Motyw żony w literaturze

Żona______________ Żona - Kobieta pozostająca w związku małżeńskim z mężczyzną. W rodzinie monogamicznej (np. kultura chrześci¬jańska) mężczyzna poślubia jedną ko¬bietę, natomiast w poligamicznej (np. kultura islamu) mężczyzna może mieć wiele żon. Biblia (ST) -1) Lilith i Ewa - dwie żony Adama, przy czym ta pierwsza wymie¬niana jest tylko w pismach apokryficz¬nych. 2) Sara - żona Abrahama i matka Izaaka, którego urodziła mimo późnego wieku. Wierna mężowi, wybaczyła mu jego zdradę; patrz: mąż, ojciec. 3) Żona Lota - ocalała wraz z mężem i córkami z Sodomy i Gomory, nie usłuchała jednak nakazu Boga i odwróciła się za siebie; została zamieniona w słup soli (por. W. Szymborska „Żona Lota", J. Łobodowski „Żona Lota"). Biblia (NT) -1) Herodiada, żona Hero¬da, została mu zaślubiona wbrew trady¬cji i prawu judajskiemu (tabu kazirodzt¬wa). Nienawidząc Jana Chrzciciela sprzeciwiającego się jej małżeństwu, przyczyniła się do jego stracenia. 2) Według tradycji katolickiej Maryja była żoną Józefa tylko z prawnego punk¬tu widzenia. Nie było między nimi więzi fizycznej. Mitologia - 1) Hera - zazdrosna żona Zeusa, wielokrotnie zdradzana przez męża, surowo mściła się za swoje nie¬szczęścia (zazwyczaj na potomstwie Ze¬usa i jego kochankach). 2) Afrodyta - bogini piękności poślubiona najbrzyd-szemu z bogów, Hefajstosowi, którego zdradziła z Adonisem. 3) Dejanira - żo¬na Heraklesa, która ofiarowała mu ko¬szulę unurzaną we krwi centaura. Kiedy Herakles ubrał się w nią, jego ciało zaczęły trawić ognie. 4) Eurydyka - ukochana żona Orfeusza, która zmarła od ukąszenia żmii. Zrozpaczony Or¬feusz udał się po nią do królestwa Hadesa. 5) Medea - żona Jazona, która z zazdrości i chęci zemsty na mężu zamordowała ich synów i przyczyniła się do śmierci kochanki Jazona. 6) Joka-sta - żona Lajosa, a potem także Edypa (własnego syna), któremu urodziła czworo dzieci. Gdy dowiedziała się pra¬wdy o swoim losie, odebrała sobie ży¬cie; patrz: ojciec, syn. 7) Helena, żona Menelaosa, uchodziła za najpiękniejszą kobietę swoich czasów. Jej uroda wzbu¬dziła miłość Parysa, a takie była przy¬czyną wojny trojańskiej. 8) Penelopa - żona uważana za wzór wierności małżeńskiej. Przez dwadzieścia lat cze¬kała na powrót męża, opierając się zalo¬tom innych mężczyzn. Patrz też: mąż. J. da Yoragine „Legenda na dzień św. Aleksego" - Opuszczona przez Alek¬sego w noc poślubną żona pozostała mu wierna do końca życia, pomimo zwróco¬nego jej słowa. To ona wyjęła z rąk Aleksego list napisany przed śmiercią. Legendy arturiańskie - Ginewra, żona króla Artura, zdradziła go z najdos¬konalszym z rycerzy Okrągłego Stołu, Lancelotem. Zdrada ta przyczyniła się do rozpadu Okrągłego Stołu. J. Bedier (oprać.) „Dzieje Tristana i Izoldy" - 1) Izolda Złotowłosa, żona króla Marka, która po wypiciu napoju miłosnego oddała swe serce Tristanowi, nigdy nie pokochała swego męża. Zmar¬ła w tym samym dniu co Tristan. 2) Izolda o Białych Dłoniach, niekochana żona Tristana, zemściła się na nim i swo¬jej rywalce, używając podstępu (przeka¬zała Tristanowi fałszywą wiadomość o zbliżającym się okręcie), czym przy¬czyniła się do śmierci swojego męża. J. Kochanowski „Pieśń świętojańska o Sobótce" - W pieśni Panny XII Kochanowski opisuje sprzątną gospody¬nię, która pomaga swemu mężowi w prowadzeniu gospodarstwa i zajmuje się prowadzeniem domu. Wraź z mężem może być wzorem żony, gospodyni. W. Szekspir „Sen nocy letniej" - Tyta-nia, niewierna żona Oberona, jest przy¬czyną wszelkich wydarzeń w komedii. To przez nią Puk użyje czarodziejskiego eliksiru, który odmieni życie głównych bohaterów; sama zaś Tytania zakocha się w groteskowym Spodku. Patrz: zja¬wy - upiory - wampiry. W. Szekspir „Poskromienie złośnicy" - Katarzyna, złośnica i sekutnica, prze¬chodzi ciężką szkołę życia na dworze swego męża, który głodem zmuszają do zmiany usposobienia. Z kobiety „z piek- ła rodem" staje się posłuszną i potulną żoną. Patrz: mąż. W. Szekspir „Otello" - patrz: zdrada. W. Szekspir „Hamlet" - Gertruda, żo¬na Hamleta - ojca, a potem jego brata, Klaudiusza, według ówczesnego prawa dopuściła się kazirodztwa ( związek ze szwagrem lub szwagierką był wówczas tak traktowany). Dla Hamleta, jej syna, jest symbolem niestałości, kobietą, któ¬ra w życiu kieruje się przede wszystkim namiętnością, a nie powinnościami żony (Słabości, nazwisko twoje kobieta!). W. Szekspir „Makbet" - Lady Makbet jest osobą dominującą w małżeństwie. Namawia Makbeta, by sięgnął po wła¬dzę i zabił Duncana. Okazuje się jednak, że hart ducha i kamienne serce były tylko pozorami; wyrzuty sumienia nie dają jej spokoju, wpada w obłęd i popeł¬nia samobójstwo. Patrz: mąż, zbrod¬nia/zbrodniarz. Żony Sinobrodego - Postacie z bajki Perraulta, a potem braci Grimmów - żo¬ny Sinobrodego zamordowane przez męża, po śmierci umieszczone w jednej z komnat jego zamku. Jedynie ostatniej z nich udało się ocaleć. Termin ten używany był także w odniesieniu do żon króla Anglii, Henryka VIII, który dwie z nich skazał na śmierć. Molier „Świętoszek" - Elmira, żona Orgona, opiera się zalotom Tartuffe'a i pomaga zdemaskować jego obłudę. L Krasicki „Żona modna" - Satyrycz¬ny obraz młodej kobiety, która przez swoje wielkopańskie zachcianki i upo¬dobanie do cudzoziemszczyzny dopro-wadza męża niemal do ruiny finanso¬wej. J.U. Niemcewicz „Powrót posła" - 1) Starościna - jej małżeństwo z Gadulskim było w istocie kontraktem, mają-cym na celu połączenie majątków. Roz¬miłowana w literaturze sentymentalnej i kulturze francuskiej, żyje w nierzeczy¬wistym świecie marzeń. 2) Podkomo-rzyna to nie tylko wzór żony - patriotki i dobrej matki, ale także doskonalej gospodyni. Wraz z mężem wychowała Walerego na światłego obywatela i pat¬riotę. Patrz: rodzina. J.W. Goethe „Cierpienia młodego Wertera" - Lotta zawiera małżeństwo z Albertem nie tylko dlatego, że poważa go i kocha, ale by zapewnić przyszłość swojemu rodzeństwu. Pomimo niewątp¬liwego uczucia do Wertera nigdy nie zdradziła ona swego męża. Patrz: miłość trudna. A. Mickiewicz „Lilije" - Bohaterką liryczną ballady jest młoda kobieta, któ¬ra najpierw zdradziła swego męża, a po¬tem zamordowała go, obawiając się kary. Nie odczuwa ona wyrzutów su¬mienia, a po pewnym czasie decyduje się nawet na małżeństwo z jednym ze szwagrów. Patrz: mąż, wina i odpowie-dzialność („Ballady i romanse"). A. Mickiewicz „Pani Twardowska" - Jedynym sposobem na pozbycie się diabła było dla Twardowskiego kazać mu spędzić rok z panią Twardowska. Małżonka czarnoksiężnika musiała być wyjątkowo odrażającą kobietą, skoro diablik zrezygnował z duszy Twardo¬wskiego i uciekł z karczmy „Rzym". A. Mickiewicz „Dziady" cz. IV - Ma¬ryla, ukochana Gustawa, zostaje żoną innego, uginając się pod presją rodziny i kierując się względami majątkowymi. Dla jej kochanka jest to równoznaczne ze śmiercią za życia (Gdy na dziewczyną zawołają: żono! Już ją żywcem pogrze-biono.) A. Mickiewicz „Grażyna" - Grażyna, żona Litawora, wbrew woli męża, w przebraniu rycerza, staje na czele wojsk litewskich w wojnie z Krzyżaka¬mi i ginie w bitwie. Nakaz patriotyzmu był dla niej ważniejszy od posłuszeńst¬wa mężowi i miłości do niego. A. Mickiewicz „Konrad Wallenrod" - Aldona, żona Waltera Alfa, porzucona przez niego, zamyka się w wieży i do końca swych dni żyje jak pustelnica. Nie zgadza się opuścić pustelni nawet na prośbę męża, gdyż taki wyznaczyła so¬bie los. J. Słowacki „BaUadyna" - Balladyna, by zostać żoną Kirkora i wybić się ponad stan, zabija swoją siostrę, Alinę. Jako żona nie zważa, na uczucia swego męża; najważniejsze jest dla niej zdobycie władzy. Kirkor ginie w bitwie wydanej mu przez wojska Balladyny. Z. Krasiński „Nie-Boska komedia" - patrz: mąż, rodzina, szaleństwo. E. Bronte „Wichrowe Wzgórza" - 1) Katarzyna Eamshaw poślubia Edgara Lintona, by zapewnić sobie spokój i opiekę. Nigdy nie będzie dla niego kochającą żoną. Podczas gdy on za¬spokaja wszystkie jej zachcianki, ona nadal kocha Heathcliffa i myśli tylko o nim. 2) Izabela Linton wychodzi za Heathcliffa z miłości, jednak wkrótce okazuje się, że jej małżeństwo jest kosz¬marem. Bita, poniewierana i odtrącona przez męża, decyduje się odejść od niego i samotnie wychowywać syna. 3) Katarzyna Linton, zmuszona do małżeń¬stwa z Lintonem Heathcliffem, zaledwie przez kilka miesięcy była mężatką. Gdy owdowiała, okazało się, że mąż pozo¬stawił ją bez środków do życia, a cały majątek przepisał ojcu. A. Dumas „Królowa Margot" - Tytu¬łowa bohaterka, słynna ze swej rozwiązłości i swobodne 'O życia, poślubia na rozkaz matki Henryka Nawarskiego. Jakkolwiek nie kocha męża i zdradza go, w czasie wojen religijnych staje po jego stronie, niejednokrotnie ratując mu ży¬cie. A. Dumas „Trzej muszkieterowie" - 1) Anna Austriaczka, żona Ludwika XIII, oszukiwana i szpiegowana przez własnego męża i kardynała Richelieu, może liczyć tylko na zaufanych musz-kieterów, którzy ratują jej honor w słyn¬nej sprawie diamentowych spinek. 2) Milady, żona hrabiego de La Feie, a po¬tem lorda de Winter, napiętnowana zbrodniarka i bigamistka, otruła swoje¬go drugiego męża, by przejąć po nim majątek. Oba małżeństwa, które zawar¬ła, miały zapewnić jej odpowiedni status ekonomiczny i społeczny. 3) Konstancja Bonacieux, zaufana pokojowa królowej, zostaje wydana ludziom kardynała przez własnego męża. Jedyną prawdzi¬wą jej miłością jest d'Artagnan, który jednakże nie zdoła ocalić jej życia. A. Dumas „Pamiętniki lekarza" - 1) Maria Antonina, niewierna żona Ludwi¬ka XVI, przez całe lata żyje w potajem¬nym związku z Oliwierem de Charny. Dopiero pod koniec życia, kiedy wybu¬cha rewolucja, odchodzi od kochanka. 2) Pani Rousseau, żona słynnego Jana Jakuba, jest całkowitym przeciwieńst¬wem swego męża. Praktyczna, skąpa i myśląca wyłącznie o pieniądzach, stara się utrzymać dom, podczas gdy jej mąż prowadzi badania naukowe. 3) Andrea de Charny, wydana za Oliwiera de Char¬ny tylko dlatego, by mógł on być bliżej królowej. W małżeństwie zaznała jedy¬nie dwóch szczęśliwych lat przy boku męża, kiedy to razem opuścili dwór. G. Flaubert „Pani Bovary" - patrz: mąż, samobójstwo. L.N. Tołstoj „Anna Karenina" - 1) Anna Karenina - patrz: zdrada. 2) Doiły Obłońska, zdradzana i nie kochana przez własnego męża, wybacza mu ko¬lejne romanse, gdyż pragnie szczęścia swoich dzieci. 3) Kitty Lewin to osobo¬wość całkowicie różna od jej męża. Przyzwyczajona do życia w petersburs¬kich salonach, po ślubie przenosi się do majątku ziemskiego Lewina. Od tej pory przyjdzie jej uczyć się życia na nowo. Patrz: rodzina. F.M. Dostojewski „Zbrodnia i kara" -1) Marfa Pietrowna poślubia z miłości Swidrygajłowa. Znając jego upodobania i słabość do młodych kobiet, nie po¬zwala, by korzystał z jej majątku bez jej zgody. Tylko w ten sposób może za¬trzymać męża przy sobie. Umiera, naj-prawdopodobniej zabita przez niego. 2) Katarzyna Marmieładowa, córka ofice¬ra, wychowana w elitarnym środowisku, wyszła za mąż za alkoholika, człowieka bez ambicji, który zrujnował życie jej i dzieci. Pod koniec życia, w wyniku wcześniejszych okrutnych doświad¬czeń, oszalała. Patrz: mąż. E. Orzeszkowa „Nad Niemnem" - 1) Emilia Korczyńska, dama w każdym calu, nie potrafi zaakceptować swego życia w majątku ziemskim. Nie spraw¬dza się ani jako żona, ani jako matka (patrz: matka). Całe dnie spędza na lekturze francuskich romansów, ucieka¬jąc w ten sposób od problemów rzeczy¬wistego świata. 2) Pani Kitlowa, w prze¬ciwieństwie do swego męża - pieczenia-rza, prowadzi dość monotonny tryb ży¬cia, zajmując się domem i dziećmi. Nie podziela ona zamiłowania męża do ży¬cia towarzyskiego i ponad stan, i zapew¬ne dzięki temu dom Kirtów nie popada w ruinę. B. Prus „Lalka" - 1) Baronowa Krze-szowska, niegdyś bogata mieszczka, poślubiła barona, by tym samym podnieść swój status społeczny. W jej przypadku rola żony sprowadza się do opieki nad mężem i płacenia jego długów (patrz: mąż). 2) Ewelina Janocka wychodzi za barona Dalskiego ze względu na jego pozycję społeczną i majątek. Szybko okazuje się, że małżeństwo z o wiele od niej starszym mężczyzną prowadzi do nieszczęścia. Zakochana w Starskim, zdradza barona, co doprowadza do roz¬wodu państwa Dalskich. H. Sienkiewicz „Trylogia" -1) Helena Skrzetuska po poślubieniu Jana prowa¬dzi życie typowej żony i matki, opieku¬jąc się domem, dziećmi, a także mężem i panem Zagłobą. Przedkładając obo¬wiązki patriotyczne nad dom, nie wstrzymuje Skrzetuskiego przed udzia¬łem w wojnie ze Szwedami. 2) Maria Ludwika Gonzaga, żona Władysława IV, a potem Jana Kazimierza, przed¬stawiona została tutaj przede wszystkim jako doradca polityczny męża. Cechuje ją ogromna mądrość polityczna, dlatego też król często postępuje za jej radą. 3) Baśka Wołodyjowska, postać zupełnie nie podobna do swego historycznego pierwowzoru, to żona bezgranicznie od¬dana mężowi i prawdziwie w nim zako¬chana. Jej temperament i uroda staną się jednak przyczyną nieszczęścia - porywa ją zakochany w niej Azja Tuhajbejo-wicz. Nie doprowadzi to jednak do rozpadu małżeństwa Wołodyjowskich, ale wzmocni jeszcze więź między nimi. H. Sienkiewicz „Rodzina Połaniec¬kich" - 1) Marynia Połaniecka, odkąd wyszła za mąż, zapomniała o swich pragnieniach i troskach. Jedynym sen¬sem jej życia stała się miłość do męża i czynienie jego życia lepszym. Wyba¬cza Stachowi jego oziębłość i obojęt¬ność, wierząc, że jej miłość, jak i naro¬dziny dziecka zmienią usposobienie męża. 2) Pani Bigielowa to kobieta, która nie tylko znajduje czas dla męża i kilkor¬ga dzieci, ale także dla wszystkich ludzi w potrzebie. Mogłaby uchodzić za wzór doskonałej matki i żony, która świetnie radzi sobie z wykonywaniem licznych obowiązków. 3) Pani Maszkowa nigdy naprawdę nie kochała swego męża. Po-zornie zimna i obojętna, godzi się na romans z Połanieckim, by poczuć się komuś potrzebna i mniej samotna. G. Zapolska „Moralność pani Duls-kiej" - Aniela Dulska, żona Felicjana, apodyktyczna i terroryzująca męża, za¬brania mu wychodzić z domu na spacery zdrowotne, a także wydziela pieniądze, gdy ten chce spotkać się z kolegami. Patrz: dom, matka, mąż. W.S. Reymont „Chłopi" - 1) Jagna, żona Macieja Boryny i kochanka Antka, uosabia siły natury i kieruje się wyłącz¬nie popędem. Początkowo kochana i ho-łubiona przez męża, po wykryciu jej romansu z Antkiem traktowana jak inni domownicy. 2) Hanka - patrz: przemia¬na. Colette „Klaudyna" - Tytułowa boha¬terka, żona Renauda, ma dość liberalne poglądy na życie i sprawy seksu. W swoim mężu widzi przede wszystkim ojca, opiekuna i kochanka, co nie prze¬szkadza jej zdradzić go z ich wspólną znajomą. M. Mitchell „Przeminęło z wiatrem" - 1) Scarlett O'Hara poślubia kolejno trzech mężczyzn: Karola Hamiltona (na złość Ashleyowi), Franka Kennedy'ego (by dzięki jego pieniądzom uratować Tarę) i Rhetta Buttlera (dla jego pienię¬dzy, ale i z miłości). Jedynym mężczyz-ną, na którym jej naprawdę zależy, jest Ashley Wilkes, którego nie może zdo¬być. Dopiero po śmierci Melanii zro¬zumiała, że prawdziwą miłością jej życia jest Rhett, który zdecydował się ją opuścić. 2) Melania Hamilton, później Wilkes, żona Ashleya, zawsze wierna i oddana mężowi, nie wierzy w plotki o jego romansie ze Scarlett, którą uważa za swą najbliższą przyjaciółkę. Dosko¬nała matka i idealna żona, poświęciła życie Ashleyowi i ich dziecku. F.S. Fitzgerald „Wielki Gatsby" - Da- isy, żona Toma, nie dorosła do roli żony i matki. Jedynym celem jej życia jest dobra zabawa i wzbudzanie podziwu u wszystkich. Nawet jej uczucie do Gatsby'ego, ukochanego z młodości ustępuje miłości własnej i potrzebie bycia w centrum zainteresowania. Patrz: matka. S. Undset „Krystyna, córka Lavran- sa" - 1) Ragnfrida, żona Lavransa, została mu poślubiona wbrew woli. Za-kochana w innym, zdradza swego męża. W zdradzie tej upatrywać będzie potem przyczyn wszystkich życiowych nie¬szczęść, a ciągłe wyrzuty sumienia wpę¬dzą ją w przesadną religijność. 2) Pani Aashilda, żona Baarda, a potem Bjorna, nie zaznała szczęścia ani w jednym, ani w drugim małżeństwie. Jej pierwszy mąż bił ją i nie szanował, natomiast z drugim rozdzieliła ją niechęć i niena-wiść ludzi. Patrz: samobójstwo. 3) Krys¬tyna, żona Erlenda, poświęca całe swoje życie wychowaniu dzieci, jednakże naj¬większą jej miłością będzie zawsze Er-lend - nieodpowiedzialny, krnąbrny i nieprzewidywalny mąż, dla którego liczy się przede wszystkim on sam. Śmierć Erlenda jest największą tragedią jej życia. Patrz: rodzina, śmierć (bohate¬rów literackich). Z. Nałkowska „Granica" - 1) Pani Żańcia, matka Zenona, przez palce pat¬rzy na liczne romanse swojego męża i dba przede wszystkim o to, by nie rozpadła się rodzina. 2) Elżbieta Ziem-biewicz wybacza mężowi jego zdradę, pomaga jego kochance i jest bezgranicz¬nie oddana Zenonowi. Momentem prze¬łomowym w ich małżeństwie jest mani¬festacja robotników i rozkaz strzelania do nich, wydany przez Zenona, kiedy to Elżbieta potępi swego męża. M. Dąbrowska „Noce i dnie" - Barbara Niechcicowa, żona Bogumiła, nie po¬trafi zrozumieć swojego męża i jego otwartej natury. Skryta i skomplikowa¬na wewnętrznie, nie umie cieszyć się światem jak on, co prowadzi do licznych zadrażnień. Nie akceptuje także jako matka metod wychowawczych męża. Dopiero po śmierci Bogumiła zrozumie, że był on jedyną miłością jej życia. Patrz: rodzina, matka, mąż. J. Iwaszkiewicz „Brzezina" - Basia, żona Bolesława, nie jest szczęśliwa w małżeństwie. Zaniedbywana przez oschłego męża, wdaje się w romans z Michałem, chłopem z wioski. Jest to, obok wychowywania córki, jedyny jas¬ny punkt w jej życiu. Umiera w bardzo młodym wieku. W. Gombrowicz „Ferdydurke" - patrz: rodzina. M.A. Bułhakow „Mistrz i Małgorza¬ta" - Małgorzata nigdy nie została poślubiona Mistrzowi, ale on uważał ją za swoją prawdziwą żonę (mimo że był żonaty), ponieważ byli niczym dwie połówki platońskie, doskonale rozumie¬jące się i uzupełniające. M. Kuncewiczowa „Cudzoziemka" - Róża poślubia Adama, by móc zemścić się za zdradę Michała. Przez całe życie będzie znęcać się psychicznie nad mꬿem, wytykając mu prawdziwe i urojone wady. Ale jednocześnie to ona stanie się siłą napędową jego kariery, bo będzie go popychać do podejmowania coraz to nowych wyzwań. Adam zaimponuje jej tylko raz w życiu, kiedy zirytowany łzami wywołanymi niemożnością za¬grania koncertu Brahmsa, zgwałci ją. L.H. Morstin „Obrona Ksantypy" - Tytułowa Ksantypa, żona Sokratesa, stała się w kulturze symbolem wyjąt¬kowo zrzędliwej i złośliwej małżonki. Morstin próbuje wytłumaczyć, dlaczego Ksantypa stała się taką kobietą. Mając za męża filozofa, była skazana na samo¬dzielne borykanie się z życiem. To ona musiała zdobyć środki na utrzymanie domu, zadbać o właściwe wychowanie dzieci, wreszcie także o to, by Sokrates miał co jeść i w co się ubrać. Codzienna ciężka praca uczyniła z niej kobietę zgryźliwą i wciąż zirytowaną. Ale jedno pozostało w niej nie zmienione - miłość do męża. J. Andrzejewski „Popiół i diament" -1) Zmarła w Ravensbriick żona Szczu-ki była dlań jedyną podporą. W przed¬wojennej Polsce aprobowała jego komu¬nistyczne poglądy, co było dowodem wielkiej odwagi. Kiedy odeszła z tego świata, Szczuka zrozumiał, iż teraz cze¬ka go jedynie służba ojczyźnie i nowe¬mu ustrojowi. 2) Pani Kossecka stara się po powrocie męża z obozu stworzyć mu prawdziwy dom. Nie docieka, dlaczego odciął się on od świata. Milcząca, tole-rancyjna walczy o to, by stał się on na powrót panem domu. Patrz: rodzina. Adresatką erotyków K.K. Baczyńskie- go była jego narzeczona, a potem żona, Barbara. W miłości do niej i w niej samej znajdował on ucieczkę przed ko¬szmarem wojennego życia. Jak na iro¬nię, oboje polegli w pierwszych dniach powstania, nie wiedząc nawzajem o swojej śmierci. A. Camus „Dżuma" - Ciężko chora żona doktora Rieux opuszcza Oran jesz-cze przed epidemią, udając się do sana¬torium. Nie wie jednak, że ten wyjazd jest ostatecznym rozstaniem z mężem, który nie przyjedzie do niej, ponieważ będzie walczył z dżumą. J. Steinbeck „Na wschód od Edenu" - 1) Katarzyna wychodzi za mąż za Adama Truska dlatego, że spodziewa się dziecka i po to, by otrzymać nazwisko, dzięki czemu ukryje się przed prawem. Małżeństwo jest dla niej koszmarem, ponieważ niweczy marzenia o karierze. Jest zła do szpiku kości, nie istnieją dla niej żadne normy moralne: w każdej chwili może zdradzić męża, w każdej chwili może od niego odejść, co też robi, zostawiając Adama z dwojgiem niemo¬wląt. Nie interesuje się budową domu i jego urządzeniem ani życiem rodzin¬nym, ponieważ wszystko to symbolizuje ład, ma być podstawą zwykłego ludz¬kiego szczęścia, a ona jest przecież uosobieniem żywiołu destrukcji i demo¬nicznego zła. 2) Sara Hamilton, wy-znawczyni skrajnie purytańskich zasad wiary i religii, jest prawdziwą podporą dla swego męża, Samuela. Dzięki niej dom Hamiltonów funkcjonuje normal¬nie, to ona wpaja dzieciom zasady zdro¬wego rozsądku. K. Brandys, Jak być kochaną" - Głó¬wna bohaterka zawsze marzyła, by zo¬stać żoną ukochanego mężczyzny. Co prawda po wojnie, podczas jej procesu o kolaborację, przyznał on, iż byli oni małżeństwem w czasach okupacji, ale „prawdziwego męża" zyska ona dopiero grając w radiowej audycji „Czwartkowe obiady u państwa Konopków", kiedy to jako pani Felicja Konopkowa będzie rozmawiała ze swoim mężem, cerowała jego bieliznę i gotowała mu. O dziwo taki image przysporzy jej tysiąca wiel¬bicieli. A. Philipe „Chwila westchnienia" - Żona Gerarda Philipe'a, słynnego aktora francuskiego, opisuje ostatnie miesiące życia ukochanego mężczyzny. Dla niej nie jest on bożyszczem tłumów, ale ojcem jej dzieci i śmiertelnie chorym człowiekiem. Od chwili lekarskiej diag¬nozy do momentu śmierci była ona jedyną^ osobą czuwającą nad jego ży¬ciem. Śmierć Gerarda stała się dla niej inspiracją do napisania jednej z najpięk¬niejszych książek o „miłości aż po kres". S. Mrozek „Tango" - Eleonora, żona Stomila, nie zważa na konwenanse, jako że należy do pokolenia „rewolucji sek¬sualnej" (patrz rewolucja). Zdradza mꬿa z Edkiem tylko dlatego, że ten im¬ponuje jej siłą i prostotą. Problem zdra¬dy nie istnieje dla niej, ponieważ wy¬zbyła się zasad moralnych. M. Kundera „Nieznośna lekkość by¬tu" - Bycie żoną Tomasza nie jest łatwą sprawą. Teresa z pokorą znosi kolejne zdrady męża, niektóre jego kochanki zna osobiście (np. Sabinę), o innych słyszała, jeszcze innych po prostu się domyśla. Nie potrafi od Tomasza odejść i nie chce tego, choć każdą jego zdradę przeżywa jak własną śmierć (powraca¬jący sen Teresy). Pustkę życia wypełnia jej częściowo lektura książek, częścio¬wo pies Karenin (naprawdę jest to suka), któremu poświęca wiele czasu i serca. Teresa - żona nie potrafi nawet odpłacić Tomaszowi pięknym za nadobne. Jedy¬na zdrada, jakiej się dopuściła, dowiodła tylko tego, że w życiu Teresy może być wyłącznie jeden mężczyzna - jej nie¬wierny mąż, Tomasz. G. Garcia Marquez „Sto lat samotno¬ści" - Urszula, typowa mater familiae, cierpliwa żona, znosi ekscentryczne po- G. Bidwell „Wiktoria, żona Alberta" - Zbeletryzowana biografia królowej Wiktorii ukazuje ją przede wszystkim jako oddaną i wierną żonę księcia mał¬żonka, Alberta. Jest on jedyną miłością jej życia, ojcem jej dzieci, a jego śmierć zapoczątkuje okres starości Wiktorii i jej drogę ku śmierci. A. Kowalska „Pestka" - Teresa, żona Borysa, to kobieta zniszczona przez życie i przez chorobę. Sama wmawia sobie, że jest ciężko chora, podczas gdy naprawdę brakuje jej miłości i czułości męża. Jego zdrada będzie dla niej wiel¬kim ciosem, jednak wybaczy mu. To ona, zaniedbana i opuszczona, stanie się ostateczną przyczyną śmierci Agaty, ko¬chanki Borysa. E. Kazań „Układ" - Dlatego m.in. Jiddie wdał się w romans z Gwen, że jego żona, Florance z ich małżeństwa zrobiła układ: a) wyraźny podział ról, b) obowiązuje nie pisana umowa, że ona przymyka oczy na jego kolejne „skoki w bok", on zaś wywiązuje się z obowią¬zków rodzinnych, a przed znajomymi gra rolę dobrego męża. Florance ma mentalność mieszczki, toteż za wszelką cenę zależy jej na utrzymaniu pozorów (np. farsa z odgrywaniem „złotej pary"). Sama o sobie mówi, że jest kobietą cywilizowaną, toteż ma cywilizowany uśmiech, cywilizowane odruchy i w peł¬ni kontroluje wszystkie dziedziny życia rodzinnego (włącznie ze sferą intymno¬ści). Nie dopuszcza żadnych wolt ani improwizacji. W powieści Kazana reali¬zuje ona amerykański standard żony z wyższej warstwy średniej. E. Segal „Love Story" - Jennifer, żona Oliwiera, dziedzica wielkiej fortuny i przedstawiciela jednej z najznakomit¬szych rodzin amerykańskich, umiera na białaczkę. Zarówno pochodzenie, jak i majątek męża niewiele znaczą w jej walce ze śmiertelną chorobą * „Najlepsza jest żona bogata, żeby cię utrzymywała; piękna, żeby ci się podobała; wierna, żeby cię nie oszukiwała". (Demostenes) * „Żona uczciwa ozdoba mężowi I najpewniejsza podpora domowi". (J. Kochanowski) * „Żona jest dla młodego mężczyzny ko¬chanką, dla dojrzałego - towarzyszką, dla starego - pielęgniarką, i w każdym wieku jest pretekst, by się ożenić". (F. Bacon) * „Znam żony, które tak dalece dbają, by ich małżeństwo podobało się otoczeniu, że zapominają o tym, co trzeba, żeby im dwojgu się podobało". (J. Ipohorska) * „Mężczyźni w swoim towarzystwie czę¬sto milczą, dzieje się tak nie dlatego, że nie mają sobie nic do powiedzenia, lecz dlatego, że odpoczywają. Przygotowu¬ją się do stawienia czoła swoim żonom, gdy wrócą do domu". (P. Beer) * „Żona, którą się niegdyś kochało, staje się z biegiem lat wzruszającą pamiątką erotyczną". (M. Samozwaniec) * „Żona jest tym dla męża, czym mąż ją uczynił". (H. Balzac) * „Większość mężczyzn, którzy chwalą się, że czytają w swej żonie jak w ot¬wartej księdze, zna jedynie przedmowę do niej; potem przechodzą od razu do spisu treści". (P. Campanille) * „Najbardziej rozczarowane małżeńst¬wem są zawsze te kobiety, które wyszły za mąż, by nie pracować". (M. Dietrich) * „Istnieją kobiety, które kochają swych mężów taką samą ślepą, marzycielską i zagadkową miłością, jak niektóre za¬konnice klasztory". (M. von Ebner-Eschenbach) * „Niestety!... Bywają kobiety, w których matka uśmierca żonę". (A. Daudet) * „Młode żony starych mężów zawczasu myślą o wyborze tego, który im otrze łzy". (C. Goldoni) * „Na żonę należy wybierać tylko taką kobietę, jaką by się wybrało na przyjaciela, gdyby była mężczyzną". (J. Joubert)