Motyw mesjanizmu w literaturze



Mesjanizm Mesjanizm - Pogląd religijno-społecz-ny, głoszący wiarę w nadejście wybawi¬ciela, mesjasza, który przyniesie lepszą przyszłość i dokona dzieła wybawienia. W kulturze polskiej przybrał formę przekonania o wyjątkowej roli dziejo¬wej narodu polskiego i o jego przewod¬nictwie innym narodom w drodze do wolności lub doskonałości. Poglądy me-sjanistyczne występowały ze szczegól¬nym nasileniem w trudnych momentach historycznych Polski. Biblia (ST) - W tak zwanej protoewan-gelii Bóg mówi do Szatana: Wprowa¬dzam nieprzyjaźń pomiędzy ciebie i nie-wiastę, pomiędzy potomstwo twoje i po¬tomstwo jej. Ono zmiażdży ci glowę, a ty zmiażdżysz mu piętę. Jest to pierwsza zapowiedź nadejścia Mesjasza, który oczyści ludzkość z grzechu pierwszych rodziców - Adama i Ewy; - prorok Izajasz opisuje cierpienia, któ¬rych doświadczy Mesjasz, nim dokona dzieła odkupienia. Biblia (NT) - Chrystus jest owym zapo¬wiedzianym przez Boga Mesjaszem. Przez swoje cierpienia i śmierć na krzy¬żu dokonuje dzieła odkupienia. Uczeni w Piśmie traktują Go jednak jako bluź-niercę, który uzurpuje sobie boską mi¬sję. W. Kochowski „Psalmodia polska" - Polacy-Sarmaci są narodem wybra¬nym przez Boga i mają w bożych pla¬nach wyznaczone szczególne miejsce. Rzeczpospolita jest prawdziwym przed¬murzem chrześcijaństwa, bo walcząc z Turcją, chroni całą Europę przed zale¬wem pogan. Zwycięstwo w bitwie pod Wiedniem jest znakiem nieustającej opieki Boga nad swoim narodem wy¬branym. A. Mickiewicz „Dziady" cz. III - 1) Polska jest Chrystusem narodów. Jej cierpienia mają głęboki sens. Kiedy zmartwychwstanie w chwale, stanie się przewodnikiem innych ludów w drodze do wolności. 2) Tajemniczy czterdzieści i cztery jest mesjaszem narodu polskie¬go. Ukrywa się wśród wygnańców wie¬zionych w kibitkach na Północ, ale Bóg ochroni go i kiedy nadejdzie właściwa chwila, stanie się wodzem swego naro¬du. A. Mickiewicz „Księgi narodu pol¬skiego i pielgrzymstwa polskiego" - Mickiewicz przeprowadza analogię pomiędzy dziejami Chrystusa i dziejami narodu polskiego. Tak jak Chrystus zo-stał ukrzyżowany, bo był jedynym spra¬wiedliwym w świecie zła i niegodziwości, tak Polska została zabita i złożona w grobie przez szatańską trójcę - Kata¬rzynę, Fryderyka i Marię Teresę - po¬nieważ była jedynym krajem prawdzi¬wej wolności i braterstwa. Naród polski spoczywa już dwa dni w grobie. Dzień pierwszy to powstanie kościuszkows¬kie, dzień drugi powstanie listopadowe. A kiedy nadejdzie dzień trzeci, będzie on dniem zmartwychwstania. Wówczas Polska jako Chrystus i Mesjasz narodów wskaże wszystkim ludom drogę do praw-dziwej wolności i prawdziwego braterst¬wa. Ów dzień jest już bliski, a może go jeszcze przyspieszyćpielgrzymstwopol¬skie, emigracja, która stanowi najwar¬tościowszą część narodu, poprzez we¬wnętrzne doskonalenie. J. Słowacki „Kordian" - Słowacki poddaje krytyce mesjanistyczny pro¬gram Mickiewicza, wskazując na jego zgubne skutki i porównując go do rojeń szaleńców ze szpitala obłąkanych. J. Słowacki „Anhelli" - Anhelli został wybrany przez Szamana, by stać się ofiarą na odkupienie narodu i pokolenia wygnańców. Wędrówka przez Syberię ma młodzieńca przygotować do jego misji i ukazać mu wszystkie stopnie cierpienia. Niestety, Anhelli nie spełni swojego posłannictwa. Okaże się, że wygnańcy nie są godni odkupienia, a sam młodzieniec nie zdołał się w pełni oczyścić ze spraw tego świata. Widok anielicy Eloe przypomniał mu kobietę, którą w kraju darzył wielką miłością. Zatem dzień zmartwychwstania narodu i odkupienia jeszcze nie nadejdzie i zo¬staje przesunięty w odległą, nieokreś¬loną przyszłość. J. Słowacki - filozofia genezyjska („Genesis z Ducha") - Duchy tworzące naród polski osiągnęły najwyższy sto¬pień doskonałości, ponieważ przeszły największą liczbę wcieleń. To predes¬tynuje Polaków do przewodnictwa in¬nym narodom i wskazywania duchom tworzącym te narody drogi doskonało¬ści. Z. Krasiński „Przedświt", „Psalmy przyszłości" - Naród polski, utożsa¬miony ze szlachtą, został przez Boga szczególnie umiłowany, ponieważ za¬wsze dzielnie bronił chrześcijaństwa. Stwórca wyznaczył mu w dziejach ludz¬kości rolę odkupiciela. Odkupienie owo dokona się przez pokorne cierpienie i wewnętrzne doskonalenie się narodu. S. Dygat „Jezioro Bodeńskie" - W oś¬rodku dla internowanych główny boha¬ter wygłasza prelekcję, która jest paro¬dią teorii mesjanistycznych. Z bełkot¬liwej wypowiedzi wyłania się obraz mesjanizmu jako swoistego kompleksu narodowego. A. Szczypiorski „Początek" - W po¬wieści zawarta jest polemika z rozumie¬niem Polski jako kraju wybranego. Patrz: axis mundi. * „Trzeba było śmierci naszej, trzeba bę¬dzie naszego wskrzeszenia - na to, by słowo Syna człowieczego, wieczne sło¬wo życia, rozlało się na okręgi społecz¬ne świata". (Z. Krasiński) * „Polska Chrystusem narodów". „Polska Mesjaszem narodów", (hasła polskiego mesjanizmu romantycznego)

Motyw mesjanizmu w literaturze

Materiały

"Monachomachia" - dokładna analiza \"Monachomachia, czyli wojna mnichów\" jest poematem heroikomicznym. Jest to gatunek parodiujący epos homerycki. Ośmieszenie polega przede wszystkim na zderzeniu patetycznego, wzniosłego języka, opisów bojów i zmagań z błahą, codzienną tematyką. \"Monachomachia\" opowiada o konflikcie, który wybuch pomiędzy dwoma zakonami: karmelitów bosych i...

Klasycyzm we Francji i wpływ na polskie oświecenie Oświeceniowy klasycyzm nawiązywał do tradycji, kładł nacisk na zagadnienia społeczne. Wyznaczał poezji cele utylitarne, stawiał przed nią zadania dydaktyczno-moralizatorskie, wyrastające z przekonania o ogromnej roli słowa jako narzędzia oddziaływania na społeczeństwo. Podłożem filozoficznym tego prądu był racjonalizm, łączenie ideału piękna i p...

"Popiół i diament" - krótki opis JERZY ANDRZEJEWSKI „Popiół i diament” Andrzej Kossecki, Maciej Chełmicki, pod rozkazami majora Wagi. Puciatyccy, Teleżyński, Staniewiczowa - arystokracja Maciek Chełmicki zakochuje się w Krysi Rozbickiej. Ma zabić Szczukę. Szczuka ma znajomego Kalickiego, który poszedł w stronę spółdzielczości. Zarażeni śmiercią to A...

Wiersze Baczyńskiego - interpretacje KRZYSZTOF KAMIL BACZYŃŚKI „Pokolenie” (II). Ukazane pokolenie Baczyńskiego . Podmiot liryczny przemawia w imieniu swojej generacji . Występuje 1 os. L. mn. „my, nas, o nas”. Utożsamia się z pokoleniem, z doświadczeniami, ukazuje dramat młodych ludzi urodzonych w wolnej Polsce, których los, historia i wydarzenia zmusi...

O czym jest książka "Proces" ? \"Proces\" - o czym to książka. \"Proces\" można próbować interpretować na różne sposoby Po pierwsze bezpośrednio, jako opowieść o zmaganiach człowieka z procesem sądowym; chociaż jednak elementy absurdalne akcji (zakończenie), nieco utrudniają takie rozumienie; System sądowy przedstawiony tu przypomina tworzące się w tym czasie systemy...

Zasada "wcielając to co ogólne, w to, co jednostkowe" - opinia słuszności Henryk Markiewicz dowodzi, że pisarze II połowy XIV w. próbują realizować zasadę typowości \"wcielając to co ogólne, w to, co jednostkowe\". Na wybranych przykładach dowieź słuszności bądź niesłuszności tej opinii. Druga połowa XIX w. to okres bujnego rozwoju kapitalizmu, okres klasowej segregacji i wszechwładzy pieniądza. W literaturze to cz...

Co to jest wspólny rynek? Wspólny rynek (strefa wolnego handlu, unia celna). Wspólny rynek powstał na mocy Traktatu Rzymskiego o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (25 marca 1957 r.). Traktat został podpisany przez 6 państw: Belgię, Francję, Holandię, Luksemburg, Niemcy i Włochy. Zgodnie z postanowieniami Traktatu zadaniem Wspólnoty jest popieranie: &#...

Krótka charakterystyka średniowiecza Charakterystyka ŚREDNIOWIECZA Gdy w roku 476 upadło Cesarstwo Zachodniorzymskie, narodził się nowy, tajemniczy świat, zaludniony przez wielbiących Boga świętych, potężnych feudałów, dzielnych rycerzy i piękne damy. Przez budowniczych katedr, uczonych, męczenników i pracowitych kopistów. Alchemików i rzezimieszków. Trędowatych. To świat średni...