Motyw młodości w literaturze

Młodość___ Młodość - Okres w życiu ludzkim odznaczający się doskonałą formą fizy¬czną i psychiczną. Kojarzony zwykle z emocjonalnym stosunkiem do rzeczy¬wistości, brakiem doświadczenia, bez¬troską i buntowniczym nastawieniem do świata. Patrz też: konflikt pokoleń. Biblia (ST) - 1) Absalom w młodzień¬czej zapalczywości buntuje się przeciw¬ko swojemu ojcu, Dawidowi. 2) Mło-dość i uroda Józefa budzą żądze w żonie Putyfara. Kobieta próbuje uwieść mło¬dzieńca, a gdy jej się to nie udaje, oskarża go o próbę gwałtu. Biblia (NT) - Już w młodości Jezus zadziwia mądrością. Gdy gubi się w świątyni, wdaje się w dysputę z uczo¬nymi w piśmie. Mitologia - Bogowie dzięki ambrozji i nektarowi są nie tylko nieśmiertelni, ale także wiecznie młodzi i piękni. Patrz: nieśmiertelność - mitologia: Eos-Jutrzenka. Sofokles „Antygona" - 1) W sporze z synem Kreon próbuje obalić jego argumenty, uciekając się do stwierdze-nia, że jest zbyt młody, by móc udzielać rad ojcu i władcy (patrz też: konflikt pokoleń). 2) Antygona skarży się, że jest zbyt młoda, by umierać. Nie poznała jeszcze ani szczęścia miłości, ani obo¬wiązków macierzyństwa. Anonim zw. Gallem „Kronika pol¬ska" - Mimo młodego wieku, książę Bolesław Krzywousty odznacza się za¬letami i cnotami wielkiego władcy. Jest niezwykle odważny, a jednocześnie roz¬tropny i mądry. M. Rej „Żywot człowieka poczciwe¬go" - Tak jak każda pora ludzkiego życia, także i młodość ma swoje obo¬wiązki i przyjemności. Przede wszyst¬kim jest to czas życiowej edukacji czło¬wieka i podejmowania ważnych decyzji, jak chociażby wybór towarzyszki życia. J. Kochanowski „Do gór i lasów" - patrz: retrospekcja. J. Kochanowski „Na młodość" - Sza¬leństwa młodości są czymś naturalnym. Ci, którzy oburzają się na nie, chcą mieć rok bez wiosny. J. Kochanowski „Odprawa posłów greckich" - Ganiać sytuację w Troi, Ulisses wygłasza też tyradę przeciw młodzi wszetecznej, która oddając się rozrywkom i żyjąc w luksusie, zniewieś-ciała i nie będzie w stanie bronić ojczyz-ny w potrzebie. Ch. Marlowe „Tragiczna historia do¬ktora Faustusa" - Faustus zawiera z Szatanem pakt, na mocy którego w za¬mian za swoją duszę otrzymuje powtór¬ną młodość. Jednak wykorzystuje ją na hulanki i - za namową złego ducha - czynienie zła i niegodziwości. W. Szekspir „Henryk V" - Młodość i hulanki przeszłości okazują się myl¬nymi pozorami. Mimo młodego wieku, Henryk V jest rozważnym, mądrym i sprawiedliwym władcą i doskonałym wodzem. Literatura metafizyczna baroku - Młodość, jak wszystko na świecie, szybko przemija. Człowiek więc powi¬nien kierować swoje myśli ku rzeczom wiecznym i nieprzemijającym. I. Krasicki „Do króla" - Młodość jest jednym z zarzutów, jakie pod adresem Stanisława Augusta Poniatowskiego wysuwa szlachta. Młody wiek króla świadczy o braku mądrości, bor jak wiadomo, stwierdza ironicznie Krasi¬cki, mądrość bierze się z siwych wło¬sów. Na szczęście, z tej wady król już się poprawia - przybywa mu lat, a wraz z nimi siwych włosów. J.W. Goethe „Faust" - Rozczarowany do wiedzy rozumowej Faust postanawia magii się poświęcić. Przywołuje szata¬na, który przywraca mu młodość, żąda¬jąc w zamian duszy. Odmłodzony Faust zyskuje zdolność nieograniczonego po¬ruszania się w czasie i przestrzeni, roz-kochuje w sobie Gretchen (Małgorzatę), by stać się w końcu przyczyną popeł¬nionej przez nią zbrodni dzieciobójstwa. Chciał odzyskaną młodość wykorzystać do czynienia dobra - wbrew swoim intencjom staje się przyczyną wielu nieszczęść. K. Brodziński „O klasyczności i ro-mantyczności tudzież o duchu poezji polskiej" - Młodość nie znosi żadnych zasad i ograniczeń, więc wybiera roman-tyczność, która jest tą drogą poezji, jaka dopuszcza swobodę i spontaniczność. A. Mickiewicz „Oda do młodości" - Młodość jest dynamiczna, pełna entuz¬jazmu, zdolna zmienić oblicze świata. Patrz też: konflikt pokoleń. A. Mickiewicz „Dziady" cz. III - 1) Więźniowie z klasztoru bazylianów to ludzie bardzo młodzi, a przez to bez¬kompromisowi. Nic nie jest w stanie złamać ich buntowniczej postawy. 2) W salonie warszawskim to młodzi właś¬nie rozmawiają o wypadkach na Litwie i domagają się od literatury, by podej¬mowała aktualne tematy. 3) Podczas balu u Senatora młodzi Rosjanie wypo¬wiadają buntownicze zdania pod ad¬resem gospodarza i cara. Reprezentują tę lepszą część narodu rosyjskiego, która nie poddała się carskiemu despotyzmo-wi. A. Mickiewicz „Pan Tadeusz" - Wi¬dząc zamyślenie Tadeusza przy stole i to, że nie zajmuje się on Podkomorzan-kami, Sędzia wypowiada zgryźliwe uwagi na temat młodzieży. Patrz też: konflikt pokoleń. J. Słowacki „Kordian" - patrz: kon¬flikt pokoleń. A. Mickiewicz „Polały się łzy me czys¬te, rzęsiste..." - Młodość była górna i durna, pełna wielkich ideałów i szaleń¬czego zapału. Teraz przyszedł wiek mę¬ski, wiek klęski. A. Świętochowski „My i wy" - patrz: konflikt pokoleń. A. Asnyk „Do młodych" - patrz: kon¬flikt pokoleń. E. Orzeszkowa „Nad Niemnem" - Młodzi są w stanie przezwyciężyć kon¬flikt między Korczynem a Bohatyrowiczami. B. Prus „Faraon" - Młodość Ramzesa przyczynia się do jego klęski, zapalczywy i niecierpliwy, daje się ponieść młodzieńczym emocjom i wchodzi w konflikt z kapłanami. Brak doświad¬czenia i lekceważenie wiedzy prowadzą Ramzesa do zguby. B. Prus „Lalka" - Młodość Rzeckiego jest całkowitym zaprzeczeniem jego wieku dojrzałego. Jako młodzieniec był człowiekiem bardzo aktywnym, walczył w powstaniu na Węgrzech, przewęd¬rował całą niemal Europę. O. Wilde „Portret Doriana Graya" - Portret przedstawiający Doriana, w któ¬rego namalowanie Bazyli włożył całą swoją miłość do chłopca, starzeje się zamiast młodzieńca. To obraz nosi ślady rozpusty i niegodziwości, które Dorian popełnia. On sam przez lata zachowuje młodość i niezwykłą urodę. J. Tuwim „Dziesięciolecie" - patrz: konflikt pokoleń. M. Pawlikowska-Jasnorzewska „Pod kościołem" - Młodość była jak gotyk, piękna i strzelista. Dziś pozostało tylko siedzieć jak pod kościołem - żebrać o miłość i współczucie. W. Gombrowicz „Ferdydurke"-Mło¬dość tylko pozornie jest okresem beztro¬ski i szczęścia. W rzeczywistości to czas największej presji, jaką na człowieka wywiera otoczenie, próbując go upupić - zamknąć w sztywne schematy. W. Gombrowicz „Trans-Atlantyk" - Synczyzna - biologizm i rozbuchany erotyzm młodości to alternatywa wobec łzawej i sentymentalnej ojczyzny. I. Shaw „Młode lwy" - patrz: pokolenie stracone. S. Mrozek „Tango" - patrz: konflikt pokoleń. J. Andrzejewski „Popiół i diament" - patrz: pokolenie stracone. Poezja K. Baczyńskiego i T. Różewi- cza - patrz: pokolenie stracone. R. Bratny „Kolumbowie. Rocznik dwudziesty" - Młodość bohaterów przypadła na czas apokalipsy spełnio¬nej. Wspólnym przeżyciem ich młodo¬ści jest wojna: czas walki, dokonywania wyborów, obcowania ze śmiercią, żeg¬nania najbliższych, czas bólu, trwogi, często próby charakterów (szczególnie powstanie warszawskie). Ale to także okres wielkich, choć często dramatycz¬nie krótkich miłości (Malutki - Ałła, Kolumb - Basik, Jerzy - Alina, Olo - Kryska), jak też wspaniałych, zahar¬towanych przez ten szczególny czas przyjaźni (Olo - Jerzy, Jerzy - Zyg¬munt). Patrz: przyjaźń. J. Andrzejewski „Idzie skacząc po gó¬rach" - Młodość Francoise staje się dla Antonio Ortiza natchnieniem. Odzyskuje siły twórcze i po latach milczenia powraca cyklem obrazów przedstawia¬jących piękno jego muzy. Niestety, jak wampir niszczy tę, która przywróciła go sztuce. J. Andrzejewski , Już prawie nic" - Młodość i słowiańska uroda doktora Lubetzky'ego jest dla umierającego Her¬mana Eisbergera jedyną ulgą w cier-pieniach. Młody lekarz staje się jego przewodnikiem do krainy śmierci. M. Hłasko „Ósmy dzień tygodnia" - patrz: pokolenie stracone. N.H. Kleinbaum „Stowarzyszenie umarłych poetów" - Bohaterami po¬wieści są młodzi chłopcy, uczniowie renomowanej akademii Weltona. Kiedy w ich życie wkracza nowy nauczyciel, John Keating, postanawiają oni wyjść poza nudę i schematyzm szkoły, żyć w imię zasady carpe diem, co kończy się dla nich tragicznie. * .Jakoby też rok bez wiosny mieć chcieli, Którzy chcą, żeby młodzi nie szaleli". (J. Kochanowski) * „Chcąc odzyskać młodość, trzeba tylko powtórzyć dawne szaleństwa". (O. Wilde) * ,.Nie ma nic smutnego w jesieni, jeżeli nie zaniedbało się wiosny". (Z. Naikowska) * „Nie idzie o to, żeby być młodym, idzie o to, żeby być żywym". (M. Dąbrowska) * „Jedna rzecz znakomicie zastępuje doświadczenie: młodość". (M. Chevalier) * „Lepiej zniszczyć własną młodość, niż nic z nią nie zrobić". (G. Courteline) * „Młodość jest sumieniem życia". (M. Górki) * ,3ywają ludzie, którzy odnajdują młodość swoją dopiero u schyłku życia". (J. Paul) * „Młodość nie wierzy doświadczeniu starych". (T. Dolęga-Mostowicz) * „.Pozostaje się młodym tylko wówczas, jeżeli się było młodym kiedykolwiek". (C. Pavese) * „Młodość jest solą ziemi w oku". (J. Tuwim)