Naród - definicja, koncepcje

45. Przegląd koncepcji narodu. Naród a etnos Naród – wspólnota powstała na gruncie historycznym, terytorium, życia ekonomicznego, przejawiająca się w świadomości narodowej jego członków. Naród musi oprzeć się nie na klasach i warstwach, ale na wspólnym terytorium, na ruchu pieniądza, towarów itd., na wspólnym obywatelstwie (naród w tym ujęciu pojawia się po Rewolucji Francuskiej) Inne koncepcje narodu: - uwypuklenie czynników kulturowych (patrz: Kłoskowska) - kształtowanie narodów europejskich trzeba badać od XV wieku - dojrzewanie narodów – wielka rola nacjonalizmu, który oznaczał centralna kontrolę nad kulturą, co prowadziło do utworzenia jednego języka, historii, sztuki, tworzenia się praktycznej tradycji obejmującej wszystkich żyjących na terytorium państwowym. W literaturze polskiej jest 5 interpretacji narodu: a) wspólnota terytorialno – ekonomiczna b) wspólnota historyczna c) wspólnota polityczna d) wspólnota kulturowa e) wspólnota psychiczna Naturalistyczna koncepcja narodu wg Turowskiego – naród traktowany jest jako grupa genetyczna, uwarunkowana biogennie – w pewnym środowisku geograficznym, zamieszkiwała pewna grupa rasowa i przekazywała swe właściwości psychofizyczne następującym po sobie generacjom – jest to echo deterministycznych teorii mówiących o wpływie środowiska geograficznego czy cech somatycznych na cechy psychiczne członków danej zbiorowości Politologiczna koncepcja narodu – naród jako wspólnota polityczna, wykształcona ze wspólnoty plemiennej przez wykształcenie instytucji państwowych, które mogą obejmować więcej grup postplemiennych, przystępuje do tworzenia wspólnego narodu (jednolita kultura, oświata, gospodarka, oraz poczucie odrębności w stosunku do innych narodów) Koncepcja kulturowa – kształtowanie się w toku rozwoju historycznego społeczności, które tworzą własna kulturę (język, sztukę, obyczaje, działalność gospodarczą, tradycje), a jej członkowie uczestniczą w tej kulturze – łączy ich wspólnota kultury i wspólna ideologia Naród to zbiorowość która mniej lub bardziej podporządkowana jest pewnemu modelowi, typowi idealnemu: Cechy narodu: - wspólny język - terytorium to ziemia ojczysta - dziedzictwo kulturowe traktowane jako własne - bogata symbolika kulturowa - przeświadczenie o wspólnym pochodzeniu etnicznym - poczucie wspólnoty między ludźmi z odrębnych klas - poczucie odrębności, autonomii politycznej - posiadanie charakteru narodowego (osobowość podstawowa, cechująca wszystkich członków danego narodu) - wspólny zasób uczuć i myśli - poczucie wspólnej przeszłości (historia, tradycja) Etnos – to ogół osób, którym przyznaje się etnonim (nazwę etniczną) i inwentarz cech związanych z tym określeniem. Charakteryzuje ich pewna etniczność: - język - pochodzenie - obyczaje - tradycja - podział na my i oni - poczucie wspólnoty oparte na wspólnocie obiektywnych cech kultury Może odnosić się do grup, niskiego szczebla cywilizacji, jak i narodów . Bromley proponuje rozróżnić etnikos jako etnos w węższym rozumieniu zbliżone do narodowości oraz etnos jako szerszy organizm zbliżony do narodu i państwa