Poezja okolicznościowa w oświeceniu

Okolicznościowa poezja polityczna. Okolicznościowa poezja polityczna to po prostu poezja związana z ważnymi wydarzeniami z życia kraju. Można ją podzielić na dwie odrębne grupy. Pierwsza grupa to dzieła oficjalne, druga ta nieoficjalna, krążąca wśród społeczeństwa, z reguły anonimowa. Jeśli chodzi o formę, była ona przeróżna, nie zawsze zgadzała się ona z forma preferowaną przez oświeceniową poetykę. Jej głównym zadaniem było wpływanie na opinię publiczną i kształtowanie nastrojów społecznych. Na dzień trzeci maja 1791 szczęśliwie doszłej konstytucji kraju. Franciszek Karpiński Jest to utwór napisany po uchwaleniu Konstytucji 3 maja. Mówi o świątecznym i radosnym nastroju jaki powinien panować z tego powodu. Wysławia reformy jakie wprowadziła nowa Ustawa Zasadnicza. Na króla. Anonim Wiersz napisany w 1794 r. Odwołujący się chyba do III rozbioru Polski i abdykacji Stanisława Augusta, oceniający go jako zdrajcę, przy okazji oceniając pozytywnie panowanie Jana III Sobieskiego. Do panujących i do narodu Mowa jest o rewolucji we Francji. Wiersz to jakby wezwanie do narodów aby strącić władców. Wszyscy są równi i nie można dopuścić do tego aby jednostka stała nad masami pomiatając nimi jak stadem bydła. „Wolność niech będzie najświętszą ustawą, Wy równi sobie, a nad wami prawo.” Wiersz w czasie obchodzenia żałoby przez dwór polski po Ludwiku XVI Jakub Jasiński Ludwik XVI został ścięty w styczniu 1793r., a w lutym Stanisław August ogłosił z tego powodu sześciotygodniową żałobę. Wiersz odwołuje się do tego faktu stwierdzając że taka żałoba jest głupotą ponieważ wszyscy ludzie są równi wiec Ludwika można żałować tylko jako człowieka i należy przestrzegać praw. Osoba winna powinna być karana zgodnie z prawem i to właśnie spotkało Ludwika XVI. Poza tym Polska ma wiele innych spraw na głowie i taka żałoba jest ostatnią rzeczą jaką powinien zajmować się dwór, przecież wydarzenia te nastąpiły już po drugim rozbiorze Polski. Wiersz został oficjalnie potępiony a za wskazanie autora wyznaczono nagrodę. Pieśń legionów polskich we Włoszech. Józef Wybicki Napisana w lipcu 1797r w Reggio we Włoszech. Po przeróbkach dzięki popularności jaką zdobyła wśród narodu stała się oficjalnym Hymnem Polski w 1926r. Pod tytułem „Mazurek Dąbrowskiego” Powrót Posła. Julian Ursyn Niemcewicz. Dramat został napisany podczas trwania Sejmu Czteroletniego. Utwór miał wpłynąć na opinię publiczną by udzieliła poparcia zwolennikom reform podczas wyboru nowych posłów. Uchwalono jednak przedłużenie prac sejmu. Premiera Sceniczna odbyła się na kilka miesięcy przed uchwaleniem Konstytucji 3 maja. Kwestie wypowiadane przez bohaterów dotyczyły konkretnych spraw publicznych, reform. Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale. Wojciech Bogusławski Premiera tej opery odbyła się tuż przed wybuchem powstania Kościuszkowskiego. Wskazywała na siłę ludu. Fabułę stanowi historia konfliktu pomiędzy Krakowiakami i Góralami rozstrzygniętego ostatecznie przez biednego studenta i elektryczność. Uwagi nad życiem Jana Zamojskiego kanclerza i hetmana koronnego, do dzisiejszego stanu Rzeczypospolitej Polskiej przystosowane. Stanisław Staszic Zostały wydane krótko przed rozpoczęciem obrad Sejmu Czteroletniego. Mówi o • edukacji - religia powinna być odłączona od edukacji publicznej, powszechnymi szkołami powinny być szkoły rycerskie ponieważ każdy obywatel jest żołnierzem swojego kraju i nie powinno się powierzać obrony kraju komuś z zewnątrz. Młody człowiek po zakończeniu edukacji szkolnej powinien rozpoczynać edukację obywatelską, czyli pracę z wykorzystaniem tego czego się nauczył. • Prawodawstwie - potępia liberum veto czyli prawa dobra osobistego w procesie ustawodawczym, krytykuje konieczność jednomyślności podczas uchwalania ustaw, powinna stanowić większość. • władzy wykonawczej - władza wykonawcza powinna zostać oddana w ręce jednej części ludu arystokracji, oraz monarchy • władzy sądowniczej - nikt nie może być więziony jeśli nie udowodni się mu winy, sąd powinien sądzić nieustannie a nie tylko podczas ustalonych sesji • wolnym obieraniu królów - powinno zostać przyjęte następstwo tronu, które zmniejszyło by możliwości ingerencji w sprawy polskie z zewnątrz i podziały. • Polsce - która jest zaniedbana, uciekają z niej chłopi, ponieważ ich warunki życia są gorsze od tych jakie spotyka się w innych h krajach, poza tym tutaj każdy szlachcic ma nad nimi władzę, a za granicą podlegają tylko jednemu królowi. Przestrogi dla Polski z teraźniejszych politycznych Europy związków i z praw natura wypadające. Stanisław Staszic Napisane zostały po dwóch latach obrad Sejmu Wielkiego, już po rewolucji we Francji. Były apelem o skuteczność działań, o położenie tamy bezproduktywnemu gadulstwu, o wykorzystanie wszystkich możliwości uratowania ojczyzny. Mówi o tym że szlachta nie musi tracić swoich praw lecz powinna je po prostu rozszerzyć na cały naród. Powinna powstać nowa konstytucja dla całego narodu. Mowa jest o przestrzeganiu praw człowieka jednoznacznych z przestrzeganiem prawa narodu. Oskarża możnowładców o przyczynienie się do zguby Polaków po przez nieposzanowanie prawa, rwanie sejmów i sejmików, przekupstwa, służalczość obcym mocarstwom. Przedstawia trudną sytuację polskiego chłopa. Mieszczanie powinni otrzymać prawa równe z tymi które posiada szlachta. Do Stanisława Małachowskiego, referendarza koronnego O przyszłym sejmie Anonima listów kilka. Hugo Kołłątaj. Wydane tuż przed rozpoczęciem obrad Sejmu Czteroletniego. Apeluje między innymi o oddanie wolności chłopom. Praca ich powinna odbywać się na zasadzie kontraktu. Chłop i pan powinni się układać czy ma ona być na zasadzie czynszu czy odpracowania. „ Przyszłe więc prawodawstwo te dwie rzeczy najistotniejsze obwarować powinno: wolność osoby rolnika i własność gruntową dziedzica...” Katechizm o tajemnicach rządu polskiego... Franciszek Salezy Jezierski (współautorem „katechizmu...” był prawdopodobnie Jan Śniadecki, filozof, astronom, matematyk) Przedstawia sytuację w Polsce, mowa jest o Rzeczypospolitej Szlacheckiej, o tym że rolnicy i mieszczanie nie posiadają praw, (chłop - nie człowiek, mieszczanin - półczłowiek) itd.