Poetyka utworu Poemat miłosny Dzieje Tristana i Izoldy łączy w sobie cechy eposu rycerskiego, sławiącego dzielnych rycerzy i dobrych władców z poetyką typową dla utworu miłosnego. Kolejne części ukazują przyczynowo-skutkowy ciąg zdarzeń, wśród których na pierwszy plan wysuwają się dzieje miłości tytułowych bohaterów. W związku z tym można tu znaleźć wiele fragmentów opiewających urodę i wdzięk oraz wszelkie przymioty Izoldy Jasnowłosej, a także spryt, waleczność i poświęcenie Tristana. Obydwie postaci zostały wykreowane na osoby urocze, sympatyczne, cieszące się akceptacją większości ludzi z otoczenia oraz pomocą ze strony Boga i natury. Jak przystało na średniowieczny tekst, wiele mówi się tu o realiach życia w feudalnym systemie, o dobroci i szlachetności władcy oraz o dworskim stylu życia i metodach rozstrzygania różnych wątpliwości. Koloryt epoki stanowią więc pojedynki, stosy, próba rozżarzonego żelaza, a także stroje, oręż, uczty, zabiegi ziołolecznicze i magiczne. Stale towarzyszy im aura cudowności, niezwykłości. Mieszają się tu elementy religijne i baśniowe, fantastyczne i realistyczne. Postaci wypowiadają się dwornie, używając odpowiednich w danym momencie zwrotów, stosownych formuł (co nie przeszkadza niektórym z nich intrygować i donosić). Zadbano o dyskretną indywidualizację języka – inny jest nastrój wyznań miłosnych, jeszcze inne słownictwo służy donosicielom lub pustelnikowi. Postaci mają często zwyczajowe przydomki, np. Izolda o Białych Dłoniach. Występujące tu osoby odwzorowują strukturę społeczną: para królewska, dworzanie – rycerze i damy dworu, służba – np. pokojówki i posłańcy, giermkowie, zaś w tle można dostrzec lud – np. grono gapiów, leśnik, pustelnik. Powodzenie opowieści o niezniszczalnej miłości Tristana i Izoldy ciągle żywej, zawsze silnej, rozpoczyna się już w średniowieczu. Urok dzieła ma związek z cudownym nastrojem, tajemniczością magicznych zabiegów, sprzyjającym działaniem natury. Magiczny napój miłosny, kojące brzmienie dzwoneczka na szyi Milusia, cudowne ocalenie Izoldy podczas próby rozżarzonego żelaza, głóg łączący groby kochanków – to przykłady elementów budujących nastrój. W tekście nie brakuje również momentów grozy i napięcia, np. potajemne spotkania zakochanych, stale czyhający zdrajcy, liczne intrygi, skok Tristana z chóru kapliczki i porwanie Izoldy, przybycie króla do szałasu. Wiele jest też fragmentów, które mają funkcję „wyciskaczy łez” – bardzo wzruszających i podniosłych, m.in. ofiarność pustelnika (stroje dla Izoldy), śmierć tytułowych bohaterów, postawa króla Marka (wybaczenie i przyjęcie Izoldy, pochowanie kochanków, decyzja w sprawie głogu). Poszczególne rozdziały opatrzone są mottami w oryginale, przywołującymi odpowiednie fragmenty z literatury średniowiecznej o charakterze miłosnym, np. Thomasa, Dantego. Narrator wyraźnie opowiada się po stronie dwojga bohaterów. Angażuje się w wydarzenia, odpowiednio stopniując napięcie. Używa określeń wartościujących, pozytywnych i negatywnych, np. król jest dobry, spokojny, łagodny, cierpliwy, Izolda – piękna, delikatna, zaś zdrajcy – nikczemni, niegodziwi, podli. Kompozycja tekstu jest przemyślana, zamknięta. Poznajemy rodzinę Tristana i okoliczności jego narodzin, następnie koleje jego losu z wyeksponowaniem miłości do Izoldy, aż do śmierci i pochówku bohatera. Akcja trzyma w napięciu uwagę czytelnika, toczy się wartko i najeżona jest różnymi niebezpieczeństwami. Przywoływane są tu imiona własne bohaterów, nazwy miejscowe – określenia krain, nie ma natomiast uściśleń dotyczących czasu akcji. Nastrojowość i cudowność zdarzeń pozwalają dostrzec ich fantastyczne cechy. Od realizmu odbiegają również niektórzy bohaterowie: trudno traktować jako prawdziwą tak wielką cierpliwość króla wobec klęski jego małżeństwa lub jego postać siedzącą okrakiem na konarze drzewa niezwykłą siłę Tristana, która zresztą ujawnia się najczęściej w kontakcie z tworami wyraźnie fantastycznymi, np. walka ze smokiem. Dostrzegamy więc wielką wyobraźnię autora (lub raczej autorów), w kreowaniu urokliwej opowieści o niezłomnej miłości pięknych i szlachetnych bohaterów, którzy – nawet jeśli wykroczyli przeciw obowiązującym normom obyczajowym i prawu – byli pod wpływem niezależnego od ich woli napoju. Chociaż ich miłość trudno nazwać szczęśliwą, przyniosła przecież wiele cierpień i śmierć, to jednak trudno odmówić im sympatii i współczucia.
Poetyka "Dziejów Tristana i Izoldy"
Poetyka utworu Poemat miłosny Dzieje Tristana i Izoldy łączy w sobie cechy eposu rycerskiego, sławiącego dzielnych rycerzy i dobrych władców z poetyką typową dla utworu miłosnego. Kolejne części ukazują przyczynowo-skutkowy ciąg zdarzeń, wśród których na pierwszy plan wysuwają się dzieje miłości tytułowych bohaterów. W związku z tym można tu znaleźć wiele fragmentów opiewających urodę i wdzięk oraz wszelkie przymioty Izoldy Jasnowłosej, a także spryt, waleczność i poświęcenie Tristana. Obydwie postaci zostały wykreowane na osoby urocze, sympatyczne, cieszące się akceptacją większości ludzi z otoczenia oraz pomocą ze strony Boga i natury. Jak przystało na średniowieczny tekst, wiele mówi się tu o realiach życia w feudalnym systemie, o dobroci i szlachetności władcy oraz o dworskim stylu życia i metodach rozstrzygania różnych wątpliwości. Koloryt epoki stanowią więc pojedynki, stosy, próba rozżarzonego żelaza, a także stroje, oręż, uczty, zabiegi ziołolecznicze i magiczne. Stale towarzyszy im aura cudowności, niezwykłości. Mieszają się tu elementy religijne i baśniowe, fantastyczne i realistyczne. Postaci wypowiadają się dwornie, używając odpowiednich w danym momencie zwrotów, stosownych formuł (co nie przeszkadza niektórym z nich intrygować i donosić). Zadbano o dyskretną indywidualizację języka – inny jest nastrój wyznań miłosnych, jeszcze inne słownictwo służy donosicielom lub pustelnikowi. Postaci mają często zwyczajowe przydomki, np. Izolda o Białych Dłoniach. Występujące tu osoby odwzorowują strukturę społeczną: para królewska, dworzanie – rycerze i damy dworu, służba – np. pokojówki i posłańcy, giermkowie, zaś w tle można dostrzec lud – np. grono gapiów, leśnik, pustelnik. Powodzenie opowieści o niezniszczalnej miłości Tristana i Izoldy ciągle żywej, zawsze silnej, rozpoczyna się już w średniowieczu. Urok dzieła ma związek z cudownym nastrojem, tajemniczością magicznych zabiegów, sprzyjającym działaniem natury. Magiczny napój miłosny, kojące brzmienie dzwoneczka na szyi Milusia, cudowne ocalenie Izoldy podczas próby rozżarzonego żelaza, głóg łączący groby kochanków – to przykłady elementów budujących nastrój. W tekście nie brakuje również momentów grozy i napięcia, np. potajemne spotkania zakochanych, stale czyhający zdrajcy, liczne intrygi, skok Tristana z chóru kapliczki i porwanie Izoldy, przybycie króla do szałasu. Wiele jest też fragmentów, które mają funkcję „wyciskaczy łez” – bardzo wzruszających i podniosłych, m.in. ofiarność pustelnika (stroje dla Izoldy), śmierć tytułowych bohaterów, postawa króla Marka (wybaczenie i przyjęcie Izoldy, pochowanie kochanków, decyzja w sprawie głogu). Poszczególne rozdziały opatrzone są mottami w oryginale, przywołującymi odpowiednie fragmenty z literatury średniowiecznej o charakterze miłosnym, np. Thomasa, Dantego. Narrator wyraźnie opowiada się po stronie dwojga bohaterów. Angażuje się w wydarzenia, odpowiednio stopniując napięcie. Używa określeń wartościujących, pozytywnych i negatywnych, np. król jest dobry, spokojny, łagodny, cierpliwy, Izolda – piękna, delikatna, zaś zdrajcy – nikczemni, niegodziwi, podli. Kompozycja tekstu jest przemyślana, zamknięta. Poznajemy rodzinę Tristana i okoliczności jego narodzin, następnie koleje jego losu z wyeksponowaniem miłości do Izoldy, aż do śmierci i pochówku bohatera. Akcja trzyma w napięciu uwagę czytelnika, toczy się wartko i najeżona jest różnymi niebezpieczeństwami. Przywoływane są tu imiona własne bohaterów, nazwy miejscowe – określenia krain, nie ma natomiast uściśleń dotyczących czasu akcji. Nastrojowość i cudowność zdarzeń pozwalają dostrzec ich fantastyczne cechy. Od realizmu odbiegają również niektórzy bohaterowie: trudno traktować jako prawdziwą tak wielką cierpliwość króla wobec klęski jego małżeństwa lub jego postać siedzącą okrakiem na konarze drzewa niezwykłą siłę Tristana, która zresztą ujawnia się najczęściej w kontakcie z tworami wyraźnie fantastycznymi, np. walka ze smokiem. Dostrzegamy więc wielką wyobraźnię autora (lub raczej autorów), w kreowaniu urokliwej opowieści o niezłomnej miłości pięknych i szlachetnych bohaterów, którzy – nawet jeśli wykroczyli przeciw obowiązującym normom obyczajowym i prawu – byli pod wpływem niezależnego od ich woli napoju. Chociaż ich miłość trudno nazwać szczęśliwą, przyniosła przecież wiele cierpień i śmierć, to jednak trudno odmówić im sympatii i współczucia.
Materiały
NATO - początki sojuszu
W latach 1945-1949, stojące przed potrzebą odbudowy gospodarczej, państwa zachodnioeuropejskie i ich północnoamerykańscy sojusznicy z niepokojem obserwowali ekspansjonistyczne działania ZSRR. Zachodnie rządy wprowadzając w życie podjęte zobowiązania dotyczące redukcji broni, jednocześnie obserwowały, że Związek Radziecki zamierza zachować p...
"Ferdydurke" - na stancji u Młodziaków
na stancji u Młodziaków
jedni drugich mają za pozerów
oszukują nie tylko społeczeństwo - też siebie
zachwyceni nowoczesnością, zachłystują się postępem
mają wyleczyć go z dorosłości, Józio staroświecki, trzeba być nowoczesnym
Pimko ceni w nich nowoczesność, traktuje młodzież jak uosobienie atrakcyjności
Młodziakowa stara się dogonić ucie...
Teoria emocji wg Schachtera
a) założenia: czynnikami emocji to pobudzenie i nazwanie pobudzenia
b) jak wiemy co odczuwamy?
- ludzie porównują siebie z innymi
- patrzą na całą sytuację i szukają bodźca odpowiedzialnego
- poprzez uprzednie doświadczenie
c) ograniczeniami jest to, że nie dotyczy zwierząt i małych dzieci, nie mówi nic o emocjach nieświadomych .
Utopia w "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki" i antyutopia w "Folwarku zwierzęcym"
Utopia (\"Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki\" Krasickiego) a antyutopia (\"Folwark Zwierzęcy\" Orwella).
a)\"Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki\"
UTOPIA - nazwa pochodzi od łacińskiego tytułu dzieła Tomasza More\'a; motyw społeczeństwa egalitarnego (\"egalite\" = \" równość \"); utopia swe źródła ma w dziełach Platona i Arystote...
Motywy patriotyczne w literaturze
9. Motywy patriotyczne w literaturze polskiej
Patriotyzm to wielkie słowo, wielkie a zarazem bliskie sercu każdego człowieka i obywatela. Oznacza umiłowanie kraju ojczystego, rodzinnej ziemi, a także gotowość poświęcenia się dla własnego narodu.
Prawdziwą szkołą patriotycznych uczuć jest literatura polska, która niemal od samego początku wyraż...
Polemika klasyków z romantykami oraz kompozycja i walory artystyczne "Dziadów"
Polemika klasyków z romantykami (Ksiądz – Pustelnik)
Nowe tendencje w literaturze szybko stały się przyczyną sporu pomiędzy zwolennikami dawnych form i sposobu myślenia, a nowatorami, lekceważącymi tradycyjne widzenie świata, zaś preferującymi literaturę opartą na podłożu emocjonalnym, pełną postaci fantastycznych, pozaziemskich, lub...
Bunt romantyczny w literaturze romantyzmu
Szaleństwo i bunt w liter. romantycznej
Bunt romantyczny :
Jest to bunt wyrażający się w wielu dziedzinach :
- ideologii (przeciw feudalnemu ustrojowi, magnaterii )
- estetyki (przeciw estetyce poprzedniej epoki)
- obyczjowości (nowe stroje, fryzury)
Od końca wieku XVIII poglądy i uczucia ludzi w całej Europie ulegały gwałtownym pr...
"Pamiętniki" Jana Chryzostoma Paska
33. Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska
Jan Chryzostom Pasek urodził się około roku 1636 koło Rawy Mazowieckiej, zmarł ok. 1701r. Po¬chodził z drobnej szlachty, najprawdopodobniej uczył się w kolegium jezuickim. Jako dzie¬wię¬tna¬sto¬let¬ni młodzieniec zaciągnął się do wojska, brał udział w kampanii przeciwko Szwe...