Literatura Polski w służbie najistotniejszych spraw dla narodu i społeczeństwa



Polska- nasza ojczyzna od zarania dziejów borykała się z różnymi problemami i zagrożeniami. Na naszych ziemiach toczyły się liczne wojny, bądź to prowadzone przez Polaków bądź też przez naszych sąsiadów. Zagrażało nam Cesarstwo Niemieckie, potem zakon krzyżacki, w wiekach późniejszych, Prusy, Szwecja, Tatarzy, Cesarstwo Rosyjskie. Nasi przodkowie starali się walczyć z zagrożeniami, odpierać ataki wrogów. Jednak nie zawsze się to udawało często dla tego , że wśród Polaków byli zdrajcy, sprzedawczykowie. Kraj nasz osłabili jednak nie tylko wrogowie zewnętrzni. Polska rozdzielana była przeciwnosciami wewnętrznymi, targana buntami. Kraj nasz pozbawiony był silnej władzy królewskiej. Kraj coraz bardziej staczał się w przepaść. Jednak wśród tłumów pochlebców, łapówkarzy, sprzedawczyków, jednym słowem wszystkich tych, którzy doprowadzili Polskę do upadku, zdarzały się jednostki światłe tępiące rozprzestrzeniające się zło, i przeczuwające przyszłe losy. Wśród nich byli nieliczni politycy, duchowni. Jednak najwybitniejsze znaczenie odnieśli artyści, którzy swoją twórczością mogli wskazać to, czego tamci nie byli w stanie powiedzieć wprost. Do artystów więc a głównie do pisarzy i poetów należało szczytne zadanie ratowania ojczyzny. W swojej twórczości nie tylko pokazywali zagrożenie dla Polski, uczyli tez sposobów ratunku, ukazywali drogę postępowania, byli duchownymi przywódcami narodu. Wśród wielu utworów literackich zajmujących się najistotniejszymi dla kraju problemami znalazł się dramat. Dramat polski zapoczątkowany został przez naszego wielkiego humanistę, jednego z największych poetów – Jana Kochanowskiego. Pierwszy polski dramat „Odprawa posłów greckich” był zarazem próbą przekazania Polakom, prawdy o nich samych, przestrogą na przyszłość. Znamienne są okoliczności w jakich powstał i został po raz pierwszy wystawiony. Otóż premiera jego miała miejsce w styczniu1578r, podczas uroczystości weselnych Jana Zamojskiego, zaszczyconych obecnością króla – Stefana Batorego z żoną. Było to na krok przed obradami sejmu mającego zadecydować o wyprawie na Moskwę. Dramat ten był jednym z głosów ją popierających. Motyw zaczerpnął Kochanowski z „Iliady” . Przedstawił przybycie do Troi posłów greckich domagających się zwrotu porwanej przez Parysa Heleny. Pod płaszczykiem Trojan Kochanowski ukrył sobie współczesnych Polaków i w ten sposób przedstawił ich zachowanie i decyzje oraz sposoby jakimi się kierowali aby osiągnąć cel. W sejmie szerzy się przekupstwo, lekceważenie spraw ludzkich i boskich, przedkładanie prywaty nad interes państwa. Takie przykłady miały często miejsce w polskim sejmie. W przypadku Troi takie działanie spowodowało jej upadek. Jest więc „Odprawa …” przestrogą dla Polaków, wezwaniem ich do poprawy. „…jeśli nie zmienicie się spotka was taki sam los jak Trojan” . Kochanowski ukazuje wszystkie przyczyny prowadzące do schyłku świetności Polski. Jednak sam Kochanowski chyba wątpił w skuteczność swojej przestrogi, gdyż wprowadził do dramatu postać Kasandry. Obdarzona ona była przez Apolla darem jasnowidzenia, jednak nikt jej nie wierzył. Postać Kasandry przedstawia samego Kochanowskiego, jego przewidywania co do upadku Polski. I rozbiór, II rozbiór Polski, Insurekcja Kościuszkowska, III rozbiór stanowiły okres istnienia niepodległości w państwie polskim. Później zryw w latach 1812- 1815 i rozczarowanie klęską Napoleona dopełniły czasy goryczy. Polskę wymazano z mapy Europy, tworząc uzależnione od cara Królestwo Polskie. Ten stan rzeczy trwał przez kilkanaście lat. W między czasie zmieniły się style literackie. Decydującą rolę zdobył romantyzm ze swoim ideałem człowieka nie przeciętnego, prowadzącego samotną walkę. Chyba pod wpływem tej ideologii doszło do zrywu garści społeczeństwa, później przekształconego w powstanie listopadowe. Jednak mimo. bohaterstwa walczących powstanie upadło. Nastał czas depresji, trudne lata dla Polaków. W tych ciężkich czasach literatura nie zawiodła. Nie zawiedli również dramatopisarze- poeci. Jako pierwszy problematykę narodowo wyzwoleńczą podjął Mickiewicz w wydanej w 1832 roku III cz. „Dziadów” . Poeta przybliża obraz martyrologii młodzieży polskiej prześladowanej za działalność patriotyczna. Jednak główny problem „Dziadów” zawarty został w scenach symbolicznych: małej i wielkiej improwizacji, oraz w widzeniu księdza Piotra. W dramacie Mickiewicz zastanawia się nad sensem samotnej walki, nad sensem zrywu garstki zapaleńców. Samotny rewolucjonista Kordian jednostka nieprzeciętna, pragnie wyruszyć w bój nie tylko o niepodległość ale i szczęście wszystkich narodów. Jest jednak zbyt dumny, zbyt wyniosły. Uważa że ludzie prości nie są w stanie nie tylko mu dorównać, ale nawet go pojąć. Dlatego porywa się na samotną walkę i przegrywa. Odwrotni ksiądz Piotr któremu zostaje objawiona dziejowa misja Polski, Chrystusa narodów, który cierpi za wszystkich. Polska odbywa drogę krzyżową powstania, ukrzyżowaniem jest jego klęska. Jest to wizja niesamowicie optymistyczna w swojej wymowie. Wzmacnia ją jeszcze wypowiedź podczas balu w salonie warszawskim – „ nasz naród jest jak lawa z wierzchu twarda i plugawa…” „lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi” . Jednak najważniejsze jest ostatnie zdanie „…plwajmy na te skorupę i wstąpmy w głąb” . To właśnie przekazał Mickiewicz swoim czytelnikom, podnosząc ich na duchu i podbudowując myślą o przyszłym zwycięstwie. „Dziady” nie były jedynym dramatem rozpamiętującym przeszłość. Dwa lata później czyli w 1834 roku ukazał się „Kordian” J. Słowackiego, będący niejako odpowiedzią pety na „Dziady” . Problematyka „Kordiana” jest podobna – problem samotnej walki, zryw jednostek. Bohater Kordian rozczarowany miłością romantyczną szuka sensu życia i znajduje go w walce narodowo wyzwoleńczej. Przyłącza się do spisku mającego na celu zabicie cara. Jednak wobec niepowodzenia grupowego, podejmuje się dokonać tego sam. Udaje się do komnaty cara, chcąc go zabić. Jednak nie wypełnia swojego zadania, złamany sumieniem, krótko jawi mu się jako strach i imaginacja. Pojmany uwięziony w szpitalu psychiatrycznym, poddaje się zwątpieniu pogłębionemu przez wizję dwóch wariatów. Później poddany próbie wykazuje się męstwem. Skazany na śmierć ginie. .. No, może nie zupełnie – posłaniec jedzie na plac straceń. Utwór nieco bardziej pesymistyczny niż „Dziady” , czego dowodzi widzenie bohatera na szczycie Mont Blanc w Alpach. Polska nie Chrystusem lecz Winkerliedem narodów- ginie aby inni mogli żyć. Ratunek stanowi jedynie zgodne działanie całego narodu. Żaden pojedynczy zryw nie może przynieść zwycięstwa a jedynie nowe cierpienia. Zupełnie inaczej na sprawę powstań popatrzył Zygmunt Krasiński w „Nieboskiej komedii’. Dramat ten przedstawia bunt chłopski mający zdecydowanie destruktywne działanie. Nie uznają żadnych zasad oprócz zemsty. Ocalała garstka arystokracji chroni się w Zamku świętej Trójcy. Arystokracja dowodzona jest przez hrabiego Henryka- poetę i bojownika niezłomnego wodza. Zamek upada arystokraci giną, Henryk popełnia samobójstwo. Dramat kończy się jednak symboliczną sceną śmierci Pankracego- wodza buntowników, pokonanego przez zstępującego na ziemie Chrystusa. „Nieboską komedię” można rozumieć dwojako, raz jako obawę Krasińskiego w obawie przed rozruchami zagrażającymi jego klasie, był przecież arystokratą. Ja jednak interpretuję ten dramat inaczej. Buntowniczy lud to zaborcy, a arystokracja to Polacy. Polska ginie powoli gdyż miłosierny Chrystus nie pozwala aby skrzywdzono jego dzieci i wkracza na arenę zdarzeń litując się, co jest rzeczą bardzo optymistyczną. A sprawa buntów chłopskich tu Krasiński okazał się prorokiem, niebawem bowiem nastał rok 1848 – Wiosna Ludów, kiedy sprawy poruszane w „Nieboskiej komedii” stały się rzeczywistością. Kolejny ważny polski dramat „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego, porusza wszelkie problemy ukazane w poprzednich dramatach. Wesele w podkrakowskiej wsi Bronowice jest dla Wyspiańskiego pretekstem, do rozpatrywania spraw narodowych. Wernychora ofiarowuje przedstawicielom szlachty i chłopstwa szansę wyzwolenia, którą oni zaprzepaszczają, ponieważ nie są gotowi do poświęceń w imię wyższych celów. Na przeszkodzie staje też brak zgody w narodzie oraz przeciwne interesy klas społecznych. Dopóki te przeciwności nie zostaną zlikwidowane , dopóty nie uda się stworzyć Polski, silnej sprawiedliwej, praworządnej. Wyspiańskli nie daje innej możliwości, albo zgoda, albo nieistnienie. Daje do zrozumienia że musimy wziąć się za siebie, pracować nad wadami narodowymi. Jednym z powodów dla którego Polska nie skorzystała z danej przez Wernychorę jest brak porozumienia w społeczeństwie, brak współpracy pomiędzy panami a chłopami. Ważne miejsce dla Wyspiańskiego zajmują kwestie społeczne. Autor stawia sprawę jasno, albo zgoda – zlikwidowanie przepaści między szlachta a wsią, albo … Tego drugiego „albo” lepiej nie wypowiadać bo mogło by skończyć się tym co pokazał Krasiński w „Nieboskiej komedii” . Pozostaje do omówienia jeszcze jeden ważny dramat współczesny „Niemcy” co prawda nie dotyczy on bezpośrednio narodu polskiego, jest jednak ważny z innego względu. Otóż autor w tym dramacie rozważa problem odpowiedzialności narodu, społeczeństwa za zbrodnie popełnione przez jego przedstawicieli i postawy jakie się powinno wobec tego zająć. Jest to wbrew pozorom ważny problem- przecież w polskiej historii zdarzały się karty nie przynoszące chwały tym, którzy je zapisywali. Dlatego ważne jest ażeby wobec takich spraw przyjąć zdecydowaną postawę choćby na przekór przeciwnością. Wszystkie poruszane w dramatach polskich problemy zachowały swoją aktualność po dziś dzień. Bo czyż nie aktualna jest sprawa patriotyzmu do dziś. Wiele mówi się o internacjonalizmie, trzeba jednak pielęgnacji aby nie zamienił się on w kosmopolityzm. Podobnie sprawa nierówności społecznych. Co prawda klasy społeczne zostały już zlikwidowane w dalszym jednak ciągu takie nierówności występują i trzeba wiele starań aby nie powodowały one konfliktów. W Polsce niepodległej sprawa niepodległości nie ma już tak wielkiego znaczenia jednak dla innych narodów jest nadal bardzo ważna. My Polacy patrzymy na te narody przez pryzmat . Oprócz tych wszystkich wartości dramaty polskich twórców pozostawiają niezapomniane wrażenie artystyczne. Ale to stanowi już odrębną kwestię.

Literatura Polski w służbie najistotniejszych spraw dla narodu i społeczeństwa

Materiały

Zasoby naturalne - klasyfikacja KLASYFIKACJA ZASOBÓW NATURALNYCH Podstawą klasyfikacji jest wyczerpywalność zasobów 1. Niewyczerpywalne a) niezmienne – np. energia słońca, siła wiatru, energia mórz i oceanów, przypływy i odpływy b) ulegające zmianie w czasie ich wykorzystywania – przestrzeń geograficzna (nie można jej zniszczyć, ale ulega zmianom), woda, atmo...

"Rękawiczka" Schillera - romantyczne cechy w utworze Dokonując analizy ballady Schillera \"Rękawiczka\", zwróć uwagę na romantyczne cechy utworu Balladę \"Rękawiczka\" napisał Friedrich Schiller. Jest on przedstawicielem romantyzmu niemieckiego i drugim, obok Johanna Wolfganga Goethego, poetą, który kształtował w tamtym okresie świadomość polskich romantyków. Powiastka \"Rękawiczka\" to utw...

Kat i ofiara w literaturze współczesnej \"Campo di Fiori\" - Czesław Miłosz a. ofiary nie mają szans na ocalenie, są osamotnione; potrafią jednak walczyć o godność śmierci (powstanie w getcie), b. kaci są cyniczni - wykorzystując ludzkie słabości każą bawić się gawiedzi (karuzela). \"Medaliony\" - Nałkowska a. ofiary: - bezimienni, różne sytuacje życiowe, światopogląd; - t...

Filozofia horacjanizmu 5.1.2 FILOZOFIA HORACJANIZMU W odzie „O co poeta prosi Apollina” zaprezentował swoją postawę filozoficzną. Swoje poglądy oparł na dwóch szkołach filozoficznych: epikurejczykach (szukali szczęścia i celu życia w zaspokajaniu przyjemności duchowych) i stoikach (głosili pielęgnowanie w sobie cnoty, rozwijanie intelektu, uniezależnienie...

Co to jest epitet? Epitet to wyraz pełniący w tekście funkcje określającą wobec rzeczownika Stosowanie epitetów może stać się jedną z cech charakterystycznych stylu pisarza lub epoki. Np. skłonność do tworzenia epitetów przymiotnikowych o budowie złożonej charakteryzowała styl A. Naruszewicza i innych pisarzy XVIII w. Do tworzenia epitetów rzeczownikowych skłonny...

Ważne cytaty ważnych ludzi \"Są dziwy w niebie i na ziemi, o których ani śniło się waszym filozofom\". (William Szekspir) Paul Hazard twierdzi, że wartościowe książki \"uczą wiedzy najtrudniejszej: znajomości ludzkiego serca.\" \"Kto czyta - żyje wielokrotnie. Kto zaś z książkami obcować nie chce - na jeden żywot jest skazany\". (J. Czechowicz) \"Na żadnym ze...

Poezja Morsztyna Dworskość poezji J.A. Morsztyna Jan A. Morsztyn pochodził z zamożnego, wpływowego rodu. Był arianinem; człowiekiem wykształconym. Związany był z dworem Tęczyńskich i królewskim: Władysława IV i Jana Kazimierza. Oskarżony o zdradę schronił się we Francji. Zyskał miano „polskiego Marinie-go\". Wiersze zawarł w tomach „Lutnia\" i...

Bunt i pokora jako dominujące postawy człowieka wobec Boga POKORA I BUNT JAKO DOMINUJĄCE POSTAWY CZŁOWIEKA WOBEC BOGA W POZNANYCH UTWORACH M I T O L O G I A I B I B L I A Literatura mitologiczna prezentuje bogów greckich, którzy są ogromnie podobni do ludzi, mają te same pragnienia, namiętności, rywalizują o względy Zeusa, zazdroszczą sobie, snują intrygi, dokonują zemsty, kochają i nienawid...