Liryka Bolesława Leśmiana

Debiut - 1895 r. - "Sekstywy" . 1912 r. - "Sad rozstajny". Przełamywał konwencje młodopolskie: - powrót do natury, - rozważania filozoficzne, - symbolika. W okresie XX lecia znika z jego poezji lekki humor, widać humor posępny, motywy nicości i śmierci. Tragiczny humanizm - podstawowy problem człowieka to drugi człowiek. Jest indywidualnością. MŁODA POLSKA - Związek człowieka z przyrodą. Cywilizacja go osłabia. - Człowiek w związku z naturą zatraca świadomość kultury (sprzeczność: natura <>kultura). - Ludowość: groteska, symbol, fantastyka, alegoria. -Elementy mitu i baśni. - Nurt filozoficzny (balladowo-baśniowy). - Rozwija pojęcia egzystencjalne. - Wprowadza neologizmy (leśmianizmy "Przemiany", "Zmory wiosenne"). - Oniryzm. - Dynamika, lęk, groza (skala nastrojów). - Ostre kolory. - Natura nie jest tłem (uczestniczy w akcji, jest bohaterem). - Odhumanizowanie człowieka. XX LECIE "Łąka", "Napój cienisty", "Dziejba leśna" Nurty: - opisy przyrody, ludzkie przeżycia i uczucia, - wiersze filozoficzne, baśniowo-poetyckie, - neologizmy (Dusiołek, błyszczydła), - szczegół, konkret, - ludowość i baśniowość. Był przeciwny poezji codzienności. Koncepcje filozoficzne: - Relacja: Bóg - człowiek (przeciwne bieguny), rzeczywistość ma dwie sfery: materialna - człowiecza i duchowa - boska. Człowiek jest zanurzony w swe życie i nie może się z niego wydobyć. Pyta o sens i absurd życia. Człowiek Leśmiana rzuca Bogu wyzwanie, chce udowodnić swą odrębność, ludzkość. Eksponuje ułomność i słabość człowieka (kalectwo). - "Oto siła i duma człowieka". Dramatyzm egzystencji. Kreuje własny świat. Poezja zmysłowa. Metafizyka - próbuje przybliżyć mechanizmy ludzkie. Głębia psychologiczna - czerpie z psychiki bohatera, źródło światopoglądowe. Sensualizm. - Neologizmy : tautologiczne ("zmorowanie zmor"); słowotwórcze; przeczące ("bezbrzask"). UTWORY: - "W malinowym chruśniaku" - miłość i natura. Spokój. - "Topielec" - demonizacja natury. Tragizm agnostyczny. Człowiek jako wędrowiec. - "Pan Błyszczyński" - parabola. Panteizm. - "Ballada bezludna" - narrator jest duchem. Reinterpretacja mitu genezyjskiego (natura powstała bez Boga). Tęsknota za pierwotnością (dramat poety, mitologizacja). Człowiek jest niedoskonały. - "Srebroń" - dusz autora. Chce tworzyć bez Boga i tworzy w pustce, ale musi próbować. Człowiek jest samotny. - "Szewczyk" - Bóg jest we wszystkim. Człowiek nie spełni się tak jak chce. - "Urzszula Kochanowska" - brak zrozumienia. - "Dwoje ludzieńków" - potężny Bóg i człowiek jako przedmiot. Bóg nie istnieje, umiera wraz z człowiekiem. - "Dziewczyna" - heroiczna praca (życie, Syzyf szczęśliwy, 12 apostołów, zgłębienie niepoznawalnego). - "Dusiołek" - naiwność ludu. Bóg nie pomaga człowiekowi, a on sam sobie zagraża. - "Trupięgi" - męka życia. - "Alkabon" - miłość marginesu - instynkt zwierzęcy. Miłość niespełniona.