Kultura a gospodarka - rola wiedzy



ROLA WIEDZY Zgodnie z przyjętym stanowiskiem o wieloczynnikowym podłożu powstania kapitalizmu zajmiemy się teraz kolejnym obszarem szeroko rozumianej kultury. Będzie to szeroko rozumiana wiedza. W jej zakresie rozważymy rolę nauki, języka oraz wiedzy osobistej pojedynczego człowieka. Omawianych obecnie aspektów nie należy odnosić jedynie do Anglii. Są one elementem wspólnej wielowiekowej tradycji europejskiej. Jest ona wyjątkowa i odmienna od pozostałych kontynentów. Wiedzę tu tworzoną zawsze przenikało dążenie do jedynego i absolutnie pewnego określenia rzeczywistości. Nauka kumulując kolejne osiągnięcia nastawiona była na postęp i rozwój. Czynnikiem to stymulującym była dodatkowo chęć wykluczenia innych stanowisk jako błędnych co jest szczególnie widoczne na przykładzie filozofii. Wszystko to tworzyło z wiedzy skuteczne narzędzie opanowywania świata. Ujęcie takie doprowadziło do powstania empirycznych nauk ścisłych mających bezpośrednie zastosowanie w praktyce. Innowacje techniczne tworzone poprzez zastosowanie zasad fizyki i chemii stały się podstawą konstruowania maszyn i urządzeń stosowanych następnie w przemyśle. Było to zaplecze techniczne dla powstających kapitalistycznych przedsiębiorstw. Przemiany dotyczyły również języka. Nastąpiło upowszechnienie się elitarnej dotychczas umiejętności pisania. Coraz powszechniej były używane języki narodowe. Rozszerzał się zasób słownictwa specjalistycznego jak i uniwersalnego, niezależnego od sytuacji, niskokontekstowego, umożliwiającego szybką i dokładną komunikację w każdych warunkach. Wiąże się z tym także rozwój systemu kształcenia związany z powstawaniem sieci szkół oraz tworzeniem programów edukacji (Gellner1991:43-52). Wykształcenie specjalizujące staje się elementem kończącym proces edukacji, a nie tym co nadaje mu pierwotny kierunek. Wszystko to zmienia obraz świata postrzegany przez ludzi. Stają się oni bogatsi w wiedzę oraz doświadczenie. Przekłada się to na rodzaj kapitału intelektualnego ułatwiającego adaptację w różnych warunkach. Oczywiście opisywane tu procesy były długotrwałe, niemniej jednak w XVIII wieku osiągnęły pewien punkt przeciążenia, po którym musiał nastąpić przełom. Przygotowane podstawy techniczne i intelektualne stały się podłożem rozwoju kapitalizmu. Zupełnie inaczej przedstawiało się to w innych kręgach kulturowych. Cywilizacje arabska i chińska nie wytworzyły nauk w znaczeniu europejskim. Chiny zatopione w konserwatywnej tradycji konfucjanizmu mimo wielu pożytecznych wynalazków nie potrafiły ich wykorzystać. Dominujący system religii nie wyłonił z siebie nauk służących technice przemysłowej. Brakowało tam technologii wykraczających poza zakres rozbudowanych manufaktur. Także niezwykle skomplikowany język chiński nie mógł się rozpowszechnić w pełnej postaci. Podobnie rzecz się miała w świecie arabskim. Mimo styczności z europejską kulturą śródziemnomorską nie skorzystał z jej efektów. Poza rozpowszechnionym przez Europejczyków systemem cyfr nie może poszczycić się wybitnymi osiągnięciami, naukowcami, czy wynalazczością. Zamknięty we własnej kulturze nie wytworzył pewnego stanu napięcia warunkującego przemiany ku kapitalizmowi. Określone cechy nauki, techniki i języka, w którym były przekazywane stały się w kulturze europejskiej jednym z czynników wieszczących nadejście kapitalizmu. Czymś takim nie mogły poszczycić się pozostałe cywilizacje. Specyficznym elementem był także model rodziny. Będzie to ostatni z rozpatrywanych tu czynników mających wpływ na powstanie kapitalizmu.

Kultura a gospodarka - rola wiedzy

Materiały

Cechy dramatu Różewicza - Kartoteka Cechy dramatu Różewicza. „Kartoteka\", utwór z roku 1959, to dramaturgiczny debiut poety. Bohater dramatu jest kimś bez nazwiska i indywidualnych rysów. Autor nazywa go „Bohaterem\". Dramat składa się z luźnych scen, Przez pokój bohatera, który leży niemal przez cały czas bezczynnie w łóżku, przechodzą różne postacie. W konwencji ...

"Kordian" - sąd nad Polską „Kordian” Juliusza Słowackiego jest sądem nad Polską, Krytyczną oceną jej najnowszej historii, a szczególnie szlacheckiej tradycji. Zdaniem poety historia polski to dzieje grzechów. Pycha i anarchia doprowadziły do upadku kraju, a uczucie zemsty było przyczyną powstania przeciwko zaborcy. Klęska walczących zrodziła rozpacz. Juliusz S...

Poezja Szarzyńskiego i Naborowskiego w baroku Mikołaj S. Szarzyński przekazuje informacje o przemijaniu, o wartości dóbr ziemskich i ostatecznych - śmierci, wieczności i zbawieniu. W sonecie \"O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem\" szczęściem jest pokój. Życie stanowi jednak walkę z \"hetmanem ciemności\" - szatanem oraz duszy z ciałem. Bóg stwarza nadzieję wygrania...

Eros i Thanatos w poezji Tetmajera TEMAT: Eros i Thanatos w poezji Tetmajera. Tetmajer ucieczki od bezsensu istnienia szukał w Nirwanie, w kontakcie z przyrodą oraz hedonizmie. Przełom wieków to rewolucja obyczajowa - emancypacja kobiet, walka płci. Nowa relacja między kobietą i mężczyzną stąd śmiałe erotyki. Nirwana - w sanskrycie (język starożytnych i średniowiecznych Indii...

Organizacja działu handlu zagranicznego - rodzaje Organizacja działu handlu zagranicznego w zależności od grup klientów. Jeśli odbiorcy produktów przedsiębiorstwa wyraźnie różnią się między sobą np. zwyczajami kupieckimi, rodzajem, ilością nabywanych towarów, to dla ich obsługi w organizacji działu handlu zagranicznego można powołać specjalnych menedżerów i podporządkować im odrębne sekcje. Ni...

Akcje - wyjaśnienie, podział Akcja jest papierem wartościowym potwierdzającym własność do części majątku firmy, która je wyemitowała. Przynosi ona dochód zmienny składający się z dwóch elementów: 1. bieżącego kursu waloru, 2. wysokości wypłaconej dywidendy. W zależności od oznaczenia akcjonariusza, wyróżnia się akcje:  imienne (zbywalność ograniczona), ...

"Praca miernikiem wartości człowieka" „Praca miernikiem wartości człowieka” – czy słusznie? Przedstaw swoje refleksje na ten temat w oparciu o przykłady literackie z różnych epok. Polscy pozytywiści nadali pracy rangę czynnika odradzającego i umoralniającego jednostkę i społeczeństwo. Filozofia pozytywistyczna traktowała bowiem człowieka jako cząstkę ogółu i prz...

Katastrofizm w liryce lat 30-tych Pojawia się w wielu miejscach w literaturze XX-lecia; m.in. \"Przedwiośnie\" pokazuje nam katastroficzny obraz rewolucji i wojny jako będącej tragedią wielu tysięcy nieraz ludzi i wielu pokoleń w przód; oczywiście Żeromski jest im przeciwny; rewolucja nie tworzy, a tylko niszczy; w XX-leciu rewolucja stanowiła dla Polski poważne zagrożenie, t...