Postawa kapitana Rymwida w "Echa leśne"

Postawa kapitana Rymwida Jan Rozłucki, czyli kapitan Rymwid, reprezentuje postawę wier¬ności ojczyźnie, zdecydowanego działania, troski o przyszłość kraju i własnej rodziny. Jako wychowanek swojego stryja Jan został ukształ¬towany jako żołnierz. Służył w szeregach rosyjskich, ale – jak się później okazało nie zatracił poczucia, że jest Polakiem i w odpowied¬nim momencie przeszedł na stronę powstańców, a nawet starał się przekonać do takiego kroku swojego stryja. Sytuacja Rymwida przy¬pomina znaną już wcześniej w literaturze polskiej z losów Konrada Wallenroda. Z jednej strony winien stryjowi posłuszeństwo i wdzięczność za wychowanie, z drugiej – musi stanąć przeciwko niemu, pamiętając o swoim pochodzeniu. Przypomnienie losów Rymwida pozwala ocenić jego skuteczność w walce. Szybko awansował i został dowódcą jednego z oddziałów powstańczych. Jego pamięć jest wciąż żywa w tej okolicy (rozmowa przy ognisku ujawnia, że z szacunkiem został pochowany, zaś karcz¬marz nie śmie tknąć drzewa, przy którym stoi krzyż), opowiadanie generała wywołuje wzruszenie słuchających. Tylko pisarz – oszust, przestępca pozbawiony jakichkolwiek zasad moralnych – jest jedynie ciekawy jego losów i usatysfakcjonowałaby go wiadomość, że nie spełniono testamentu Jana. Rymwid zginął rozstrzelany na skutek wyroku za zdradę (składał przecież przysięgę jako żołnierz rosyjskiego wojska), jednak odniósł zwycięstwo moralne. Zgodnie ze swoim sumieniem przystał do po¬wstańców, zachował godność i dumę podczas rozprawy, nie załamał się w chwili śmierci i nie prosił o ułaskawienie. Nie jest to jednak postać „pomnikowa”, pozbawiona emocji, do końca opanowana. Rymwid pozwala sobie na swoiste pożegnanie z synem. Pochylony nad fotografią dziecka wyraźnie cierpi. Z uczuciem przytula zdjęcie do piersi podczas egzekucji. Na pewno świadomość, że nie zobaczy już ukochanego dziecka, była dlań bardzo bolesna, jednak nie wpłynęło to na postawę skazanego w decydującej chwili. Swoją godnością i odwagą w chwili śmierci Rymwid potwierdził wierność idei wolności. Chociaż sam odchodzi, kategorycznie poleca wychować syna w duchu miłości do ojczyzny, sam chce być dla niego wzorem postępowania. Autor nie dopowiada, jak zrealizowano żądanie Jana Rozłuckiego, jednak można przypuszczać, że skoro ge¬nerał nie chce o tym mówić, to pewnie wykonał ów szczególny testa¬ment bratanka (nie licujący z jego poglądami). Jakkolwiek się stało, przypomniał wobec kilku osób postanowienie swojego krewnego a także własne reakcje, które świadczą, że scena śmierci Rymwida bardzo go poruszyła. Powstaniec troszczy się o swój kraj, składa ofiarę z własnego życia i pragnie zabezpieczyć dalsze starania o szczęście ojczyzny, nawet gdyby wiązało się to z poświęceniem własnego dziecka. Jest zarazem czułym, skłonnym do wzruszeń ojcem.