Problem odpowiedzialności moralnej w literaturze XX wieku



Temat: Problem odpowiedzialności moralnej w literaturze XX wieku. "Granica" Zofia Nałkowska Przedstawia dzieje życia i kariery Zenona Ziembiewicza. Ów młody, radykalizujący student choć nie wolny od typowo szlacheckiego sposobu traktowania ludzi nie należących do jego świata (widać to na przykładzie wiejskich epizodów jego życia, w których beztrosko uwodzi biedną dziewczynę, co staje się zawiązkiem tragicznej historii) na drodze stopniowych ustępstw moralnych zmienia swe poglądy. Zaczynając jako dziennikarski wyrobnik (podpisuje się pod niezupełnie swoimi myślami), pnie się w górę urzędniczej hierarchii, aby w końcu zdobyć stanowisko prezydenta miasta. Żeni się ze swą młodzieńczą miłością Elżbietą, ale sprawa romansu z Justyną nie pozostaje zakończona. Ciężarna dziewczyna oczekuje opieki i pomocy od ojca swego dziecka. Ziembiewicz najchętniej usunął by ją ze swego życia, ma jednak pewne wyrzuty sumienia. Ostatecznie jego pomoc kończy się na wyłożeniu pieniędzy na usunięcie ciąży i zapewnieniu dziewczynie pracy. Jednocześnie cały czas próbuje argumentować przed samym sobą swoje postępowanie. Relatywizm moralny, którym już zdążył przeniknąć pozwala mu na zrzucenie odpowiedzialności za dawne grzechy. W rezultacie mści się to na nim dwojako: zrozpaczona i doprowadzona do rozpaczy Justyna Bogutowa okalecza go i jednocześnie jej rola w życiu Zenona niszczy jego szczęśliwy związek z Elżbietą. Natomiast w płaszczyźnie zawodowej spada na niego odpowiedzialność za krwawe stłumienie robotniczego strajku, mimo iż nie był on jego inspiratorem. "Dżuma" Albert Camus Jest przykładem dzieła o dużym nasyceniu problematyką moralną, w której autor, ukazając swe postacie literackie w nietypowej, ekstremalnej sytuacji życiowej, wystawia na próbę siłę ich charakteru. Bohaterowie powieści, dr Rieux i Tarrou walczą ze złem i absurdem ludzkiego losu, które w tym przypadku wyobraża zaraza. Ich moralność wymaga przeciwstawienia się temu co człowieka niszczy (może być tym czymś, według, Tarrou, równie dobrze bakcyl zła, tkwiący w człowieku) nie w imię przyszłości, Boga czy innej wzniosłej idei. Egzystencjalizm bowiem, którego wyznawcą był Camus, uznawał ludzkie życie za pozbawione obiektywnego sensu, nie umotywowane żadną racją wyższą. Człowiek mógł jednak nadać swemu życiu obiektywny sens, właśnie poprzez dokonywanie wyborów moralnych. Tarrou i Rieux, mimo że byli świadomi swej nieuchronnej klęski (Tarrou umiera, Rieux zostaje pokonany wiadomością o śmierci żony), uznawali za konieczne poczucie wspólnoty i solidarności ze wszystkimi "ofiarami". Owo poczucie współodpowiedzialności właśnie kazało im walczyć niezależnie od warunków i szans powodzenia. "Lord Jim" Joseph Conrad Podobnie jak Camus, Conrad nie przydawał istnieniu człowieka żadnego wyższego sensu, a także kwestionował "odgórnie" (np. bosko) narzucone zasady etyczne. Jednakże sam wyposażał swych bohaterów w specyficzny kodeks, który choć nie przedstawiony wprost dosyć prosto uchwycić. Podstawowymi wartościami była godność i honor, które w utworach Conrada urastają do rangi absolutu i składają się na wierność samemu sobie i konsekwencję w dokonywanych wyborach. Jest to moralność laicka wypływająca nie z nadziei na "wieczne" nagrody czy kary lecz "z samego tylko poczucia odpowiedzialności za los własny i los drugiego człowieka. W tym świetle postępek Jima, który jako oficer statku uciekł z tonącego okrętu, pozostawiając na pastwę morza załogę i pasażerów, był sprzeniewierzeniem się zasadom morskim, zdradą zaufania, które w nim pokładano. Wówczas jasne jest, że kara, która go spotkała - degradacja - była zasłużona. Jednak większe cierpienie spowodowało sprzeniewierzenie się swoim zasadom i poczucie słabości charakteru, które kazało mu panicznie ratować życie. Jim próbował odpokutować swój grzech niezłomnością woli w przyszłości. Ostatecznie jednak znowu zawiódł cudze zaufanie, paradoksalnie przez swoją wielkoduszność.

Problem odpowiedzialności moralnej w literaturze XX wieku

Materiały

Motyw awansu w "Ludziach bezdomnych" i "Doktorze Piotrze" MOTYW AWANSU SOPŁECZNEGO W \"Ludziach bezdomnych\" i \"Doktorze Piotrze\" Awans społeczny wiąże się z ogromnymi wyrzeczeniami oraz trudnościami występującymi na drodze do upragnionego celu. Innym sposobem na jego osiągnięcie jest posiadanie dużej dozy szczęścia. Wspólne dla w/w utworów jest także to, że ów awans wiedzie poprzez wykształc...

Porównanie zjawisk ekonomiczno-finansowych Przekroje porównywania zjawisk ekonomiczno-finansowych Analiza ekonomiczna wyróżnia dwa podejścia badawcze: indukcyjne, dedukcyjne, zaliczane do metod ogólnych. Podejście indukcyjne polega na tym, że w badaniach analitycznych przechodzi się: od zjawisk szczegółowych do ogólnych, od czynników do wyników, od przyczyn do skutków. Podejście deduk...

Bohaterowie "Moralność pani Dulskiej" “Moralność pani Dulskiej” - Gabriela Zapolska Gabriela Zapolska w swojej twórczości ukazywała portrety psychologiczne kobiet. Dostrzegała wszelkie wartości. Utwory jej to wierny dokument epoki. Portrety te poddawane były wnikliwej analizie sfery duchowej. Aniela Dulska W pierwszym wrażeniu uważana jest za brudną, niesympatyc...

Bogowie piekła w mitologii ========KROLESTWO PIEKIEL======================================================================== Kimeryjczycy-za ich miastem rozpoczyna sie krolestwo piekiel,nie dociera do nich slonce Tajnaros-miasto,w ktorym bylo wejscie do podziemia Smutek,Troski,Blade Choroby,Starosc,Trwoga,Nedza,Praca,Smierc,Wojna,Niezgoda,Sny,Marzenia-dziwne i stras...

Teoria klas K.Marksa Elementy teorii klas K.Marksa. Komentarze współczesne. Klasa dla siebie – klasa wyodrębniona ze względu na obiektywne kryteria ekonomiczne, ale posiadająca świadomość swego położenia klasowego i wspólnych interesów, więź psychiczną łączącą jej członków, zyskująca podmiotowość Klasa w sobie – klasa wyodrębniona ze względu na obiekty...

Pouczający charakter literatury oświecenia Temat: Dydaktyczny charakter literatury oświecenia. Oświecenie – przesiąknięta utylitaryzmem i zaangażowaniem ludzi w nauczanie niższych warstw społecznych epoka różni się wyraźnie od niedawno panującego baroku. Do głosu zaczyna dochodzić rozum i poznawanie świata . Panuje przekonanie , że wszystko można wyjaśnić w logiczny sposób . T...

Co to jest wykrzyknienie? Eksklamacja (wykrzyknienie) - zdanie wykrzyknikowe, często urwane, wtrącone w tok mowy i będące wyrazem emocjonalnego zaangażowania mówcy. Przybiera niekiedy postać apostrofy (“Wzywanie do pokuty” P. Skargi)

Powstanie narodów - dokładny opis Powstawały w okresie feudalnym. Inne powstały w XIX i XX wieku. Np. narody Afrykańskie czy Amerykańskie powstały w momencie utworzenia państwa. Wcześniej były jakieś plemiona. Nawet w Europie niedawno powstały narody – np. Bośnia i Hercegowina Naród a grupa etniczna – gdzie granica? Grupa etniczna nie spełnia wszystkich atry...