Krytyka szlachty w utworach Krasickiego

Krytyka szlachty sarmackiej w satyrach Krasickiego. „Do Króla”. Pozornie poeta atakuje króla St. A. Poniatowskiego, a faktycznie utwór jest panegirykiem (tekst pochwalny) na cześć władcy. Zarzuty stawiane królowi świadczą bowiem źle, nie o Poniatowskim, ale o samej szlachcie. Wypomina ona królowi, że: • nie pochodzi z królewskiego rodu; • że jest Polakiem; • że jest zbyt młody; • rządzi źle, ponieważ zbyt wiele uwagi zwraca na kulturę, a nie na wojnę. Z powyższych zarzutów wynika, że polska szlachta była ograniczona, a przy tym zrozumiała, że każdy przeciętny szlachcic czuł się godnym tronu, nie potrafił ukazać szacunku władcy „nim powie najśmielszy, pierwej się zakrztusi”. Rozumowanie szlachty jest naiwne, prostackie, wypomina królowi pochodzenie jakby to ono miało decydować o wartości króla. Polscy panowie woleliby na tronie obcego władcę, gdyż można wtedy uzyskać wszelkie przywileje, lepiej też dać władzę obcemu niż jednemu spośród szlachty - decyduje o tym zawiść. Polacy ponadto bezkrytycznie oceniają wszystko co obce, zwłaszcza zachodnie. Wypominanie królowi młodego wieku to szukanie dziury w całym. Gdyby był stary, atakowano by go za starość. To naiwność myśleć, że wiek decyduje o mądrości. Zacofana, prymitywna szlachta nie potrafi docenić władcy wykształconego, dbającego o oświatę i kulturę, nie szanuje też jego dobroci. „Pijaństwo”. Satyra ma charakter obrazku obyczajowego. Rozmowa kompanów dostarcza informacji o zwyczajach sarmackich. Nagminne jest pijaństwo, okoliczności szerzenia się pijaństwa to uroczystości rodzinne (imieniny żony), wizyty sąsiedzkie, złe samopoczucie, niestrawność - każda okazja jest dobra. Pije się bez umiaru, tracąc kontrolę nad reakcjami i zachowaniem. Następstwa picia to złe samopoczucie, ruina majątku, niezdolność do pracy, bójki, choroby „pamięć się przez nie traci, rozumu użycie, zdrowie się nadwyręża i ukraca życie”. Pijaka porównał Krasicki do zwierzęcia i doszedł do wniosku, że zwierzę postępuje rozsądniej, bo pije tyle, by ugasić pragnienie. Każdy wie o zaletach trzeźwości, a mimo tego nikt nie przestaje pić. Krasicki napiętnował tu tradycje sarmackie: częste wystawne uczty, fałszywy patriotyzm, burdy i bijatyki, brak silnej woli trwonienie majątku i przechwalanie się pijaństwem. „Świat zepsuty”. Jako biskup i kaznodzieja nawiązuje poeta do myśli Piotra Skargi, napomina Polaków, że lekceważą postanowienia dekalogu: rozwodzą się, nie oburza ich kłamstwo, pełno jest bezbożnych ksiąg „wszędzie nierząd, rozpusta, występki szkaradne”. Kobiety przestały się szanować, przyjaciele się kłócą, bracia nienawidzą, a krewni zagarniają dobytek sierotom. Nasi przodkowie z bólem muszą patrzyć na to, co się dzieje. Taki upadek obyczajów gubi państwa i z Polską może się stać tak jak z okrętem podczas burzy. Jeśli nie będzie jednego przywódcy i zgody, okręt zatonie. Krasicki w satyrach atakował wady polskiego społeczeństwa, posługiwał się ironią i kpiną („Do króla”), tonem moralizatorskim („Pijaństwo”) oraz kaznodziejskim („Świat zepsuty”). Satyra - utwór krytykujący i ukazujący wady społeczeństwa i jednostek.