Obrazy widziane przez księdza Piotra w Dziadach

Mesjanizm w III. części "Dziadów" najpełniej ujawnia się w scenie V - tej, w "Widzeniu księdza Piotra". Bóg, choć nie raczył odpowiedzieć pysznemu i dumnemu Konradowi, uchylił tajemnicy przed skromnym duchownym, który sam siebie nazywa "prochem i niczem". Ksiądz Piotr przeżywa w swej celi widzenie, które pozwala mu ujrzeć dzieje Polski i jej przyszłość. Całość wizji jest romantyczną odpowiedzią na hasło mesjanizmu, bowiem ksiądz Piotr widzi dzieje Polski ułożone na wzór dziejów Chrystusa. Oto jakie obrazy ukazują się księdzu: I. Spojrzenie z góry na ziemię, z lotu ptaka niejako. Oczom czytelnika ukazuje się szereg splątanych dróg, wiodących na północ, w kierunku Syberii. Na nich widać wiele wozów, które wiozą Polaków na zsyłkę. "To nasze dzieci" krzyczy ksiądz Piotr, a carat jawi się jako biblijny Herod - morderca dzieci. II. Ukazuje się pojedyńczy człowiek, który uszedł i będzie wskrzesicielem narodu. Jego imię to "Czterdzieści i cztery". III. Kolejny obraz to "związany" naród polski i stojąca nad nim Europa. Gal (czyli Francja) ukształtowana jest na podobieństwo Piłata, który umywa ręce, ale wydaje wyrok. IV. Droga krzyżowa. Chrystus - naród polski dźwiga krzyż ukuty z trzech ramion (trzech zaborów), które rozciągają się nad całą Europą. V. Ukrzyżowanie. U stóp krzyża, na wzór Matki Boskiej, opłakuje Naród matka - Wolność. Niczym Chrystusa w bok rani go Moskal. VI. Wniebowstąpienie. Naród unosi się ku niebu w białej szacie, lecz równocześnie przemienia się w portret wybawcy - namiestnika wolności. Wizja staje się niejasna - postać ta ma trzy oblicza, stoi na trzech stolicach i trzech koronach. Najwyraźniej jest zapowiedzią rewanżu na zaborcach. Powtarza się też imię "Czterdzieści i cztery". Ta wizja kończy "Widzenie". Obrazy, które ujrzał ksiądz Piotr są niejasne i niezbyt klarowne. Pełno tu symboli, niedopowiedzeń, zagadek. Szczególnie interesujące jest imię "Czterdzieści i cztery". Jedno jest pewne: losy narodu polskiego ukazane są na wzór dziejów Chrystusa - poszczególne elementy znajdują swą analogię - i dlatego cała wizja jest literacką realizacją koncepcji "Polska Chrystusem narodów".