Obraz stosunków międzyludzkich w "Tangu"



Obraz stosunków międzyludzkich w Tangu Mrożek przedstawia w Tangu grupę postaci połączoną więzami krwi (trzypokoleniowa rodzina) i dwie osoby pozostające z nimi w bliskich stosunkach (Ala i Edek). Domowym życiem bohaterów rzą¬dzi bezwład, entropia i anarchia – jak stwierdza Artur. Próba przywrócenia przez niego formy jest zarazem usiłowaniem scalenia tego chaotycznego świata poprzez uporządkowanie relacji między osoba¬mi. Związki międzyludzkie w teatrze Mrożka stają się niemal absolutem. Układ sił jest bezwzględny, jak w tzw. teatrze absurdu prawa Natury. I ta konieczność bezsensowna jest chyba tym, co go łączy z teatrem absurdu. To teatr losu tym różny od tragedii, że pozbawiony godności losu. Rzeczywistość ujęta w kategorie ostate¬czne staje się mistyczna albo groteskowa, trzeciego wyjścia nie ma, wszystkie inne to względność i kompromis. Absolut graniczy z absur-dem [. .].4 Ten komentarz Marty Piwińskiej wprowadza w charakter utworów Mrożka i wskazuje pewien trop interpretacyjny. Dramaturgia tego autora bywała przedmiotem refleksji w różnych aspektach. Różnorod¬ność interpretacji jest jednak najczęściej wynikiem analizy stosunków panujących w domu Stomila i Eleonory. Na początek przyjrzyjmy się powiązaniom rodzinnym, by później skupić uwagę na osobie Edka i jego kontaktach z innymi postaciami dramatu. Tango przedstawia pewną rodzinę złożoną z przedstawicieli trzech pokoleń. Biorąc pod uwagę tę grupę postaci, można stwierdzić, że utwór nawiązuje do mieszczańskiej komedii rodzinnej. Pod wzglę¬dem wymowy dramat jest zarazem krytyką bezmyślnej awangar¬dowości prowadzącej do utraty prawdziwych wartości, przestrogą przed naiwnym romantyzmem (Artur) prowadzącym (o ironio!) do totalitaryzmu, wskazaniem konsekwencji zaprzepaszczenia norm moralnych i modnej pogoni za całkowitą wolnością. Relacje rodzinne w Tangu ocenia i komentuje przede wszystkim Artur, który samotnie – jak szalony bohater romantyczny – podejmu¬je próbę ocalenia wartości lekceważonych i miażdżonych przez nowoczesnych rodziców. W domu panują pewne, przez wszystkich (oprócz Artura) przestrzegane, „zasady”: tolerancja, swoboda, odstępstwo od tradycyjnie pojmowanych norm współżycia w rodzinie itp. Głoszone przez Eleonorę i Stomila hasła absolutnej wolności dotyczą wszystkich domowników i wszelkich przejawów życia. W myśl tych ideałów Stomil nie zwraca uwagi na wiarołomstwo swojej żony, Eleonora wyzbywa się jakichkolwiek hamulców natury moral¬nej, Babcia zachowuje się i wyraża jak młoda zbuntowana pannica. Nikt z wymienionych osób nie wypełnia zadań wynikających z ukła¬du relacji rodzinnych. Małżonkowie traktują się nawzajem jak znajo¬mi, Babcia nie stoi na straży tradycyjnych wartości i nie stara się uzdrowić relacji między Stomilem i Eleonorą, zaś matka Artura (Ele¬onora) wręcz jawnie protestuje przeciwko próbom odnowienia dawnych konwencji. Wydaje się, że tylko postawa Artura zakłóca wzajemną akceptację i poszanowanie wolności tak kultywowanej w tym domu. Spójrzmy jednak bardziej wnikliwie na panujące tu sto¬sunki i zastanówmy się, jak realizują się w nich poszczególni bohaterowie. Mimo sukcesu, jakim jest osiągnięcie owej wymarzonej wolności, nie ma tu osób szczęśliwych. Bezgraniczna swoboda odebrała im zdolność przeżywania – nie potrafią kochać ani cierpieć, nie stać ich na żadne emocje. Kontrrewolucyjne dążenia Artura do przywrócenia właściwych proporcji pomiędzy wolnością a ładem sytuują go na pozycji przeciwnika ideowego. Jest synem i wnukiem, który nie ma żadnego oparcia w rodzinie i – na dodatek – reprezentuje „groźne” poglądy. Wuj Eugeniusz miota się pomiędzy innymi, przystając do tych, którzy akurat dominują w tym dziwnym mikrospołeczeństwie. Ala, która – jak oczekuje Artur – ma wejść do rodziny, również pozostaje w gruncie rzeczy w luźnych stosunkach ze wszystkimi, nawet z narzeczonym, którego beznamiętnie informuje o swojej zdradzie. Czy zatem można interpretować Tango jako utwór o kryzysie rodziny? Na pewno tak, choć warto dodać, że ta mała grupa społeczna i panujące w niej układy są tu znakiem i karykaturą relacji społecznych w ogóle, także w skali narodowej. Obraz stosunków międzyludzkich w dramacie Mrożka dopełniają kontakty Edka z pozostałymi bohaterami. Autor wyposażył go w cechy prostaka – a więc człowieka nie podlegającego ograniczeniom wynikającym z wychowania, wykształcenia, ogłady towarzyskiej. W tym sensie Edek jest ucieleśnieniem wolności – dlatego tak łatwo i szybko zdobywa akceptację gorliwych zwolenników tej idei. Bez Edka nikt się nie mógł obejść, każdemu na coś był potrzebny: Eugenii do kart, Eleonorze do łóżka, Stomilowi do pozbycia się mieszczańs¬kich obciążeń, Ali do przeciwstawienia się zasadom Artura, Arturowi do urzeczywistnienia jego zasad.5 Jako autentyczny wzór swobody, Edek jest przydatny każdemu do innych celów i zawsze stara się sprostać stawianym mu wymaganiom. Ów „naturalny” człowiek wyzwolony staje się szybko tym, który odbiera wolność innym, podporządkowuje ich sobie i siłą wymusza posłuch. To właśnie Edek, nie idealista Artur, zwycięża i w gruncie rzeczy, wymuszając posłuszną postawę domowników, narzuca swój porządek. Edek jest postacią, która pozwala przełożyć relacje rodzinne na ogólnospołeczne. Rozważania o wolności pozwala uzupełnić reflek¬sją o władzy. Te dwa pojęcia stają teraz w szczególnej opozycji. Ucie¬leśnienie wolności zdobywa władzę, sprawia, że odtąd styl życia pod¬porządkowanych mu bohaterów nie będzie miał wiele wspólnego z prawdziwą wolnością. Edek przychodzi z zewnątrz, spoza rodziny, i – jak się okazuje – tylko on potrafi narzucić swoje zdanie. Znamienne jest oddanie władzy w obce ręce. Stosunki między bohaterami Tanga są karykaturalnym wyobra¬żeniem relacji społecznych w sensie bardziej ogólnym. Ich obraz drażni i wróży katastrofę. Chaos i zaprzepaszczenie wartości moral¬nych koniecznych w kontaktach między ludźmi zawsze prowadzi do nieszczęścia. W dramacie Mrożka groteskowo wykrzywione relacje między ludami wieńczy podobny im w charakterze, choć jakościowo przeciwstawny, finał: formę przywraca Edek i on prowadzi w sza¬leńczym tańcu.

Obraz stosunków międzyludzkich w "Tangu"

Materiały

Definicja eposu i jego cechy Epos (słowo, opowieść). Jeden z głównych gatunków epiki, podstawowy i dominujący aż do powstania powieści. Obejmuje zazwyczaj utwory wierszowane, rozbudowane, ukazujące dzieje bohaterów (herosów, legendarnych, historycznych) na szerokim tle ważnej przełomowej chwili dla danej społeczności. Źródłem eposu były mity, podania i baśnie przedstawia...

Narzędzia zarządzania wartością firmy Do współczesnych narzędzi zarządzania zaliczamy:  TQM (Total Quality Management) - kompleksowe zarządzanie jakością.  Lean management, czyli odchudzanie struktur organizacyjnych.  Outsourcing - wyprowadzenie na zewnątrz nieefektywnych rodzajów działalności przedsiębiorstwa oraz procesów i operacji produkcyjnych. ...

"Władca pierścieni" - krótka recenzja \"Radość pierwsza dla tych, którzy tego jeszcze nie czytali; powtórna dla takich, którzy do tego wrócą\" 1, takimi słowami określił \"Władcę Pierścieni\" Johna Ronalda Reuela Tolkiena Andrzej Drawicz. Emocje towarzyszące czytelnikowi podczas pierwszego spotkania z tym utworem rzeczywiście określić można by jako radość i podziw. Każde kolejne pod...

"Dziady" jako wzorcowy utwór romantyczny \"Dziady\" Mickiewicza są uważane za wzorcowy utwór romantyczny (czyli arcydramat), gdyż wykazuje się wszelkimi ważnymi cechami, które są typowe dla późniejszych utworów romantycznych; Najważniejsze są to: synkretyzm rodzajowy (dramat w części II, epika w opowieściach duchów, liryka w improwizacji) oraz gatunkowy (opowiadanie, monolog, wiersz...

Mój pobyt w czarnolesie Temat: \"Moja wizyta w Czarnolesie\" PLAN: I Wstęp: 1. Przybycie do Czarnolasu, pierwsze wrażenia, gospodarze domu. 2. Spokojne Życie na wsi (\"Pieśń świętojańska o Sobótce\"). II Rozwinięcie: 1. Życie rodzinne w Czarnolesie (\"Fraszki\", \"Treny\"). 2. Dążenia i pragnienia Jana Kochanowskiego. 3. Stosunek Jana Kochanowskiego do Boga...

Poezja pozytywizmu - przykłady Dominowały takie gatunki literackie jak nowela, powieść, obserwujemy początki reportażu, felietonu. Mimo, iż pozytywizm jest uważany za \"czasy niepoetyckie\" uprawiano poezję - lirykę reprezentuje Adam Asnyk (1838-1897) i Maria Konopnicka (1842-1810). Adam Asnyk dojrzewał jeszcze w romantyzmie i romantyzm reprezentował w czasach pozytywizmu ...

Przebudowa polskiego systemu bankowego Przesłanki i proces przebudowy polskiego systemu bankowego W drugiej połowie lat 80-tych zaczęły przeważać poglądy, że system bankowy powinien być bardziej rozbudowany, że należy dopuścić konkurencję, samodzielność banków i położyć nacisk na ich działalność komercyjną. Ogólnie można powiedzieć, że sytuację charakteryzowały następujące elem...

Główne cechy człowieka oświeceniowego CECHY CHARAKTERYSTYCZNE CZŁOWIEKA OŚWIECONEGO człowiek oświecony racjonalista encyklopedysta wróg ciemnoty i zabobonu optymista wierzący w ludzki umysł i przyszłe królestwo “rozumu” należący do wolnomularstwa, czyli masonerii człowiek ogładzony ma wykwintne maniery elokwentny wszech...