Pouczający charakter literatury oświecenia



Temat: Dydaktyczny charakter literatury oświecenia. Oświecenie – przesiąknięta utylitaryzmem i zaangażowaniem ludzi w nauczanie niższych warstw społecznych epoka różni się wyraźnie od niedawno panującego baroku. Do głosu zaczyna dochodzić rozum i poznawanie świata . Panuje przekonanie , że wszystko można wyjaśnić w logiczny sposób . Teorie racjonalistów i empirystów zdecydowanie odrzucają istnienie jakichkolwiek dogmatów. Ludzie domagają się , aby władzę oddać w ręce całego ludu. Powstaje wielka encyklopedia francuska systematyzująca zdobywaną przez pokolenia wiedzę. Poczucie równości skłania do wniosków , że masy żyjące dotąd w zupełnym zacofaniu powinny także poznać nowe odkrycia nauki. Wielu autorów przyłącza się do nurtu oświeconych i w swoich utworach stawia bardziej na dydaktyzm niż na niedawno jeszcze modne piękno formy. Stara się ośmieszać wady i przywary konkretnych typów ludzkich. Jako środek dydaktyczny często jest wykorzystywana przejrzysta puenta lub przykładne zachowanie bohatera. Głupota , nieuctwo oraz zawężenie horyzontów myślowych były jednym z najczęściej krytykowanych zjawisk. Julian Ursyn Niemcewicz w komedii politycznej „Powrót posła” przedstawia dwa stronnictwa: postępowe , mające na celu ratowanie ojczyzny znajdującej się w stanie upadku , a także zagorzałych zwolenników starego porządku. Tym drugim podoba się życie jakie prowadzili dotychczas. Uważają, że wykształcenie jest zbędne. Autor wytyka im brak zorientowania w sytuacji politycznej kraju , naśladowanie negatywnych francuskich wzorców i ogólne zacofanie. Przedstawiciele tego obozu nie uważają braku wykształcenia jako cechy negatywnej i bez żadnych zahamowań się do niej przyznają Jako kontrast pokazane jest drugie stronnictwo, które ma być przykładem dla czytelnika. Ignacy Krasicki w satyrze „ Monachomachia” ukazuje wstecznictwo innego stanu społecznego - ówczesnych duchownych. Wykształcenie , tolerancja i asceza , które powinny być podstawą zakonu nie są zauważalne w życiu jego członków. Biblioteki przekształcane są w spiżarnie, a bracia zakonni nie posiadają żadnej wiedzy. Inną wadą często napiętnowaną w licznych utworach jest pijaństwo. Wielu oświeceniowych autorów ośmiesza i krytykuję to narodową wadę Polaków. Najbardziej widocznie w swoich dziełach podkreśla to Ignacy Krasicki .W satyrze „Pijaństwo” przedstawia dwóch przyjaciół, z których obydwoje wytykają wiele zarzutów nadmiernemu spożywaniu napojów alkoholowych i skutkom ubocznym takiej postawy, a i tak jeden z nich zaraz po debacie idzie się napić. Także w bajce „O doktorze Hiszpanie” przedstawia w negatywnym świetle koloryt życia dworskiego. Przedstawia on biesiadników , którzy za swój nadrzędny cel uważają poczęstunek gościa i nie interesuje ich ,że on się przed tym broni. Megalomania stanowa była także przedmiotem częstej krytyki literatury oświecenia. Szlachta jako najwyższy w Polsce stan posiadający wszystkie możliwe przywileje patrzył z pogardą na innych. Nie zauważał potrzeby szybkich reform, bo w obecnej sytuacji żyło im się dobrze. Niewielu właścicieli ziemskich uwłaszczało chłopów co na zachodzie Europy było zjawiskiem powszechnym. Stanisław Staszic w „Przestrogach dla Polski” nawołuje do upowszechnienia praw szlachty . Zauważa olbrzymią liczbę szkód wyrządzonych przez możnowładztwo. Hugo Kołłątaj w listach do Stanisława Małachowskiego ukazuje potrzebę oddania ziemi chłopom .Przedstawia także korzyści płynące z takiego postępowania . Bardzo popularnym zjawiskiem stawało się naśladowanie wzorców z obcych krajów głównie Francji co prowadziło do częściowego zaniku polskiej kultury. Autorzy publikacji ośmieszali tą praktykę zachęcali do większego krytycyzmu względem zjawisk w zagranicznej modzie . Jan Ursyn Niemcewicz w „Powrocie posła” przedstawia Starościnę jako typową przedstawicielkę XVIII wiecznej szlachty. Jest słabo wykształcona do polskiego języka wtrąca zwroty francuskie przez co jej mowa staje się chaotyczna. Ma wieczną migrenę i ślepo naśladuje obce zachowania typowej damy z francuskiego romansu. W stosunku do kościoła ludzie ,a także twórcy zaczęli odnosić się z większym krytycyzmem. Pojawiały się głosy filozofów o większą tolerancje wobec wyznawców innych wiar, negatywnie oceniające władców za ich stosunek do zwolenników innej religii niż oficjalnie panująca. Domagano się rozdzielenia państwa i kościoła. Wolter w „Słowniku filozoficznym” zamieszcza artykuł o tolerancji. Krytykuje on tam władców za niekonsekwentną politykę wobec różnowierców : „…Opłaca ich z przyczyn politycznych w Saksonii, pali ich z przyczyn politycznych w Paryżu…”. John Locke krytykował postawę ludzi uznających się za religijnych , a nie akceptujących odmiennych wyznań. Uważał, że nie można się nazwać czcicielem Boga ,a dopuszczać się okrucieństw na wyznawcach innych wiar. W XVIII wieku nurt oświeceniowy wywarł ogromną rolę w kształtowaniu postaw żyjących tam ludzi. Autorzy widząc , że nie wszystko dzieje się tak jak dziać się powinno , w swoich publikacjach piętnowali negatywne cechy i postawy społeczeństw , proponowali gotowe rozwiązania zaistniałych problemów. Utwory literackie stały się metodą walki z głupimi tradycjami, zabobonami i skrajnie konserwatywnymi postawami niektórych przedstawicieli ówczesnej elity społecznej. W Polsce nie udało się wdrożenie w życie hasła zmniejszenia różnic intelektualnych pomiędzy poszczególnymi warstwami społecznymi , ponieważ na początku należało stworzyć tą najbardziej rozgarniętą,

Pouczający charakter literatury oświecenia

Materiały

Wartości epoki staropolskiej Trwałe wartości epoki staropollskiej (co dzisiaj przetrwało a co straciło aktualność). Żyjemy w okresie w fermentującym ciągłymi zmianami. W przerażająco szybkim tempie przegrupowują się, odwracają i ustawiają na nowo w innym porządku wobec rzeczywistości wszystkie niemal rzeczy i sprawy, z którymi jesteśmy związani. Przerażeni tą nieustanną ...

Znaczenie Biblii i mitu oraz kosmogonii biblijnej i mitycznej Biblia dzieli się na Stary Testament - zbiór 46 ksiąg judaizmu, który powstawał od XIII w. p.n.e. oraz na Nowy Testament - 27 ksiąg chrześcijaństwa - od 51 do 96r. n.e. Dzieło cechuje trójjęzyczność - język hebrajski, aramejski i grecki. Pismo święte jest źródłem filozofii (Dekalogu), wzorów osobowych, wątków i motywów, symboliki, frazeologii (w...

Rodzaje porównań analiz RODZAJE PORÓWNAŃ Wartościowanie zjawisk gospodarczych, ocena kierunków ich zmian wy-maga przyjęcia określonej BAZY PORÓWNAŃ. Pozwala to ustalić odchylenia stanowiące podstawę do oceny pozytywnej lub negatywnej. W metodzie porównań ocenia się przynajmniej dwie wielkości ekonomiczne. Jedna jest wielkością ocenianą (rzeczywiście osiągniętą), dru...

Streszczenie "Iliady" Homera Tarcza Achillesa (fragment pieśni 18) Hefajstos zabiera się do wykuwania z miedzi, cyny, złota i srebra wspaniałej tarczy. Na pięciu płytach znalazły się rozmaite sceny. Jedna z nich to wyobrażenie ziemi, nieba i morza wraz z gwiazdami i planetami. Dalej znalazł się wizerunek dwóch greckich miast. W jednym z nich trwają przygotowania do obrzę...

Staropolskie obyczaje w Panu Tadeuszu Temat: Bartek zwany Prusakiem jest autorem cytatu: \"Ilekroć z Prus wracam chcąc zmyć się z niemczyzny /Wpadam do Soplicowa jak w centrum polszczyzny\". Czy podzielasz ten pogląd? (rozprawka) Aby odpowiedzieć na pytanie tematu przede wszystkim trzeba zastanowić się nad trzema punktami: Jakie zwyczaje i znaki po Polsce pozostały w dworze w Sop...

Poeta doctus w twóczości Kochanowskiego i Janickiego 2. POETA DOCTUS W TWÓRCZOŚCI K.JANICKIEGO I J.KOCHANOWSKIEGO Klemens Janicki był mecenasem i finansistą. Nie czerpał z tego korzyści. W “Elegii o sobie samym do potomności” ukazuje on swoją biografię. Wspomina ludzi, nauczycieli, ojca, lekarza, poetów starożytnych, Zygmunta Starego, Atenę i Piotra Kmitę. Jest wdzięczny za pomoc, sz...

Wyjaśnienie słowa: populacja populacja - to ogólna liczba ludzi zamieszkujących dane terytorium wielkość populacji – wywiera duży wpływ na społeczeństwo, gdyż może być czynnikiem dynamizującym życie społeczne i może tworzyć trudne problemy społeczne Thomas Malthius – ekonomista, twierdził, że rozwój populacji odbywa się geometrycznie – w pewnym czasie l...

Obraz potopu w Biblii Obraz potopu w Biblii i sumeryjskim eposie Gilgamesz. *Gilgamesz - półlegendarny władca sumeryjski miasta Uruk, tytułowy bohater wielkiego eposu babilońsko - asyryjskiego z pierwszej połowy II tysiąclecia p.n.e.. Epos opiewa przygody Gilgamesza i jego przyjaciela Enkidu, składa się z 12 tablic. Odnaleziony został w 1853 r. w gruzach biblioteki...