Motywy romantyczne w literaturze



Literatura pozytywizmu, choć z założenia opozycyjna do romantycznej, czerpała z niej motywy, przede wszystkim z powodu trwającej nadal niewoli. Powtarzającym się problemem jest walka wyzwoleńcza "za wolność naszą i waszą". Bohaterowie są uczuciowi, zindywidualizowani, głęboko przekonani o swojej misji. Widać go w sienkiewiczowskiej "Trylogii", pisanej dla utrzymania ducha narodowego wśród Polaków. Wypełniona jest walką heroiczną, nie zawsze zgodną z rycerskim kodeksem ( patrz "Konrad Wallenrod" ), której główny bohater jest wzorowany na mickiewiczowskim Soplicy. Także echa walk docierają do nas z "Lalki", której dwaj bohaterowie brali udział w narodowych powstaniach i konspiracji. Najwięcej nawiązań dotyczy niedawnego powstania, a w szczególności przyczyn kolejnego upadku narodowego zrywu, połączonego z represjami. Pewien rodzaj diagnozy stawia Prus w "Omyłce", ukazując ludzi gołosłownych, tchórzliwych, traktujących patriotyzm jako modę i sposób zaimponowania towarzystwu. Skrytykowane są tu wszystkie postawy wyczekiwania na obcą interwencję, dobrowolne wystąpienie zawsze patriotycznego ludu u boku szlachty czy boski plan cierpienia i zmartwychwstania drugiego narodu wybranego - Polski. Podczas gdy Prus rozprawia się z krótkowzrocznymi organizatorami powstania, Eliza Orzeszkowa postanawia zmitologizować heroizm buntowników za wolność. "Nad Niemnem" to powieść ukazująca owocną współpracę szlachty i chłopów w walce o narodową sprawę; jest to przykład romantycznego zjednoczenia ludzi wszystkich stanów w imię ideału. Także cykl opowiadań "Gloria Victis" to apoteoza walk powstańczych, bez wdawania się w przyczyny ich upadku. Kolejny powtarzający się motyw to miłość dwojga ludzi. I jak to w romantyźmie bywa, jest ona nieszczęśliwa, napotyka na trudności w postaci opinii ludzi postronnych, wskazujących na mezalians. Motyw Jana i Cecylii, Wokulskiego i Izabeli jest podobny do historii miłości Ewy i Jacka z "Pana Tadeusza" - choć kończą się te historie różnie, to jednak odnajdujemy tu głębokie uczucie, wychodzące naprzeciw skostniałym ramom tzw. "dobrego obyczaju". Mamy też w literaturze pozytywizmu romantycznych idealistów, wykonujących swój czysto pozytywny plan z bezprzykładnym oddaniem. Trzech idealistów w "Lalce": Wokulski, Rzecki, Ochocki to przeżytki poprzedniej epoki, egzystujące jedynie dzięki swojej nieprzeciętnej osobowości i chęci do pracy w imię wykazania własnej szachetności. Nierealność ich założeń i planów to kolejny motyw romantyczny w literaturze polskiego pozytywizmu. Podobnie cykl nowel dotyczących założeń nowej epoki : pracy organicznej, pracy u podstaw, asymilacji mniejszości narodowych wypełniony jest bohaterami pełnymi samotnego zapału, skłóconymi z filisterskim otoczeniem. Wykonują oni swój szlachetny plan bez zwracania uwagi na koszty; pragną rozsadzić skostniałe schematy.

Motywy romantyczne w literaturze

Materiały

Główne orientacje metodologiczne - socjologia Orientacja scjentystyczna – którą reprezentuje przede wszystkim neopozytywizm – kierunek teoretyczno – metodologiczny nawiązujący do poglądów Comte’a. Podobną koncepcję socjologii prezentuje behawioryzm – orientacja ta dała o sobie znać przede wszystkim w psychologii głosząc, że przedmiotem badań psychologicznych mo...

Co ukazuje Grudziński ? Gustaw Herling – Grudziński ukazuje świat radzieckich obozów pracy, w którym wartości ludzkie wystawione są na ciężką próbę, ale nie kapitulują. Autor pokazuje okrucieństwo, przemoc, bezprawie, upodlenie człowieka, ale nie zgadza się z poglądami Tadeusza Borowskiego, który twierdził, że cały świat jest wielkim obozem koncentracyjnym. Więźn...

Program pozytywizmu Nazwa pozytywizm została przyjęta z filozofii Augusta Comte\'a - francuskiego myśliciela z I połowy XIX w., autora dzieła \"Kurs filozofii\". Pojęcie pozytywny oznacza to, co realne, pożyteczne, wartościowe, osiągalne i stanowi przeciwstawienie temu, co urojone i nierealne . Przyjęcie nazwy pozytywizmu dla literatury polskiej II połowy XIXw. ozn...

Co to jest epos? epos jeden z najstarszych gatunków epickich Dla europejskiej literatury podstawowe znaczenie ma epos starożytnej Grecji: “Iliada” i “Odyseja”, utwory przypisywane Homerowi. Najstarszym jest sumeryjski epos o królu Gilgameszu, pochodzący sprzed dwu tysięcy przed naszej ery Główny gatunek epiki dominujący w niej aż do po...

Ludzie morza w "Lordzie Jimie" Ludzie morza w \"Lordzie Jimie\" Josepha Conrada. Autor powieści, Joseph Conrad ( właść. Teodor Józef Konrad Korzeniowski ) przedstawia w swojej powieści wielu przedstawicieli świata morza. On sam był marynarzem. Jego przygoda z morskimi otchłaniami zaczęła się w wieku lat czternastu, kiedy zapragnął zaciągnąć się na statek. Długo musiał prosić...

Wartości uniwersalne w literaturze XX-lecia Temat: Jakie wartości uniwersalne dostrzegam w literaturze XX-lecia międzywojennego? Dążenie do uogólniania, podsumowywania, segregowania iuniwersalizowania własnych przemyśleń jest znane ludzkości już od zarania dziejów. Nie ważne którą z epok będziemy analizować, nie można nie dostrzec prób człowieka, by znany sobie świat, wsz...

Streszczenie "Mistrza i Małgorzaty" Michała Bułchakowa CZĘŚĆ I 1. Nigdy nie rozmawiaj z nieznajomymi (Moskwa) O zachodzie słońca na Patriarszych Prudach pojawia się dwóch obywateli - Michał Aleksandrowicz Berlioz i Iwan Nikołajewicz Ponyrion. W wielkim upale daje się wyczuć dziwną atmosferę i strach. Berlioz widzi postać wiszącą w powietrzu. Stwierdza, że to tylko halucynacje. Kontynuuje zat...

Szczegółowa charakterystyka Lorda Jima Charakterystyka tytułowego bohatera oraz przedstawienie jego losów i tajników psychiki zostały rozdzielone w powieści na dwa głosy. Jeden z nich należy do Marlowa, Anglika, kapitana, świadka podczas procesu, zaś drugi jest głosem samego Jima. Marlow – bohater i narrator – wiele wie o pochodzeniu, wychowaniu, wykształceniu i kolejach ...