Opis filozofii średniowiecza

Średniowieczna filozofia opierała się na teocentryźmie, tzn. na założeniu, że cały świat koncentruje się wokół Boga. Bóg był uznawany za najwyższą wartość i doskonałość, to jemu podporządkowywano całe życie człowieka. To Bóg stworzył świat, to dzięki niemu powstało piękno, dobro i prawda. Większość zjawisk przyrody interpretowano jako znak od Boga. W filozofii dominowało pytanie o miejsce i rolę człowieka. Duże znaczenie miały koncepcje filozoficzne stworzone przez św. Augustyna. Stwierdził on, że człowiek znajduje się pomiędzy niebem a ziemią, pomiędzy aniołami i zwierzętami. To umiejscowienie istoty ludzkiej powodowało rozdarcie wewnętrzne człowieka, rodziło nieustanny konflikt pomiędzy jego duchowością i cielesnością. Człowiek musiał nieustannie wybierać pomiędzy Królestwem Bożym i dobrami ziemskimi. Św. Augustyn nieustannie podkreśla dualizm świata, jego rozdwojenie. Ponadto duże znaczenie przykładał św. Augustyn do modlitwy, medytacji, rozważania nad samym sobą. Koncepcja losu ludzkiego, stworzona przez św. Augustyna, określana jest mianem pesymistycznej, przeciwstawiana jest jej koncepcja filozofii harmonijnej. Twórcą filozofii harmonijnej był św. Tomasz z Akwinu. Uważał on, iż miejsce przypisane człowiekowi nie jest przypadkowe, lecz celowe i rozmyślne. Świat postrzegany jest jako szereg stopni, wiodących do Boga. Człowiek powinien walczyć z pokusami, zachowując jednocześnie swe miejsce na drabinie bytu. Postępowanie zgodnie z przyjętymi zasadami moralnymi i etycznymi pozwoli na stopniowe pokonywanie kolejnych stopni i w efekcie zbliżenie się do Boga. Człowiek, kierujący się cnotą może istnieć społecznie, ponieważ przestrzega on przyjętych praw i zwyczajów, zapewniających każdemu należne mu przywileje. Zharmonizowany podział świata postrzegany był jako właściwy i jedyny zgodny z koncepcją boską. Trzecim kierunkiem filozoficznym w średniowieczu był franciszkanizm. Zakładał on umiłowanie całego świata, czerpanie radości z życia w ubóstwie, braterstwo wszystkich żyjących istot oraz radosną wiarę w Boga. Twórcą tej koncepcji był św. Franciszek z Asyżu, który wyrzekł się swojego majątku i pędził życie w zgodzie z wyznawanymi przez siebie założeniami. Kolejnym, istotnym nurtem w średniowiecznej filozofii był mistycyzm, stworzony przez św. Bernarda. Św. Bernard mówił, iż aby poznać Boga, potrzebna jest jego łaska (którą można osiągnąć poprzez stan pokory i miłości). Prawdy wiary poznać można przez kontemplację i bogate życie wewnętrzne. Szczytem pokory jest ekstaza (stan psychiczny, w którym człowiek i jego umysł zapomina o sobie i pogrąża się w Bogu). Ważnym pojęciem, wiążącym się ze średniowieczną filozofią jest scholastyka. Pod tym hasłem ukryte są wszystkie prawdy, przyjęte przez Kościół jako oczywiste i nie wymagające objaśniania. Jest to po prostu zbiór dogmatów i twierdzeń.