, nadaniu równych praw wszystkim obywatelom. Podczas gdy narody Europy walczą o wolność, Polacy walczą z wolnością, wolnością i sobiepaństwem szlacheckim i jest to proces o tyle chybiony, iż przeprowadzany zbyt późno. Przed Polską czasy rozbiorów, a przed literaturą emigracja i konspiracja... Pisarze oświecenia Przedstawiciele polskiej literatury oświeceniowej są zazwyczaj stronnikami reform społecznych, a należą do nich: Stanisław Konarski- prekursor oświecenia, reformator systemu edukacyjnego, "O skutecznym rad sposobie". Stanisław Leszczyński- prekursor oświecenia, dwukrotnie obierany na króla Polski, "Głos wolny". książę Ignacy Krasicki- najwybitniejszy przedstawiciel literatury oświecenia, biskup warmiński, autor "Bajek", "Satyr", "Poematów heroikomicznych", pierwszej polskiej powieści "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki". Adam Naruszewicz- poeta, autor pieśni, satyr, sielanek, dramatów. Julian Ursyn Niemcewicz- dramaturg i historyk, autor pierwszej polskiej komedii politycznej "Powrót posła". Franciszek Karpiński- twórca poezji sentymentalnej, "Laura i Filon". Franciszek Zabłocki- komediopisarz, "Fircyk w zalotach" Wojciech Bogusławski- aktor, reżyser, dyrektor Teatru Narodowego, dramatopisarz, "Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale". Publicyści Stanisław Staszic- "Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego", "Przestrogi dla Polski". Hugo Kołłątaj- "Do Stanisława Małachowskiego Anonima listów kilka". Franciszek Salezy Jezierski- "Katechizm o tajemnicach rządu polskiego". Przedstawiciele literatury obcej: Denis Diderot- pisarz i filozof, "Kubuś fatalista". Jean Jacques Rousseau- twórca sentymentalizmu, uważany za prekursora romantyzmu, "Nowa Heloiza". Voltaire (Wolter)- pisarz i filozof francuski, "Kandyd".

Publicystyka oświeceniowa i jej przedstawiciele

Materiały

Literackie wizje rewolucji w "Nie-Boskiej komedii", "Przedwiośniu", "Szewcach" 32. Literackie wizje rewolucji (np. w \"Nie-Boskiej komedii\" Zygmunta Krasińskiego, w \"Przedwiośniu\" Stefana Żeromskiego, w \"Szewcach\" Ignacego Witkiewicza. Rewolucja to wyraz pochodzenia łacińskiego, w znaczeniu szerokim i metaforycznym - wszelka szybka i głęboka zmiana ( np. rewolucja o...

Wymiana walutowa, wymienialność walut POZYCJA WYMIANY WALUTOWEJ- służy do pomiaru ryzyka walutowego. Ze względu na dokonywanie przeliczenia wartości wszystkich kontraktów walutowych na ich równowartość w walucie krajowej ryzyko pozycji wymiany (ryzyko pozycji otwartej) często jest nazywane ryzykiem przeliczenia. Obserwacja zarówno pozycji globalnej jak i maksymalnej daje prawidłowy...

Realizm w "Procesie" Kafki Realizm • racjonalne, rozumne, zgodne z rzeczywistością przedstawienie świata • realizm zakłada prezentację człowieka w jego codzienności • narrator jest wszechwiedzący, on przedstawia świat • zdarzenia fikcyjne zgodne z prawdopodobieństwem • motywacja bohatera ma charakter psychologiczny i zdeterminowana ...

Globalne ocieplenie i jego wpływ na zwierzęta i rośliny Globalne ocieplenie zmienia warunki życia roślin i zwierząt. Gatunki, którym nie uda się dostosować, będą musiały zginąć. Zmiany klimatu- wcześniejsze wiosny, krótsze łagodniejsze zimy- wymuszają na zwierzętach i roślinach zmianę sposobu życia. Zwyciężą te gatunki, które szybko dostosują się do nowego otoczenia. Do zmian klimatycznych doskonale...

Zasady i przebieg prywatyzacji Zasady prywatyzacji Uważano, że najlepszą metodą wprowadzenia oczekiwanych zmian byłoby pozyskanie inwestora strategicznego – banku zagranicznego, który wziąłby na siebie również odpowiedzialność za zarządzanie (albo przez tzw. kontrakt menedżerski, albo przez objęcie stanowisk we władzach banku). Pierwotnie przyjmowano, że pakiet dla i...

Okoliczności powstania "Benioweskiego" OKOLICZNOŚCI POWSTANIA POEMATU: krytyka twórczości Słowackiego intrygi przeciwników ośmieszające recenzje: trzy poematy > odpowiedź: Balladyna Anhellim ośmieszanie utworów, które jeszcze się nie ukazały uczta u Januszkiewicza - improwizacja na cześć Mickiewicza - hołd ale nie poniżanie się - improwizacja Mickiewicza \"Wie...

Naturalizm - wyjaśnienie pojęcia Elementy naturalistyczne w utworze G. Zapolskiej • determinizm - człowiek jest zależny od warunków, w których żyje, jest zdeterminowany przez czynniki, na które nie ma wpływu, np.: pochodzenie społeczne, środowisko. Przykładem takiej osoby jest Zbyszko, który próbuje walczyć z kołtuństwem, choć zdaje sobie sprawę, że nie będzie w stanie s...

Postawa, cechy, działania Wokulskiego Postawa, cechy, działania wzbudzające fascynację i szacunek dla Wokulskiego Wokulski wierzył w postęp nauki, czuł nieodparta chęć zdobycia wiedzy. Gdy pracował w winiarni Hopfera jako subiekt, utrzymywał kontakty ze studentami, którzy rozbudzili w nim pragnienie zdobycia wiedzy i wiarę, że nauka i praca mogą zmienić jego życie. Porzucił pracę u...