Kulturotwórcza rola Biblii



Biblia stanowiła nie tylko świętą księgę religii chrześcijańskiej. Równocześnie bowiem odegrała ważną rolę jako jeden z wyznaczników określających normy zachowań międzyludzkich, nie tylko w stosunku do chrześcijan. Wiele innych religii swe zasady oparło na przykazaniach Dekalogu. Dla wielu twórców Biblia stanowiła źródło odwołań i inspiracji. Do dziś Księga ta pozostaje nieprzebraną skarbnicą wzorców osobowych, postaw, fabuł, anegdot, wątków i motywów, symboli i metafizycznych odniesień. Do Biblii sięgali praktycznie wszyscy wielcy malarze, pisarze, kompozytorzy i filozofowie. Motywy biblijne utrwaliły się nie tylko w sztuce. Również język codzienny pełen jest zwrotów i sformułowań, które wywodzą się właśnie z Biblii. Przykładami mogą być np. "Sodoma i Gomora", "owoc zakazany" czy "trąby jerychońskie". Wielu twórców nie odwoływało się wyłącznie do motywów biblijnych, lecz sięgało także do biblijnego stylu. W swoich utworach naśladowali oni (lub próbowali naśladować) formę wypowiedzi typową dla Biblii. Wśród stylizacji biblijnego języka wyróżnić możemy cztery rodzaje: - pastisz, czyli dokładne naśladowanie stylu; - parafrazę, swobodną przeróbkę, zachowującą jednak właściwości gatunkowe; - trawestację, czyli wyraźne obniżenie stylu w porównaniu z oryginałem; - parodię, posługującą się kontrastowym zestawieniem wysokiego stylu z niskim tematem (itp.), mającą na celu ośmieszenie dzieła; Nie można też nie docenić znaczenia Biblii dla rozwoju języków ojczystych. Po okresie reformacji większość dopiero formujących się państw i religii podejmowała próby tłumaczenia świętej Księgi na język ojczysty. Wymuszało to na tłumaczach konieczność poszukiwania lub tworzenia nowych zwrotów, jak najwierniej oddających treść oryginału. a.) Związek Biblii ze sztukami plastycznymi: - Michał Anioł ("Madonna na schodach", "Mojżesz", "Dawid", "Święta rodzina", "Madonna z Brugi", "Sąd ostateczny", "Stworzenie Adama") - L. da Vinci ("Ostatnia wieczerza", "Św. Jan Chrzciciel") - Rafael ("Madonna sykstyńska", "Madonna w zieleni", "Madonna del Granduca", "Madonna della Sedia") - R. van der Weyden ("Zwiastowanie") - C. Slater ("popiersie Chrystusa") - A. Brodowski ("Gniew Saula na Dawida") - Q. Massys ("Madonna z dzieciątkiem i barankiem") - A. Pazzo ("Apoteoza św. Ignacego") - Caravaggio ("Nawrócenie św. Pawła") - Durer ("Czterech jeźdźców Apokalipsy") - M. Nithardt ("Ukrzyżowanie") - G. Bellini ("Madonna z dzieciątkiem") - A. Rublow ("Święta trójca") - Martini ("Zwiastowanie","Chrystus niosący krzyż") - K. Witz ("Ukrzyżowanie") - B. E. Murillo ("Narodziny dzieciątka") - F. Cossa ("Zwiastowanie Marii") - M. F. Brojof ("Statua św. Jana Niepomucena") - C. de Coter (Ołtarz"Ukrzyżowanie") - W. Stwosz (Ołtarz w kościele Mariackim w Krakowie) - Bazylika św. Piotra - "Madonna z dzieciątkiem" - "Ucieczka do Egiptu" - "Wizja św. Hieronima" - "Adam i Ewa" - "Samson odpierający Filistynów" - "Dobry pasterz" - "Nawiedzenie Elżbiety" - "Bóg i Adam" b.) Związek Biblii z literaturą: - "Bogurodzica" - Jan Kochanowski ("Treny", "Pieśni", tłumaczenie "Psalmów Dawidowych") - M. Sęp - Szarzyński ("O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem") - P. Skarga ("Kazania sejmowe") - D. Naborowski (wiersze, m.in:"Marność", "Krótkość żywota") - A. Mickiewicz (" Księgi pielgrzymstwa polskiego", "Księgi narodu polskiego") - Dante ("Boska Komedia") - H. Sienkiewicz ("Quo vadis") - J. Kasprowicz ("Hymny") - Z. Krasiński ("Nie - Boska komedia") - L. Tołstoj ("Zmartwychwstanie") - M. Bułhakow ("Mistrz i Małgorzata") - J. Steinbeck ("Na wschód od Edenu") - T. Konwicki ("Mała Apokalipsa") - Cz. Miłosz ("Piosenka o końcu świata") - M. Twain ("Pamiętniki Adama i Ewy") c.) Związek Biblii z muzyką: - M. Gomółka (muzyka do"Psalmów" oraz do ich tłumaczenia, które wykonał Jan Kochanowski) - K. Penderecki ("Stabat Mater","Pasja wg. św. Łukasza", hymn"Te Deum laudamus") - F. Schubert ("Ave Maria")

Kulturotwórcza rola Biblii

Materiały

Wprowadzenie bilansu płatniczego - jaki był cel? Cel wprowadzenia instytucji bilansu płatniczego. Państwo utrzymując kontakty dotyczące wymiany dóbr, usług, kapitału itp., z innymi krajami posiada wobec nich określone zobowiązania, a także samo otrzymuje pewne należności. Owe kontakty dotyczą w szczególności obywateli i podmiotów gospodarczych działających na jego terenie. Wymiana ta ma swo...

Konflikt pokoleń Konflikt pokoleń. Biblia Stary Testament Absalom buntuje się przeciwko swojemu ojcu - Dawidowi. Zyskuje zwolenników wśród Izraelitów, zarzucając ojcu niesprawiedliwe rządy i twierdząc, że sam rządziłby lepiej. Kiedy bunt przybiera formę jawnego sięgnięcia po władzę, Dawid z całym dworem opuszcza Jerozolimę i udaje się na wygnanie. Wreszcie ...

Broniewski - poeta buntu Broniewski - poeta buntu i przeżyć osobistych Władysław Broniewski - ten poeta-żołnierz, legionista Piłsudskiego, przeszedł po I wojnie światowej tę samą mniej więcej drogę co bohater \"Przedwiośnia\" Żeromskiego - Cezary Baryka. Stał się płomiennym bardem rewolucji, a w poczuciu solidarności z pokrzywdzonymi, rozczarowania Polską niepodległą -...

Cechy eposu homeryckiego - "Iliada" i "Odyseja" Epos (inaczej epopeja) to główny gatunek epicki wykształtowany w starożytności, który później zastąpiła powieść. Epopeja jest rozbudowanym utworem wierszowanym przedstawiające dzieje mitycznych, legendarnych lub historycznych bohaterów na tle wydarzeń przełomowych dla danej społeczności narodowej. W epopei na plan pierwszy wysuwa się fabuła, nar...

Młodzież w literaturze Młodzież Od wieków młodzież próbowała w mniejszym lub większym stopniu ingerować w sprawy państwa. Chciała być zauważana, doceniana i traktowana na równi z dorosłymi. Cechą młodości jest bunt przeciwko istniejącym konwencjom, zasadom i przyjętym regułom Jest to okres w którym młody człowiek przeżywa liczne rozterki, wzloty i upadki. Zakochuje ...

Zamożna szlachta - charakterystyka Szlachta zamożna -> warcholska, butna, niekama, egoistyczna, lekkomyślna, prLekupna, zaślepiona, bezmyślna politycznie, uległa wobec magnaterii, obojętna wobec potrzeb ojczyzny, -> poddaje się pokornie obcym najeźdźcom, płaci im podatki, słucha bez sprzeciwu rozkazów szwedzkich komendantów, . szybko godzi się z nowym położeniem, np. kiedy Opal...

Agent, rodzaje agentów i obowiązki agenta Agent działa w imieniu i na rachunek swojego zleceniodawcy tzw. pryncypała albo patrona. Stale pośredniczy w zawieraniu umów kupna – sprzedaży i współdziała przy ich realizacji. Zakres działania agenta może być ustalony geograficznie (np. Francja) lub asortymentowo (np. obrabiarki). Rodzaje agentów: • Agent z prawem wyłącznoś...

Wizja świata w renesansie a baroku Renesans to wielka epoka kulturowa, rozpoczynająca dobę nowożytną, która we Włoszech trwała od XIV do początku XVI wieku, a w XV wieku objęła swym zasięgiem kraje Europy zachodniej, północnej i środkowej, wśród nich Polskę. Przewadze Kościoła i filozofii teocentrycznej w życiu umysłowym społeczeństw średniowiecznych przeciwstawiało odrodzenie la...