Motyw prześladowań politycznych i mechanizm władzy w "Mistrzu i Małgorzacie"

- Motyw prześladowań w politycznych w Rosji radzieckiej i życia w komunistycznym raju; mechanizmy władzy - rządy dyktatorskie zniewalają człowieka przez: - narzucenie mu obowiązkowej ideologii ateistycznej; - rozbudowę aparatu policyjnego; - ingerencję w życie prywatne i dążenie do całkowitej jego kontroli; - zakłamanie we wszystkich dziedzinach życia, obłuda, strach, podejrzliwość, tchórzostwo i milcząca zgoda na nie; - donosicielstwo (Meiger, Mogarycz), szpiegostwo, znikanie ludzi, aresztowania, umieszczanie zdrowych osów w szpitalach psychiatrycznych; - wychowanie ludzi niezdolnych do samodzielnego myślenia, uległych, zastraszonych, ograniczonych, aferzystów, krętaczy, szpiclów, nieuczciwych administratorów; - publiczne piętnowanie w środkach masowego przekazu ludzi myslących niezależnie (np. Mistrza); - bezsens administracji, rozbudowana biurokracja, bezmyślność, głupota, łapownictwo i bezczynność urzędników, wykorzystujących swoje stanowiska dla prywatnych celów; - niszczenie kultury, wewnętrzna deformacja środowiska artystycznego; twórcy, nie stosujący się do zaleceń partii i Związku pisarzy Radzieckich nie mają racji bytu; - uprzywilejowania dla posiadającychy obcą walutę, za którą mogą nabywać wszystkie towary niedostępne w handlu powszechnym (sklep torgsin); - realizowanie wizji rzekomo szczęśliwego społeczeństwa bezklasowego i rzeczywistości niemal doskonałej; - Gościom zza granicy pokazuje się tylko to co świadczy o ptędze państawa, jego doskonałości i szczęściu mieszkańców;