Powieści historyczne pozytywizmu

- Poza „Krzy¿akami" o „Quo Vadis", najwiêkszym dzie³em historycznym pozytywizmu jest „Trylogia" Sienkiewicza stanowi³a wielkie wyzwanie teoretyczno-kulturowo-artystyczne dla autora. Niezale¿nie jednak od sposobu podejœcia do tematu oraz ostatecznego wykonania zawsze znajda siê osoby, którym bêdzie siê to podoba³o i takie, którym nie bêdzie to odpowiadaæ. Tak te¿ by³o z tymi utworami. - Napisane wg zasad epoki, zw³aszcza ³atwej przyswajalnoœci utworu dla szerokiego grona czytelników. Pojawia siê tutaj przekazywanie pozytywnych postaw, moralnoœci - ogólnie cele dydaktyczne. Obowi¹zuj¹ tutaj tak¿e zasady które potem sta³y siê standardem hollywoodzkim (chocia¿ porównywanie tego nie jest zbytnio na miejscu); Poza epopejowym za³o¿eniem wydarzeñ na wa¿nym tle dziejowym narodu (np. najazd szwedzki w „Potopie") mamy tu obowi¹zkowy w¹tek mi³osny, absolutn¹ koniecznoœæ zwyciêstwa dobra nad z³em, w¹tki sensacyjne, niesamowite sceny, nawet batalistyczne oraz cechy heroiczne u niektórych bohaterów; wszystko jeszcze ubarwione sceneri¹ szlacheck¹ tego okresu - wszystko po to, aby zaciekawiæ czytelnika; - st¹d musz¹ siê tu pojawiaæ w utworze pewne uproszczenia (jaskrawoœæ moralna - to jest dobre, a to z³e, ten jest bia³y ten jest czarny, nie zwracanie uwagi na kryzys wewnêtrzny Rzeczypospolitej itp.) które niektórym bardziej wysublimowanym czytelnikom mog¹ nie odpowiadaæ. Tak by³o w przypadku Stanis³awa Brzozowskiego, którym mówi³ o tej serii, jako o „symptomie naszego upadku umys³owego" co jest jednak pewn¹ przesad¹. Mocno krytykuje on fascynacje szlacheckoœci¹ (która by³a przyczyn¹ upadku RP) oraz w³aœnie prostotê utworu. - poza tym jednak ca³a seria powieœci historycznych Sienkiewicza zosta³a przyjêta przez krytykê i czytelników z entuzjazmem i zadowoleniem. - Zawsze jednym bêdzie siê podobaæ, innym nie. Bez sprzecznie jednak te dzie³ Sienkiewicza s¹ wielkim osi¹gniêciem Polskiej literatury pozytywistycznej.