Pozytywizm - opis epoki

Od 1864 do 1890 roku panuje w literaturze kierunek pozytywistyczny-realistyczny, który głosi podział społeczeństwa na pozytywistów: ludzi społecznie użytecznych i pasożytów: ludzi uchylających się od pracy na rzecz całego społeczeństwa. Nazwa epoki została zaczerpnięta z nurtu filozoficznego zapoczątkowanego przez A. Comte'a , J.S. Milla, H. Spencera i innych. Literatura tego czasu ma służyć propagowaniu nowych wartości, ma nieść ze sobą rozwój społeczny i temu społeczeństwu służyć. Upadek powstania styczniowego był wielkim ciosem dla narodu polskiego. Szczególnie młode pokolenie odczuło pustkę ideową, ponieważ hasła walki narodowowyzwoleńczej głoszone w romantyzmie nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Piękno literatury Mickiewicza i Słowackiego dla nowej generacji było zawieszone ponad codziennym życiem pędzonym w trudach i znoju. Ekonomicznie naród polski cierpiał ubóstwo podzielony pomiędzy zaborców. Dlatego twórcy literatury po 1864 roku nie zgadzali się z wizją romantycznego świata. Po upadku powstania pojawiają się dzieła realistyczne ukazujące stan faktyczny stosunków społecznych. Nowe hasła miały pomóc budować świat innych wartości, nie tylko literackich, ale przede wszystkim społecznych.