Motyw miłości i śmierci w literaturze



Miłość i śmierć Miłość i śmierć - W kulturze motyw miłości i śmierci często wzajemnie się przenikają. Miłość prowadzi do śmierci, śmierć zostaje przez miłość pokonana albo też okazuje się od niej silniejsza. Wreszcie może być i tak, że miłość odsuwa śmierć, pozwala człowiekowi odnaleźć nowe życie. Biblia (NT) - Chrystus umilowawszy swoich, do końca ich umiłował. Jego śmierć na krzyżu jest wyrazem najwięk¬szej miłości do rodzaju ludzkiego, bo nie masz większej miłości, niżby kto życie dal Mitologia - 1) Orfeusz próbuje swoją miłością przezwyciężyć śmierć. Idzie do Hadesu, by prosić jego władców o przy-wrócenie życia Eurydyce. Niestety, kie¬dy wychodzi wraz z żoną z krainy umarłych, odwraca się i na zawsze traci ukochaną. Śmierć okazała się silniejsza od miłości. 2) Piękny młodzieniec Hia-kintos wzbudził miłość w dwóch bo¬gach: Apollinie i Zefirze. Rywalizacja nieśmiertelnych o względy chłopca za¬kończy się tragicznie. Kiedy Apollo będzie uczył Hiakintosa rzucania dys¬kiem, zazdrosny Zefir sprawi, że wiatr zmieni tor lotu przyrządu i dysk trafi chłopca w głowę, zabijając go na miejs¬cu. 3) Patrz: Narcyz. Apulejusz „Metamorfozy albo Złoty Osioł" - „Amor i Psyche" - Kiedy Psyche wysłana przez Wenus do Krainy Umarłych z ciekawości otworzyła szka¬tułkę, którą otrzymała od Prozerpiny, ujął ją wieczny sen. Dopiero miłość Amora sprawiła, że dziewczyna powró¬ciła do świata żywych. J. Bedier (oprać.) „Dzieje Tristana i Izoldy" - Miłość Tristana i Izoldy jest tak silna, że gdy jedno umiera, drugie także odchodzi ze świata żywych. Ich uczucie jest w stanie przezwyciężyć śmierć. Z grobu Tristana wyrasta krzak głogu i łączy go z grobem Izoldy. Trzykroć ścinany, trzykroć się odradza. W końcu król Marek decyduje, by rósł w spokoju. Zakochani, choć rozdzieleni za życia, po śmierci się połączyli. Dante Alighieri „Boska Komedia" - Francesca da Rimini opowiada Dante-mu swoją historię. Miłość stała się przy¬czyną śmierci jej i jej kochanka. Ale nawet w Piekle pozostali razem, cierpiąc wspólnie te same męki. F. Petrarca „Sonety do madonny Lau¬ry umarłej" - Śmierć Laury nie osłabiła miłości podmiotu lirycznego. Przeciw¬nie, uczucie stało się silniejsze przez to, że jego obiekt odszedł ze świata ży¬wych. W. Szekspir „Romeo i Julia" - Nie¬szczęśni kochankowie skutkiem fatalnej pomyłki popełniają samobójstwo. Ro¬meo, widząc uśpioną Julię, sądzi, że dziewczyna nie żyje. Nie chcąc zostać na ziemi bez ukochanej, zabija się. Kiedy Julia się budzi i spostrzega zwłoki kochanka, przebija się sztyletem. W. Szekspir „Antoniusz i Kleopatra" - Na wieść o tym, że Marek Antoniusz nie żyje, Kleopatra popełnia samobójst¬wo. Nie chce dłużej żyć, skoro odszedł ze świat jej ukochany. J.A. Morsztyn „Do trupa" - Poeta porównuje sytuację człowieka zakocha¬nego i trupa i dochodzi do wniosku, że trup jest szczęśliwszy. Niebawem stanie się prochem. Natomiast człowiek zako¬chany skazany jest na wieczne cier-pienie. J.W. Goethe „Cierpienia młodego Wertera" - Nieszczęśliwa miłość do Lotty staje się przyczyną samobójstwa Wertera, który nie jest w stanie dłużej znosić cierpień serca. F. Schiller „Zbójcy" - Kiedy okazuje się, że Karol Moor musi powrócić do bandy zbójeckiej, jego ukochana Ama-lia chce umrzeć. Domaga się, by ktoś ją zabił. Gdy jeden ze zbójców gotów jest to uczynić, Karol mówi: Narzeczona Moora może zginąć tylko z Moora raki i przebija nieszczęsną dziewczynę szty¬letem. F. Schiller „Don Carlos" - Miłość infanta Carlosa do pięknej macochy, Małgorzaty de Yalois, która była nie¬gdyś jego narzeczoną, staje się przy¬czyną oskarżenia o zdradę i wyroku śmierci, wykonanego na rozkaz króla. G.G. Byron „Giaur" - Mimo iż Leila nie żyje, nieszczęsny Giaur nie przestał jej kochać. Ciągle zdaje mu się, że widzi jej postać i słyszy jej głos. A. Mickiewicz „Dziady" cz. IV - Gus¬taw, nieszczęsny kochanek Maryli, w śmierci szuka ucieczki przed cier¬pieniami spowodowanymi nieszczęśli¬wą miłością. Niestety, śmierć nie przy¬nosi ukojenia - Gustaw powraca na ziemię jako upiór, by jeszcze raz przeży¬wać to wszystko, co pchnęło go do samobójstwa. A. Mickiewicz „Konrad Wallenrod" - Wzajemna miłość Wallenroda i Al¬dony sprawia, że gdy Konrad popełnia samobójstwo, z wieży rozlega się krzyk - znak, że jego ukochana także zakoń¬czyła życie. J. Słowacki „Kordian" - Odtrącony przez Laurę Kordian podejmuje nieuda¬ną próbę samobójczą. J. Słowacki „Balladyna" - Filon, który odnajduje w lesie zwłoki Aliny, od¬krywa w niej ideał, którego przez całe życie szukał. Zakochuje się w martwej dziewczynie i pogrąża w rozpaczy, że jego miłość nie ma szans na spełnienie. H. Balzac „Ojciec Goriot" - Obłąkań¬cza miłość do córek staje się pośrednio przyczyną śmierci Goriota. J. Słowacki „Beniowski" - W dygresji zaczynającej się od słów Klębami dymu niechaj się otoczę... pojawia się wspo-mnienie kochanki pierwszych dni - Lud¬wiki Śniadeckiej ł przekonanie, że choć teraz rozłączeni, po śmierci znów będą razem. O. Wilde „Portret Dodana Graya" - Nie mogąc znieść myśli, że Dorian przestał ją kochać, Sybila Vane popełnia samobójstwo. O. Wilde „Teleny" - Teleny, pogrążo¬ny w rozpaczy z powodu zdrady, jakiej się dopuścił wobec Des Grieux, popeł-nia samobójstwo. Kochankowie spotykają się w chwili jego śmierci i nie¬szczęsny Teleny umiera na rękach swo¬jego ukochanego. S. Korab-Brzozowski „O, przyjdź!" - Poeta zwraca się do śmierci, jakby była ukochaną kobietą. Jej przyjścia oczekuje jak nadejścia kochanki. Patrz też: samobójstwo, śmierć (wizerunek śmierci). S. Korab-Brzozowski „Ukrzyżowa¬nie" - Akt seksualny jest w pewien sposób śmiercią. Na biafym krzyżu ciała kobiety dusza mężczyzny schyliwszy glowę, z wolna kona. B. Leśmian „Dwoje ludzieńków" - Dwoje ludzieńków, co kochali się w so¬bie musiało się na długo rozstać. A gdy po wielu latach ponownie los ich ze-tknął, pomarli oboje bez pieszczoty, bez grzechu. Zakochani chcieli, by ich uczu¬cie trwało po śmierci, ale miłość umarla, już milości nie bylo. J. Lechoń „Pytasz, co w moim ży¬ciu..." - Miłość i śmierć przenikają się wzajemnie, obie fascynują i budzą lęk, obie nadają sens istnieniu. Patrz: śmierć. T. Mann „Śmierć w Wenecji" - Mi¬łość Aschenbacha do pięknego polskie¬go chłopca, Tadzia, staje się przyczyną śmierci pisarza. Zafascynowany urodą Polaka, nie opuszcza Wenecji i zaraża się panującą w mieście cholerą. Umiera wpatrzony w chłopca, który jakby pro¬wadzi go do krainy umarłych. J. Iwaszkiewicz „Brzezina" -1) Umie¬rający na gruźlicę Staś w fizycznej miłości z Malwiną odnajduje na mo¬ment życie, które już od niego odchodzi. Ale jednocześnie zbliża się do śmierci, którą dziewczyna czyni mniej przeraża¬jącą. Malwiną staje się jakby przewod¬niczką Stasia na drugi brzeg, przeprowa¬dza go do świata umarłych (patrz: śmierć). 2) Po śmierci Stasia Bolesław kocha się z Malwiną. Jest to dla niego oczyszczenie. Uwalnia się od wspo¬mnień o zmarłej żonie i niedawnej ago¬nii brata. Może zacząć nowe życie. Opuszcza swoją leśniczówkę i powraca do świata żywych. E.M. Remarąue „Łuk Triumfalny" - Choć Ravic obiecał Joannie Madou: My nie umrzemy nigdy. Umiera czas, przeklęty czas, on wciąż umiera, młoda kobieta nie uniknęła śmierci. Kiedy zo¬stała śmiertelnie raniona przez nowego kochanka, doktor Ravic, by skrócić cier¬pienia swej ukochanej, dokonał eutana¬zji. J. Genet „Ceremonie żałobne" - Śmierć młodego chłopca, Jeana, czyni miłość do niego jeszcze silniejszą i bole¬śniej odczuwaną. We wspomnieniach narratora powracają obrazy wspólnie spędzonych chwil i jedynego zbliżenia fizycznego. W każdym napotkanym młodym człowieku widzi zmartwych¬wstałego kochanka. E. Kieffer „Żeby cię lepiej zjeść" - Se¬bastian jest wielką miłością Anny, ale Anna nie jest wielką miłością Sebas¬tiana, bo ten współczesny Narcyz (patrz też: Narcyz) woli uciekać w świat nar¬kotycznych i alkoholowych wizji, gdzie może spotkać miłość swego życia - po¬stać przez siebie stworzoną - Cecylię. Chcąc się z nią połączyć, goniąc za idealnym obrazem swojej ukochanej, popełni samobójstwo. W poezji Haliny Poświatowskiej mi¬łość i śmierć to dwa tak samo ważne zjawiska, wydawałoby się nierozłączne (kto potrafi pomiędzy milość i śmierć wpleść anegdotę o istnieniu). Kontekst autobiograficzny (poetka była nieule-czalnie chora na serce) powoduje, iż niekiedy życie jawi się jako kochanek (Zawsze kiedy chcą żyć...) porywany przez okrutną śmierć. Innym znów ra¬zem bohaterką liryczną jest owdowiała Julia (Jestem Julią), wspominająca mi¬łość, którą zabrała jej śmierć. W „Odzie do rąk", patrząc na owdowiały serdecz¬ny palec lewej ręki, konstatuje raz jesz¬cze śmierć ukochanego męża. * „Dwie piękne rzeczy posiada świat! Miłość i Śmierć!" (G. Leopardi) * „I jedno wiemy tylko. I nic się nie zmienia. Śmierć chroni od miłości, a miłość od śmierci". (J. Lechoń) * „Niestety, w życiu przeżywa się tylko dwie miłości prawdziwe: pierwszą, któ¬ra umiera, i ostatnią, od której się umiera". (A. Dumas)

Motyw miłości i śmierci w literaturze

Materiały

Polscy przedstawiciele renesansu Renesansowi twórcy polscy Klemens Janicki Syn chłopa, karierę literacką osiągnął dzięki możnym mecenasom. Uzyskał doktorat filozofii we Włoszech, otrzymał wieniec laurowy od papieża. Zmarł młodo na gruźlicę. Pisał po łacinie, ale treść jego utworów ma już charakter świecki, renesansowy. \"Elegia o sobie samym do potomności\" Elegia to utwór ...

Globalne ocieplenie - podsumowanie Do najpoważniejszych ekologicznych zagrożeń, przed którymi stanęła ludzkość u progu nowego tysiąclecia należą zmiany klimatu następujące w wyniku emisji do atmosfery gazów cieplarnianych: dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu i innych. Człowiek wykorzystując paliwa kopalne uwalnia do atmosfery dodatkowe ilości tych gazów, przyczyniając się do...

Ideologia i literatura średniowiecza Ideologia epoki Myśli i dążenia ludzkie wieków średnich zostały zdominowane przez scholastykę, naukę i sposób myślenia przyjmujący za sprawy nadrzędne dogmaty religijne, które starano się uzasadniać i wyjaśniać racjonalnie. Podobnie jak w antyku najważniejszą rolę na mapie politycznej Europy odgrywał Rzym, nie jako stolica cesarstwa, lecz ...

Projektowanie kanałów dystrybucji ETAPY PROJEKTOWANIA KANAŁÓW DYSTRYBUCJI • sformułowanie celów dystrybucji • identyfikacja alternatywnych kanałów • ocena kanałów alternatywnych • wybór kanałów dystrybucji • ocena i wybór konkretnych pośredników WYMAGANIA NABYWCÓW WYWIERAJĄ WPŁYW NA RODZAJ KANAŁÓW DYSTRYBUCJI • uzyskanie po...

Od czego zależy motywacja do pracy a) motywacja występuje gdy zadanie warto wykonać, jest wykonalne i ja mogę go wykonać. Motywacja do zadania może być innowacyjna (wizja lepszego stanu rzeczy) lub zachowawcza (wizja gorszego stanu rzeczy) b) od czego zależy motywacja do pracy: - od cech jednostki: ludzie różnią się ogólną motywacją do działania, są tacy którzy w każdych warunk...

Realizm "Wesela" Realizm Wesele jest równie ciekawym dramatem jeśli wziąć od uwagę plan realny. Powstały z inspiracji autentycznym spotkaniem miasta i wsi na weselu L. Rydla utwór wykorzystuje obserwacje autora, dotyczące zarówno postaci – uczestników biesiady, jak i miejsca akcji, nastroju ludowej uroczystości, atmosfery rozmów związanych z aktualną...

Romantyzm w malarstwie - Europa III. Romantyzm w malarstwie. - Joseph William Turner - wybitny pejzażysta, malarz obrazów o nastroju impresjonistycznym - John Constable - romantyczny pejzażysta, pokazujący przyrodę w jej \"codziennym\" wyglądzie - Eugene Delacroix - wybitny portrecista, ale i autor obrazów o tematyce historycznej (np.: \"Wolność wiodąca lud na barykad...

Problem władzy w "Szewcach" Problem władzy Rozpatrywane przez Witkacego hasło „władza” prowadzi do ciągu skojarzeń, wśród których na czoło wysuwają się: przewrót, zmiana, postęp, ustrój. Jak już wspominaliśmy, celem bohaterów utworu jest zdobycie władzy i jej posiadanie. Czym jest dla nich władza? Czy wszyscy pojmują ją podobnie? Jak sytuacja sprawowania ...