Problemy globalne - co to jest

PROBLEMY GLOBALNE TO NIE GLOBALIZACJA. Problemy globalne są to zagrożenia wynikające z działalności człowieka (gospodarczej i pozaekonomicznej) Cechy: - skala zagrożenia musi obejmować cały świat, - rozwiązywanie problemu globalnego wymaga współdziałania całego świata, - istotną cechą jest ich wzajemne się zazębianie, są od siebie zależne. - Zagrożenia środowiska naturalnego, - Rozprzestrzenianie się broni masowego rażenia, - Problem zadłużenia. Najpoważniejszy w tej chwili jest problem zadłużenia, zagrożeniem stało się w latach 70. zjawiskiem inicjującym był kryzys paliwowy, wtedy doszło do czterokrotnego wzrostu cen ropy naftowej – narzucony przez kraje słabo rozwinięte. Kryzys ten dotknął cały świat, paraliżując go (transport, gospodarka..) kraje importujące ropę naftową musiały zwiększyć wydatki na ropę. Powstał problem czy importować na dotychczasowym poziomie czy zmniejszyć import, jak sfinansować import – zaczęto zaciągać pożyczki, kraje słabo rozwinięte zaczęły się zadłużać, a kraje wysoko rozwinięte też na tym straciły ponieważ wzrosły wydatki na transport. Nastąpiło zjawisko stagflacji gospodarczej (rosła inflacja) – zmniejszanie popytu na dobro importowane i na surowce spowodowało wzrost cen artykułów eksportowanych. W latach 74 – 75 pojawiła się okoliczność ułatwiająca zadłużenie się krajom słabo rozwiniętym – wzięła się z lokowania ropy w krajach wysoko rozwiniętych. Nadpłynność finansowa wzięła się z likowania nadwyżek przez kraje OPEC. Zadłużenia krajów słabo rozwiniętych zaczęło być sprawą lawinową – kraje, które mogły pożyczyć i miały nadwyżki chętnie pożyczały krajom słabo rozwiniętym. W latach 80 stopy procentowe, nominalne zostały wywindowane do 20 pkt %. Wtedy zaczęły się kłopoty dla krajów słabo rozwiniętych, które zaciągnęły kredyty, ponieważ teraz stopy % były bardzo wysokie. Od połowy lat 60 państwa słabo rozwinięte chciały zmienić swoje położenie – chciano przebudować gospodarkę światową. Sytuacja zmieniła się w wyniku rozwoju energetycznego, co pozwoliło krajom słabo rozwiniętym pod dźwignąć się, narzucając korzystne ceny dla krajów bogatych. W 74 r została zwołane VI Specjalne Zgromadzenie Narodów Zjednoczonych. Deklaracja w sprawie otworzenia nowego międzynarodowego ładu ekonomicznego. Nowy ład opracowany był dokumentem radykalnym do ......................... .porządku. Żądania: -polityczno – ustrojowe,  pełna swoboda wyboru systemu politycznego (możliwość budowy gosp. komunistycznej)  prawo do nacjonalizmu obcego majątku. -ekonomiczne.  Przejęcie pełnej kontroli nad złożami, zasobami.  Transfer części dochodu krajów bogatych,  Zwiększenie pomocy etnicznej – przekazywanie technologii,  Zarządzenie radykalnego poprawienia sytuacji w bilansie płatniczym krajów wysoko rozwiniętych (spodziewano się dostępu do rynku krajów uprzemysłowionych),  Stabilizacja cen eksportowych. A) indeksacja cen w HZ – automatyczne powiązanie wzrostu cen na rynkach światowych z cenami artykułów surowcowo – rolnych, B) powołanie systemu zapasów buforowych – miały być finansowane ze środków krajów bogatych,  Zwiększenie pomocy rozwojowej ze strony Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego,  Zmiany proporcji wpływów na decyzję. Ten program nie został zrealizowany, ponieważ już w chwili głosowania spotkał się ze zdecydowanym sprzeciwem krajów wysoko rozwiniętych. Kraje komunistyczne zajmowały stanowisko dwuznaczne – chciał popierać ten projekt, bo był zgodny z ideologią komunistyczną, ale z 2 strony nie chciały się zgodzić na żądania ekonomiczne. Oficjalnie nie podjęły się realizacji żądań ekonomicznych, ponieważ one nie są odpowiedzialne za zacofanie. W latach 70 kraje słabo rozwinięte zaczęły wycofywać się z żądań. Kraje bogate dostrzegły konieczność pomocy krajom słabo rozwiniętym, ale na własnych warunkach. Zmiana sytuacji (przełom) nastąpił w roku 82 WIELKI KRYZYS PŁATNICZY- KRYZYS MEKSYKAŃSKI. Wielki dłużnik zapowiedział zawieszenie swoich strat. – do bankructwa Meksyku nie doprowadzono. Kryzys ten dowiódł, że potrzeba jest rozmowa miedzy dłużnikami a wierzycielami. Powstał problem jak rozwiązać problem zadłużenia. I Plan Baker’a (oddłużenia) zaproponował: - uruchomienie nowej pomocy kredytowej dla dłużników 1. koordynowana przez MFW – Międzynarodowy Fundusz Walutowy. 2. pomoc przeznaczona głównie do sektorów eksportowych (krajów zadłużonych). Niczego nie rozwiązał ten plan. Słabością tego planu było to, że pomoc była skoncentrowana tylko na niektórych produktach, bo kraje te eksportowały towary surowcowo – rolne. Zamiast restrukturyzować Utrwalane było wydobywstwo a samymi produktami rolnymi i surowcami nie dało się spłacić pożyczek. II plan Bradley’ego – sekretarz stanu, W 1989 powstał plan Bradley’go 1. aby trwale oddłużyć kraje z największymi zobowiązaniami dostosowane do sytuacji poszczególnych krajów. Od niewielkiego do całkowitego oddłużenia Polska- darowano 50% 2. postanowiono ułatwić spłatę zobowiązań tych nie darowanych –wydłużenie okresu spłaty i karencji(przerwa między podpisaniem a rozpoczęciem spłat, obniżono stopy procentowe. 3. możliwość zamiany części długów na majątek produkcyjny w krajach zadłużonych (papiery wartościowe). 4. Uruchomienie dodatkowych kredytów na restrukturyzację. (rozwój infrastruktury). 5. Dopuszczono w ograniczonym zakresie przez kraje zadłużone do wykupienia długów na rynku długów. Instytucją odpowiedzialną za plany restrukturyzacji stał się (Między. Fundu. Walut) MFW i Bank Światowy. Jest on ciągle aktualny.