Motyw grobu w literaturze



Grób Grób - Może być wykopanym w ziemi dołem, gdzie grzebie się ciało/ciała zmarłego/zmarłych lub urną z prochami albo też stanowi go nasyp ziemny (cza¬sami obmurowany) w miejscu, gdzie ktoś jest pochowany (kopiec, kurhan, mogiła). Biblia (NT) - Miejsce złożenia ciała Chrystusa: zdjąwszy ciało, obwinął je prześcieradłem, a położył je w grobie w opoce wykopanym, w którym nikt jeszcze nie był położony (Łk. 23, 53). Pierwszego dnia po sabacie Maria Mag¬dalena przyszła do grobu i zobaczyła odsunięty u wejścia kamień, Chrystusa w grobie nie było: Maria stała u grobu na dworze płacząc, a gdy płakała, na¬chyliła się w grób i ujrzała dwóch aniołów w bieli siedzących (J. 20, 11-12). W średniowieczu odbywano krucjaty do Jerozolimy w celu wyzwolenia grobu Chrystusa z rąk Turków (patrz: kruc-jata). J. da Voragine „Legenda na dzień św. Aleksego" - patrz: pogrzeb. J. Bedier (oprać.) „Dzieje Tristana i Izoldy" - Po śmierci kochanków ciała ich złożono do dwóch mogił po dwu stronach kaplicy. Z grobu Tristana wy¬rastał krzak głogu, który zanurzał się w grobie Izoldy. Stał się on symbolem miłości, która może przezwyciężyć śmierć. W. Szekspir „Romeo i Julia" - To w grobowcu Kapulettich rozgrywa się najważniejsza część tragedii. Tu, w ro¬dzinnym grobowcu Kapulettich, złożo¬no uśpioną Julię, przy czym Romeo nic nie wiedząc o podstępie, chce umrzeć obok ukochanej, zabija Pary są, a później wypija truciznę. Julia budzi się i widząc ciało Romea przebija się jego sztyletem. Grobowiec staje się więc nie tylko miej¬scem tragedii, ale też pomnikiem wiel¬kiej miłości. W. Szekspir „Hamlet" - Kopiąc grób dla Ofelii, grabarze wydobyli z ziemi czaszkę Yorika - błazna królewskiego. Tu, na cmentarzu nad świeżo wykopaną mogiłą, Hamlet odda się rozmyślaniom nad marnością i znikomością ludzkiego życia, które jednakowo się kończy dla władcy (np. Aleksander Wielki), błazna, jak i chłopa. D. Naborowski „Krótkość żywota" - W celu zobrazowania ulotności ludz¬kiego życia, jego krótkotrwałości, poka¬zane jest tu zamknięte koło czasu, które¬go upływ od urodzin do śmierci to zaledwie czwarta część mgnienia, toteż kolebka jest jednocześnie grobem, jako że życie ludzkie to: cień, błysk, dym, punkt, glos. F. Karpiński „Żale Sarmaty nad gro¬bem Zygmunta Augusta" - W utworze dominuje nastrój przygnębienia, rezyg¬nacji, niewiary. Zygmunt August jest tu symbolem świetności Polski, czasu jej wielkości. Bohater liryczny wiersza zwierza się: Zygmuncie, przy twoim grobie (...) składam niezdatną w tej dobie szablę, wesołość, nadzieję i tę lutnię biedną. A. Mickiewicz „Lilije" - Bohaterką ballady jest żona-zbrodniarka, która zdradziła męża podczas jego nieobecno¬ści w domu. Gdy powrócił, zabiła go i pochowała na łączce przy ruczaju, a na grobie posadziła lilie. Kiedy bracia mꬿa stanęli do zawodów, który ma po¬ślubić bratową, okazało się, że zwyciꬿył ten, czyj wianek okazał się piękniejszy. Oba wianki zostały zrobione z kwiatów rwanych na grobie zabitego, stąd pojawi się on w cerkwi i zawoła: kwiat na mym rwany grobie (...) zła żono, biada tobie i pod gruzami cerkwi zginie zarówno żona-zbrodniarka, jak też bracia. Ruiny będą zatem zbioro¬wym grobem i symbolem ludowej praw¬dy, że nie masz zbrodni bez kary. A. Mickiewicz „Kurhanek Maryli" - Przy mogile młodej dziewczyny spoty¬kają się: jej kochanek, matka i przyja¬ciółka Maryli. Każde z nich wspomina chwile z nią spędzone i rozpacza z po¬wodu jej śmierci: więzi cię ten kurhanek. Chłopiec nie chce już dłużej żyć na świecie i nad mogiłą wyznaje: przystanę do Moskali, żeby mię wraz zabili. A. Mickiewicz „To lubię" - Mogiła ukryta wśród zarośli na odludziu, gdzie straszy: a za dzwonnicą chrośniak mali-nowy, a w tym chrośniaku mogiły. Kryją one pewną tajemnicę - Maryli i zako¬chanego w niej chłopca Józia, którego dziewczyna odtrąciła w swej płochości, on zaś umarł z żalu i tęsknoty. Obok jego mogiły znajduje się też kurhanek swa¬wolnej dziewczyny, która miała serce z głazu, więc po śmierci jej dusza poku¬tuje, strasząc przejeżdżających obok chrośniaka. A. Mickiewicz „Dziady cz. II" - Utwór kończy scena nie w kaplicy, lecz na cmentarzu, gdzie znajduje się świeży grób, który należy kojarzyć z pojawiają¬cym się w zakończeniu utworu wid¬mem. Nie reaguje ono na zaklęcia Guślarza i podąża za młodą dziewczyną. A. Mickiewicz „Upiór" - Bohaterem ballady jest duch-powrotnik, umarły dla świata, który co roku wychodzi z mogiły i spieszy między ludzi, by na nowo przeżyć swą nieszczęśliwą miłość. Wraca z piersią skrwawioną, jakby dziś rozdartą, usypia znowu w mogile, by po roku w Dzień Zaduszny powtórzyć cere¬monię. A. Mickiewicz „Grób Potockiej" - Je¬den z sonetów, wchodzących w skład „Sonetów krymskich". Jak głosi legen¬da, w mogile spoczywa Polka, która zmarła z daleka od ojczyzny. Nad jej grobem podmiot liryczny-pielgrzym snuje refleksje na temat ich podobnego losu: Polko! i ja dni skończę w samotnej żałobie, tu niech mi garstką ziemi dłoń przyjazna rzuci. J. Słowacki „Testament mój" - Pełne smutku wyznanie tułacza, który ma świadomość przemijania, nieuchronno¬ści śmierci oraz poczucie ogromnej sa¬motności. Podmiot liryczny wiersza wie, że nikt nie zapłacze nad jego grobem, bo niewiele miał bliskich sobie osób i przyjaciół: i zgodziłem się tu mieć niepłakaną trumnę. J. Słowacki „Hymn" (Smutno mi, Boże) - Podobnie jak „Testament..." jest w ca¬łości monologiem pielgrzyma, który pe¬łen smutku wyznaje: nie wiem, gdzie się w mogiłę położę, toteż zazdrości lu¬dziom, którzy mają swoje stałe miejsce na ziemi, w której spoczywają prochy ich bliskich: alem jest jako człowiek, co zazdrości mogił popiołom. J. Słowacki „Grób Agamemnona" - Obecność w Skarbcu Atreusza, zwanym też grobem Agamemnona, nastraja bo¬hatera tego poematu - pielgrzyma re¬fleksyjnie i rozrachunkowo: to los mój na grobowcach siadać (...) nieme mieć harfy i słuchaczów głuchych. To miejsce skłania do wędrówek w czasie, tu: w przeszłość Grecji. Jako symbol poja¬wiają się więc mogiły termopilskie, któ¬re powszechnie są kojarzone z walką do końca i ofiarą całopalną (obrona Spartan pod wodzą, króla Leonidasa w wąwozie termopilskim, gdzie dla upamiętnienia ich czynu, na mogile położono sym¬boliczny kamień ze słowami Symonidesa). Z tym symbolem wielkości nie można zestawiać Polaków, którzy w swoim kraju nie sypią nigdy kur¬hanów, świadczących o doniosłych wy¬darzeniach w historii, bo zawsze u nas zostaje smutne pół rycerzy-żywych. Z. Krasiński „Nie-Boska komedia" - Po śmierci żony hrabia Henryk często prowadza Orcia na grób matki, chcąc, aby trwała pamięć o niej i pragnąc zadośćuczynienia za to, że nie poświęcał żonie dość czasu i uwagi, gdy żyła. C. K. Norwid „Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie" - Wiersz poświęcony wy¬bitnym jednostkom, których współcze¬śni nie rozumieli, często upokarzali, jak np. Sokratesa, Napoleona, Dantego, Kolumba. Norwid wie, że jest to prawidłowość dziejów: odtrącenie od współczesnych i chwała u późniejszych pokoleń: grób Twój jeszcze odemkną powtórnie, inaczej będą głosić Twe zasługi. Wiersz – parabola o ironii losu ludzi wyrastających ponad przeciętność. C.K. Norwid „Bema pamięci żałobny rapsod" - Jest poetyckim obrazem p0grzebu generała Józefa Bema, stylizowanym na wzór obrzędów pogrzebo-wych dawnych wodzów słowiańskich. Pochód żałobny nie wkracza jednak do grobu, ale zatrzymuje się na jego grani¬cy. Rumak zostaje zmuszony do skoku, otwiera się perspektywa przyszłości, którą będzie określała zbiorowa pamięć o postaci Bema i jego dziele. Pochód przekroczył grób, jest to więc zwycięski marsz idei wolności, braterstwa, ofiary, które są uniwersalne, a więc nieśmiertel¬ne. C.K. Norwid „W Weronie" - Utwór nawiązuje do tragedii Szekspira, choć u Norwida bohaterowie dramatu dawno już nie żyją; pozostały tylko ruiny do¬mostw i groby Romea i Julii. Trwa jednak pamięć o ich wielkiej miłości, choć wcale nie wśród ludzi, którzy tu uosabiają zdroworozsądkowe podejście do życia. Czuła jest tylko przyroda, bo łza znad planety spada i groby przecie¬ka. Symbolem tej współczującej przyro¬dy są cyprysy. E. Bronte „Wichrowe Wzgórza" -Nie mogąc żyć bez Katarzyny, Heathcliff każe otworzyć jej grób, by ją raz jeszcze zobaczyć, uwolnić się od myśli o niej. Po wielu latach ciało swej ukochanej zastaje w trumnie nie zmienione. On sam ciągle widzi Katarzynę (jedyną miłość swego życia) piękną i świeżą. Wierzy też w to, że po śmierci będą się mogli na zawsze połączyć. Każe się pochować obok niej. E. Orzeszkowa „Nad Niemnem" - Występują tu dwie mogiły: 1) Jana i Cecylii - założycieli rodu Bohatyrowi-czów, którzy za swą dzielną postawę i bohaterstwo w ujarzmianiu przyrody otrzymali nobilitację i nazwisko. Miesz¬kańcy zaścianka dbają o mogiłę, bo jest ona dla nich symbolem ciągłości, trwa¬nia i tradycji, a także hołdem złożonym wielkiej miłości i codziennej, żmudnej pracy. 2) Drugą mogiłą jest zbiorowy grób powstańców styczniowych, o który szczególnie dbają Anzelm i Janek Boha-tyrowicze. Ta mogiła to przede wszyst¬kim symbol zbratania, równości, wspól¬noty ideałów i dążeń. Wraz z innymi powstańcami leżą tam Andrzej Korczyń-ski oraz Jerzy Bohatyrowicz. Mogiła przedstawiona jest jako miejsce święte. Janek, zbliżając się do niej, zdejmuje czapkę i ma twarz człowieka, który wpa¬truje się w ołtarz. Święta jest więc pamięć o tamtych czasach i tamtych ludziach. E. Orzeszkowa „Gloria victis" - Utwór kończy obraz samotnej, opusz¬czonej mogiły powstańczej, o której ludzie zapomnieli lub pamiętają tylko czasami, natomiast przyroda składa hołd powstańcom, upiększając grób kwiata¬mi róży. Las przechowuje pamięć o mi¬nionych wydarzeniach, drzewa szepczą opowieść o poległych bohaterach. M. Konopnicka „Mendel Gdański" - Bohaterem noweli jest stary Żyd, który nie może zrozumieć faktu, że mieszkań¬cy miasta nie akceptują go i szykanują tylko dlatego, że jest Żydem. Za jeden z wielu argumentów, że przynależy do tutejszej społeczności, uważa to, iż w tym mieście znajdują się groby jego najbliższych, tu zatem zostawił cząstkę siebie i tu jest jego miejsce. M. Konopnicka „Contra spem spero" - Wiersz jest wyrazem wiary wbrew faktom. Podmiot mówiący w utworze przyznaje się do swej romantycznej przeszłości, znaczonej licznymi mogiła¬mi (bom ja też rodem z wielkiego cmen¬tarza). Jednak wiara w zmartwychwsta¬nie narodu jest tak silna, że każe za¬chować nadzieję: w mogił głębi czują życia dreszcze; wierzę w wskrzeszenie popiołów i kości. M. Konopnicka „A jak poszedł król na wojnę" - Wiersz z nurtu ludowego. Paralelnie ukazane są losy króla i pros¬tego chłopa wyruszających na wojnę. Król wraca zwycięski (a najdzielniej biją króle), a Stach poległ (a najgęściej giną chłopy). Władca napawa się sma¬kiem zwycięstwa i składanych mu hoł¬dów, chłopu kopią grób - prosty, skrom-ny, być może anonimowy. Jemu hołd składa przyroda (dzwoniły mu przez dąbrowę te dzwoneczki, te liliowe). B. Prus „Lalka" - Na prośbę prezesowej Zasławskiej Wokulski zajmuje się kamieniem nagrobnym, na którym ma być wyryty fragment wiersza Mickiewi¬cza pt. „Do M.***": na każdym miejscu i o każdej dobie, gdziem z tobą płakał, gdziem się z tobą bawił... Wersy te mają być wyrazem ciągle żywej pamięci prezesowej o osobie stryja Wokulskiego. Później ten sam kamień zostanie wysa¬dzony w powietrze. Czy stanie się on też grobem zakochanego kupca - do końca nie wiadomo. H. Sienkiewicz „Quo vadis" - Grobo¬wce (katakumby) będą miejscem schro¬nienia dla wyznawców Chrystusa przed prześladowaniem Rzymian. Chrześcija¬nie spotykają się w katakumbach, mod¬lą, słuchają uczniów Chrystusa. W po-wieści Sienkiewicza grobowce są sym¬bolem życia, nadziei i wspólnoty. To z katakumb wyjdzie wiara, która rozprzestrzeni się na cały świat. Tutaj też Winicjusz po długich poszukiwaniach znajdzie Ligię, tu po raz pierwszy mi¬łość do niej każe mu zastanowić się nad fenomenem wiary, którą dotychczas tak jednoznacznie odrzucał. W poezji młodopolskiej motyw mogił i grobów występuje często jako jeden z elementów wprowadzania nastroju smutku, przygnębienia, świadomości przemijania (głównie w nurcie dekaden¬ckim i symbolicznym), np.: Tetmajer „Na Anioł Pański": hen, na cmentarzu ciemnym staje, na grób dziewczyny mło¬dej siada, w świat się od grobu patrzy blada, Kasprowicz „Dies irae": gwiazdy z orbit wytrąciła archanielskiej trąby siła, już rozwarła się mogiła, Miciński „Ananke": poszumy płaczą mogilnych drzew, lecz w barce życia płynie mój śpiew, Niemojewski „Wieczny ogień": przedzierać się będziem przez gęste ciem¬ności, a może tam nogą potrącim o koś¬ci grzebane w mogile ponurej; Staff „Deszcz jesienny": odziane w łachmany szat czarnej żałoby szukają ustronia na ciche swe groby, Wyspiański, ,Niech nikt nad grobem mym nie płacze". S. Żeromski „Rozdziobią nas kruki, wrony" - Mogiłę ostatniego powstańca zastępuje dół po kartoflach, do którego nieświadomy swego czynu chłop spycha najpierw nieżywego konia, a później ciało Szymona Winrycha, przy czym najpierw ograbia go ze wszystkiego, co się jeszcze może przydać. W noweli Żeromskiego zarówno sama śmierć po¬wstańca nie została uwznioślona, jak też brak jest jakiegokolwiek patosu w spo¬sobie potraktowania jego ciała. Służy to wymowie utworu. Por. mogiłę powstań¬czą w „Glorii victis" i „Nad Niemnem". W.S. Reymont „Chłopi" - W Dzień Zaduszny wszyscy chłopi wierni trady¬cji obrzędów udają się na cmentarz i odwiedzają groby swoich bliskich. Borynowy Witek nie wie, kim byli jego rodzice, toteż Kuba prowadzi go do mogił, znajdujących się w rogu cmen¬tarza, o których nikt nie pamięta, które zarasta zielsko. Są to groby powstańców styczniowych (tu leżą ci, co ich to w boru pobili, te moje pany tam leżą)-W związku z tym, że nie wolno było umieszczać na takich grobach napisów z nazwiskami, dość szybko ulegały one zapomnieniu. Na groby w Lipcach przy¬chodzą czasami Jambroży i Jagustynka, bo oni nie boją się represji. B. Leśmian „Snigrobek" - Bohaterem jest ktoś, o kim można powiedzieć, że należy do krainy półduchów i pótciał. Jak sama nazwa wskazuje, śni on o gro¬bie, bowiem jest zakochany w mgle - nierozeznawce i dopiero w takiej postaci może się z nią wreszcie połączyć w szale uniesień: gdzie obok żądzy śmie¬rci - wrą pieszczot domysły. Por. rów¬nież mogiłę w wierszach Leśmiana: „Kochankowie", „Dwoje ludzieńków", j,Marcin Swoboda", „Srebroń", „W za¬kątku cmentarza". J. Iwaszkiewicz „Panny z Wilka" - Wiktor Ruben powraca do Wilka po piętnastu latach. Zmieniło się zarówno miejsce, jak i ludzie. Upływ czasu nie oszczędził także samego bohatera, który teraz podchodzi do życia bardziej re¬fleksyjnie, dojrzalej. Zauważa zmiany zarówno w wyglądzie zewnętrznym ko¬biet, jak też w ich osobowości. Jednak nieubłagane prawa czasu widać najbar¬dziej na przykładzie Feli, która nie żyje, a na jej mogiłę rzadko ktoś chodzi. Ludzie powoli zapominają, mogiła zara¬sta chwastami. I to skłania Wiktora do smutnych refleksji, zwłaszcza że w jego pamięci ciągle trwa obraz nie zmienio¬nej, pięknej dziewczyny, którą zobaczył kiedyś na pół rozebraną na ukwieconej łące. Wyjeżdżając prosi o opiekę nad mogiłą. J. Iwaszkiewicz „Brzezina" - Życie mieszkańców leśniczówki upływa wśród mogił, bo właśnie w brzozowym lesie sąsiadującym z domem znajduje się grób żony Bolesława. Być może ta bliskość powoduje, że życie jego i córki Basi naznaczone jest śmiercią. Rytm ten zakłóci na krótko przybycie Stasia, któ¬ry przyjechał do brata, aby... umrzeć, toteż przybędzie niebawem jeszcze jed¬na mogiła wśród brzóz. Jednak Staś, jego miłość do Malwiny i wreszcie jego śmierć tak wpłyną na Bolesława, że zechce on ostatecznie oderwać się od tego miejsca i od mogił. Wyjeżdża z córką. Zwyciężyło życie. S. Undset „Krystyna, córka Lavran- sa" -1) Ważną funkcję pełni w powieści grób św. Olafa, do którego ludzie od¬bywają pielgrzymki pokutne, dzięk¬czynne, błagalne. To głęboka wiara każe Krystynie wkrótce po urodzeniu pierwo¬rodnego syna pielgrzymować boso, w siermiężnej sukience, z dzieckiem na plecach do grobu świętego, aby oczyścić się z grzechów, błagać o wybaczenie win (syn poczęty przed ślubem). 2) Istniał w średniowieczu przesąd, że śmiertelnie chorego może uleczyć darń przyniesiona z grobu najbiedniejszego człowieka, którą należało wziąć o pół¬nocy, pozostawiając w darze jakiś cenny przedmiot. Zadania tego podjęła się Krystyna, by ratować syna Szymona. Widać tu dualizm człowieka średnio¬wiecza: głęboką wiarę połączoną z za¬bobonami. Grób Nieznanego Żołnierza - W wielu krajach symboliczny pomnik lub grobo¬wiec ku czci bezimiennie poległych na wojnie żołnierzy, przy którym zaciąga się wartę i oddaje honory wojskowe. Pierwszy Grób Nieznanego Żołnierza zbudowano w 1920 r. pod Łukiem Tri¬umfalnym w Paryżu (w Warszawie w 1925 r. na Placu Saskim). E.M. Remarąue „Łuk Triumfalny" - W powieści tytułowy łuk wcale nie jest symbolem wielkości i chwały ani triumfu, pojawia się on w wielu miejs-cach utworu raczej jako symbol ironicz¬ny wobec narastającego faszyzmu lub jako groźne memento, że oto niedługo przybędzie nowych grobów. K.K. Baczyński „Pokolenie" (Wiatr drzewa spienia) - Po opisie pokolenia, które nauczono, że: nie ma litości, nie ma sumienia, nie ma miłości, następuje refleksja zabarwiona obawą o to, jak zostaną ocenione czyny tych, którzy musieli szybko dorosnąć do trumny, co o nich i ich wyborach powiedzą przyszłe pokolenia, tzn.: czy my karty iliady (i wówczas śmierć nawet nie jest strasz¬na), czy nam postawią, z litości chociaż, nad grobem krzyż (lęk z powodu anoni-mowej, niedocenionej i być może niko¬mu niepotrzebnej śmierci jest składni¬kiem katastrofizmu generacyjnego). Patrz: pokolenie stracone. K.K. Baczyński „Mazowsze" - Przeta¬czające się nad mazowiecką równiną kolejne zawieruchy (powstanie listopa-dowe, styczniowe) pozostawiały jako piętno historii mogiły, które jednak szy¬bko zarastały trawą, bo czas goił rany, za każdym razem na tę ziemię wracało nowe życie (pługi szły, drogi w wielkim mozole, zapominały). Najbardziej dras-tyczne obrazowanie dotyczy wydarzeń II wojny: krew czarna w supły związana - dekla w wielkie mogiły. Nasza historia znaczona jest grobami (por. wiersz Ba-czyńskiego „Historia": wy te same róże sadzić jak glos na grobach przyjdziecie), jednak pokolenie, dla którego właśnie spełnia się apokalipsa, zawsze jest naj¬bardziej tragiczne. G. Herling-Grudziński „Inny świat" - Więźniowie sowieckich łagrów boją się śmierci cichej, anonimowej. Wiedzą, że umarłych chowa się w zbiorowych mogiłach, dlatego też ci, którzy jeszcze żyją, starają się zapamiętać i zapisują nazwiska więźniów chowanych bez-imiennie gdzieś (nikt nie wie, gdzie) poza obozem po to, aby można było powiedzieć kiedyś rodzinie, kiedy uma¬rli bliscy i w której mogile zostali pochowani (por. pogrzeb - „Lista Schin-dlera"). J. Andrzejewski „Popiół i diament" - Czekając na pogrzeb zabitych robot¬ników, Maciek Chełmicki przeczyta na grobie legionisty Juliusza Sadzewicza słowa Norwida: coraz to z ciebie jako z drzazgi smolnej wokolo lecą szmaty zapalone... Utwór Andrzejewskiego su¬geruje, że śmierć legionisty miała sens i pozostał po nim gwiaździsty dyjament, zaś w prochach Maćka próżno szukać zwycięstwa zarania. Młody Akowiec poniósł klęskę, toteż zostanie po nim popiól i zamęt. J. Andrzejewski „Bramy raju" - Kru¬cjata dziecięca, mająca na celu wyzwo¬lenie grobu Chrystusa w Jerozolimie. Patrz: krucjata. J. Twardowski „O spacerze po cmen¬tarzu wojskowym" - Wiersz jest liry¬cznym wspomnieniem żołnierzy z po¬kolenia Kolumbów (rówieśników poe¬ty): Jurka, Wojtka, Janka, choć mogą to być po prostu symbole walczących w powstaniu warszawskim i poległych młodych chłopców. Nad ich mogiłą/mo¬giłami podmiot liryczny wiersza uświa¬damia sobie czas, dzielący go od tam¬tych zdarzeń (pod helmem dawnych oczu nie ma), przyznaje się do przynale¬żności pokoleniowej, składa poległym hołd. * „Taką, jak byłaś, nie wstaniesz z mogiły". (A. Asnyk) * „Człowiek dopóty nie dba o groby, dopóki nie złoży w nich cząstki siebie". (B. Prus) * „Wawel runie, a zostanie Mogiła Kościuszki". (K. Ujejski) * „Ziemia mogił i krzyżów". (Z. Krasiński) * Wszyscy będziemy równi leżeli w naszych grobach, (przysłowie angielskie) * Z czym w kolebkę, z tym w mogiłę. (przysłowie rosyjskie) * „Człowiek, tak długo nie ma swojego miejsca na ziemi, dopóki nie ma w niej mogił swoich bliskich". (G. Garcia Marquez) * „Jak opisać piekło zagłady? Tak, by słowa były tym cięższe, im jest ich mniej, by rozbrzmiewały tym donoś¬niej, im spokojniej są wypowiadane (...), by przewracane stronice były w rę¬kach czytelników niby płyty kamienne z wyrytymi napisami, odwalane na bez¬imiennych i zbiorowych grobach". (G. Herling-Grudziński)

Motyw grobu w literaturze

Materiały

Współczesna polszczyzna Zróżnicowanie stylistyczne współczesnej polszczyzny Styl - zespół środków językowych, wybieranych przez autora tekstu ze względu na ich przydatność do realizacji wypowiedzi. Według Doroszewskiego styl ma kilka znaczeń: • w mowie i piśmiennictwie jest to indywidualny sposób ekspresji, wyrażania swoich uczuć, • w sztuce i malars...

Polistopadowa twórczość Adama Mickiewicza Powstanie i polistopadowa historiozofia romantyczna w utworach Adama Mickiewicza Twórczość Adama Mickiewicza zarówno wśród badaczy, jak i odbiorców jego dzieł budzi wiele emocji. Okres w twórczości po roku 1830 jest nazywany \"polistopadowym\" - ze względów oczywistych. Godnym uwagi jest fakt, że po upadku powstania Mickiewicz zaczął pisać ut...

Kompozycja i artryzm "Pana Tadeusza" Kompozycja i artyzm utworu Autor rozpoczął swoje dzieło inwokacją. Po rozbudowanej apostrofie oddającej pełnię miłości i przywiązania do ojczyzny (ty jesteś jak zdrowie) następuje prośba do Najświętszej Marii Panny czczonej w dwu obrazach: ostrobramskim i jasnogórskim, o to, by wyjednała wygnańcom możliwość powrotu do swojego kraju, choćby...

Znaczenie tytułu "Nie-Boska komedia" Wyjaśnij znaczenie tytułu: \"Nie-Boska komedia\". Tytuł Krasińskiego wyraźnie nawiązuje do wielkiego dzieła Dantego z XIV w. pt. \"Boska komedia\". Jak widać, jest to tytuł zaprzeczony. Pomijając fakt, że rodowód tytułu Dantego ma własną historię (nie od razu znaczył to co znaczy) - dziś rozumiemy go jako prezentację Boskiej konstrukcji - losów...

Teoria stratyfikacji Parsonsa Funkcjonalna teoria stratyfikacji Parsonsa Wyjście z koncepcji zgeneralizowanego systemu społecznego przy zastosowaniu analizy funkcjonalnej - ustalenie funkcji systemu i podsystemów oraz stosunków między podsystemami - nowoczesne społeczeństwo składa się z wielu podsystemów: a) podsystem zawodowy – uwarunkowany podziałem pracy i specj...

Co to jest kultura? Definicje kultury w naszej literaturze Kultura jest to ogół wytwórczej działalności ludzkiej – materialnej i niematerialnej, wartości, sposoby postępowania, zobiektywizowane i przyjęte na stałe w społecznościach; przenikanie kultury do innych zbiorowości i pokoleń. Kultura – pewna całość, która obejmuje zachowania wyuczone w trakci...

"Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie..." Jana Kochanowskiego Pieśń XIV (Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie... Jest to przykład utworu, który łączy w sobie cechy deklaracji politycznej, mającej doraźnie wyznaczony cel (dramat odczytywany był w kontekście zbliżającej się wojny z Moskwą), i wypowiedzi filozoficznej, wyrażającej uniwersalne myśli autora dotyczące podstawowych zagadnień etycznych. W is...

Forma prawna i struktura własności firmy Forma prawna i struktura własności Nazwa firmy: .... Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Wybrana przez nas forma prawna to Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka z o.o. jest spółką kapitałową i w odróżnieniu od spółek osobowych (spółka cywilna, jawna, komandytowa) odpowiada wobec wierzycieli tylko całym majątkiem spółki, a nie wsp...