Monolog w utorze epickim

Monolog w utworze epickim jest przede wszystkim formą przedstawienia myśli i przeżyć wewnętrznych bohatera. Wypowiadany wprost bywa bardzo rzadko, dlatego też nosi nazwę monologu wewnętrznego. W jego konstrukcji mogą występować dwie tendencje: dążenie do uporządkowania myśli i przeżyć postaci, do narzucenia im formy w wysokim stopniu komunikatywnej. Taką formę przyjął np., w prozie powieściowej XIX/XX wieku dążenie do wiernego odtworzenia nie uporządkowanego i pogmatwanego toku świadomości w formie, jaka on istotnie mógł posiadać. Ta tendencja jest charakterystyczna dla prozy nowoczesnej, a zapoczątkowali ją Virginia Woolf i James Joyce. Ten typ monologu nosi również nazwę “strumienia świadomości” i jest jednym z najdonioślejszych odkryć prozy współczesnej. Dialogi nie są nigdy całkowicie samodzielne, występują w kontekście narracji, która im stwarza określone tło i opisują zachowanie rozmówców i ich wygląd. Ten fragment fabuły, w którym osadzony jest bezpośrednio dialog bohaterów, nazywamy sytuacją dialogową. Dialog to wymiana replik, czyli dwustronna wypowiedz językowa. Ze względu na funkcję dzieli się je na: dialogi charakteryzujące dialogi dramatyczne dialogi informacyjne