Postacie i zjawiska nadprzyrodzone w "Makbecie"



Postaci i zjawiska nadprzyrodzone Szczególną rolę pełnią w tragedii Szekspira postaci o innym, niż zwyczajni ludzi, sposobie istnienia. Są wśród nich trzy anonimowe wiedźmy i Hekate oraz Duch Banka. Czarownice wywodzą się z wierzeń ludowych o wpływie złych mocy na życie ludzi. Duch zamordowanego przychodzi, by przypominać zabójcy o strasznym czynie i jest rodzajem upostaciowania wyrzutów sumienia. Wiedźmy są wysłanniczkami losu. Maja w sobie coś niesamowitego, nienaturalnego. Relację o ich wyglądzie i trudnej do określeni płci przekazuje Banko: Bo wszystkie razem chude swoje palce Do ust zapadłych przykładacie. Pozór Nienawiści macie, ale wasze brody Nie pozwalają mi w tę płeć uwierzyć. (I, 139-142). Posiadają szczególne zdolności: szybko się przemieszczają podróżując na latającym sicie, warzą tajemniczą zupę, umieją czarami uśmiercać zwierzęta, zmieniać w zależności od potrzeb swoja postać (np. w szczura). Na sicie śmignę za nim w trop I w spodzie okrętu skurczona Przycupnę jak szczur bez ogona; [...] (I, 97-99). Wiedźmy potrafią kierować wiatrami, odbierać sen. Wymawiają tajemne zaklęcia oparte na magii liczb (sam występują w trzyosobowym składzie). Dalej, dalej, siostry, wiedźmy, Czarodziejski krąg zawiedźmy Ot tak, ot tak, ot tak; Trzykroć tak i trzykroć wspak, Trzykroć jeszcze do dziewięciu. Pst! – już po zaklęciu. (I, 125-130). Czarownice pojawiają się w określonym miejscu: na pustkowiu, gdzie kwitną wrzosy, w ponurą pogodę. Ich działaniom towarzysza efekty burzowe: pioruny, błyskawice. Rozmowy i sposób bycia wiedźm nie wróżą niczego dobrego. Makabryczne wzmianki o zarzynaniu świni i urwanym palcu sternika wprowadzają atmosferę grozy i zapowiadają równie przerażające wypadki. Postaci te są jakby z piekła rodem. Kojarzą się ze złem, są niejako wykonawczym ramieniem losu. Hekate, czwarta wiedźma, mistrzyni pozostałych, wprost mówi o zamiarze zniszczenia człowieczeństwa Makbeta (III, 480). Wśród tajemniczych zaklęć, w niesamowitej atmosferze, czarownice warzą truciznę (IV, 1-51). Wykorzystują do tego celu części jadowitych lub kojarzonych z czarami zwierząt oraz zioła o szczególnej mocy. Opis mikstury świadczy o wielkim staraniu o zatruwanie, szerzenie zła. Wiedźmy są pierwszymi sprawczyniami tragicznych wypadków. Przepowiednią o zdobyciu tronu pobudzają zbrodniczą aktywność Makbeta i jego żony. W niejasnym ujęciu przyszłości skrywają przed Makbetem prawdę. Król odbiera ich słowa jako zapowiedź dożywotnich rządów – przecież las nie podejdzie pod mury zamku. Z tego niepowodzenia Makbet wyniósł przeświadczenie, że jest niepokonany i bezkarny. Postaci czarownic służą budowaniu nastroju napięcia i niesamowitości, zapowiadają – jest to element przypominający tragedię grecką – przyszłe zdarzenia. Są uosobieniem marzeń bohatera a przy tym ucieleśnieniem, upostaciowaniem zła. Poprzez osoby wiedźm zyskuje ono realne kształty. Oprócz fantastycznych z pochodzenia i realnych w sposobie przedstawienia czarownic oraz towarzyszących im diablików, w świecie postaci nadprzyrodzonych pojawia się duch Banka. Jest on niejako wywołany przez Makbeta podczas uczty – najpierw, kiedy gospodarz wyraża żal z powodu jego nieobecności, później, gdy wznosi toast. Banko był towarzyszem walki i przyjacielem Makbeta. Od początku był wtajemniczony w niezwykłe wypadki. Sam słyszał przepowiednię czarownic i obserwował, jak sie ona spełnia. Przestrzegał też Makbeta: Wieszczba ta, jeśli wiarę w niej położysz, Może zapalić w tobie niebezpieczną Żądzę korony. (I, 231-233). Owładnięty pragnieniem niczym nie zagrożonej władzy Makbet postanawia pozbyć się Banka. Czarownice, sprowokowane pytaniem, przepowiedziały bowiem przyszłość także jego przyjacielowi (na tronie mają zasiąść jego potomkowie). Decyzję o zgładzeniu Banka Makbet podejmuje już samodzielnie, choć jeszcze jest to czas, kiedy analizuje swoje czyny i dręczą go wyrzuty. Pojawiający się dwukrotnie duch jest wytworem wyobraźni Makbeta – do takiej interpretacji skłania fakt, że ukazuje sie tylko królowi, który wydał straszny wyrok, tak też wypowiada się o tym dziwnym zjawisku Lady Makbet. Duch Banka, dobrego przyjaciela, człowieka prawego, szlachetnego, ów milczący, „wyrzut sumienia” jest zarazem kolejnym potwierdzeniem zakorzenienia się tragedii Szekspira w wierzeniach ludowych (zagadnienie sprawiedliwości ludowej, postaci wiedźm, wiara w duchy odwiedzające żywych). Dzięki takiemu zabiegowi ujawnia się stan duszy Makbeta – żądza władzy w starciu z wrażliwością i poczuciem moralności. Duch Banka jest chyba drugim, po Duchu Hamleta, najsłynniejszym w dramaturgii bohaterem o tak szczególnym sposobie istnienia. Dramatyczna opowieść o dążeniu Makbeta do władzy obfituje w niezwykłe zjawiska. Jednym z nich jest widmo sztyletu z śladami krwi, ukazujące się mordercy przed wyruszeniem do sypialni króla Dunkana – wytwór zbrodniczych myśli a zarazem przypomnienie o postanowieniu. Dokonywane w świecie ludzi zło narusza powszechny porządek naturalny. Natychmiast reaguje cały kosmos: Noc ta nadzwyczajnie Była burzliwą; gdzieś spali, wicher Zerwał kominy i w powietrzu słychać Było, jak mówią, żałosne jęczenia, Dziwne rzężenia, jakby konających, I głośnym głosem zwiastowane wieszczby Straszliwych pożóg i różnych wypadków, Znamionujących opłakane czasy. Ptak nocny kwilił i ziemia podobno Trzęsła się cała jak w febrze. (II, 224-233). Złowróżbne zjawiska atmosferyczne towarzyszą też, jak już wspominaliśmy, scenom z udziałem czarownic. Mają one za zadanie potęgować nastrój grozy i dowodzić, że wszystko, co dzieje się na ziemi, co dotyczy ludzi, nie pozostaje bez wpływu na naturę jako całość. Wyjący wicher, ponura pogoda w czasie burzy, pioruny – to najczęściej wyzyskiwane literacko zjawiska przyrodnicze. W Makbecie służą dookreśleniu sytuacji pod względem nastroju i zapowiadają lub komentują moralną jakość zdarzeń.

Postacie i zjawiska nadprzyrodzone w "Makbecie"

Materiały

"Nad Niemnem" powieściowym "Panem Tadeuszem"? 74. Czy \"Nad Niemnem\" można nazwać powieściowym \"Panem Tadeuszem\"? Wkrótce po ukazaniu się powieści \"Nad Niemnem\" pojawiły się głosy krytyków literackich, którzy podkreślali podobieństwo tej powieści do epopei narodowej - \"Pana Tadeusza\". Elementów świadczących o tym podobieństwie jest na tyle dużo, że można stwierdzić, iż pisarka c...

Ocena bohaterów Mickiewicza Adam Mickiewicz w swym dziele \"Ballady i romanse\" nakreślił główne nurty twórczości romantycznej. Pojawia się tu po raz pierwszy zarys bohatera romantycznego, analizującego i głęboko odczuwającego rozgrywające się wokół niego wydarzenia, zastanawiającego się nad istotą istnienia, nad prawidłowością dotychczasowego rozumienia świata. Mickiewicz...

"Tango" Mrożka - opis dramatu Stanisław Mrożek prezentuje w swoim dramacie groteskową wizję świata, pełną błazenady, wyolbrzymienia, form karykaturalnych Wydarzenia, które prezentuje utwór, składają się na obraz, dzięki któremu \"Tango\" możemy uznać za tragikomedię. Była sobie rodzina. Najstarsi: Eugeniusz i Eugenia, rodzice: Stomil i Eleonora, ich syn Artur i jego narzeczo...

"Monachomachia" - dokładna analiza \"Monachomachia, czyli wojna mnichów\" jest poematem heroikomicznym. Jest to gatunek parodiujący epos homerycki. Ośmieszenie polega przede wszystkim na zderzeniu patetycznego, wzniosłego języka, opisów bojów i zmagań z błahą, codzienną tematyką. \"Monachomachia\" opowiada o konflikcie, który wybuch pomiędzy dwoma zakonami: karmelitów bosych i...

Różne postawy człowieka wobec życia w"Koniec wieku XIX" i "Kowal" 86. Różne postawy człowieka wobec życia w wierszach poetów młodopolskich: \"Koniec wieku XIX\" i \"Kowal\". Oba te wiersze wyszły spod piór dwóch poetów okresu Młodej Polski. Postawa twórców wobec życia została ukształtowana przez czas, w którym żyli, doświadczenia życiowe, prądy umysłowe epoki oraz cechy indywidualne twórców. Epoka m...

Motyw grobu w literaturze Grób Grób - Może być wykopanym w ziemi dołem, gdzie grzebie się ciało/ciała zmarłego/zmarłych lub urną z prochami albo też stanowi go nasyp ziemny (cza¬sami obmurowany) w miejscu, gdzie ktoś jest pochowany (kopiec, kurhan, mogiła). Biblia (NT) - Miejsce złożenia ciała Chrystusa: zdjąwszy ciało, obwinął je prześcieradłem, a położył je w...

Romantyzm w muzyce - Europa II. Romantyzm w muzyce. - Ludwig van Beethoven - niemiecki kompozytor, autor koncertów na instrumenty solowe z towarzyszeniem orkiestry, uwertur, poematów symfonicznych, pieśni, a przede wszystkim dziewięciu monumentalnych symfonii - Karol Maria Weber - twórca romantycznej opery, autor \"Wolnego strzelca\", w której wystąpiły fantastyczne ...

Prawo do nauki - na czym polega PRAWO DO NAUKI Deklaracja Uniwersalna (art.. 26), Pakt Ekonomiczny (art. 13 i 14). Art. 26 Deklaracji stwierdza, że „każdy człowiek ma prawo do nauki”. Art. 55 Karty NZ przewiduje poparcie przez ONZ międzynarodowej współpracy na polu kulturalnym i wychowawczym w celu stworzenia warunków stabilizacji i dobrobytu, koniecznych ...