Krytyka klasy społecznej i struktury klasowej

24. Współczesne krytyki pojęcia klasy społecznej i struktury klasowej Antoni Gidders Aby zrozumieć czym jest klasa społeczna, należy uwzględnić koncepcję Webera (usytuowanie członków klas ma miejsce na 3 rynkach: pracy, kredytu, towaru) Pozycja tych samych jednostek na 3 różnych rynkach: 1. przedsiębiorcy, kapitaliści, robotnicy 2. dłużnicy, wierzyciele 3. sprzedawcy i nabywcy Im bardziej wyraźnie nakładają się te wymiary, tym bardziej wyrazista jest struktura klasowa Klasa – w społeczeństwie kapitalistycznym to nie tylko posiadanie kapitału ale i posiadanie umiejętności mających znaczenie na rynku Zdolność rynkowa to wszystkie formy mających znaczenie właściwości jednostki, które mogą uruchamiać w procesie negocjowania 3 rodzaje zdolności rynkowych: 1. posiadanie własności środków produkcji 2. posiadanie kwalifikacji ogólnych oraz technicznych 3. posiadanie siły roboczej możliwej do uruchomienia w pracy fizycznej W tej mierze w jakiej te trzy atrybuty stają się trwałymi zdolnościami. Determinują one powstanie społeczeństwa 3-klasowego. - klasa wyższa - klasa średnia - klasa niższa (pracująca) Inne wyznaczniki położenia klasowego, które są rezultatem społecznych procesów oznaczających przybliżoną strukturalizację stosunków klasowych: a) kształtowanie się zakładowego podziału pracy b) stosunki władzy i panowania Czynniki te nakładają się na umiejętności rynkowe i wzmacniają podziały klasowe. Stosunki klasowe są przede wszystkim stosunkami wymiany. To właśnie te stosunki wyznaczają podstawowe różnice interesów będących przedmiotem walki klas Dahrendorf We współczesnych koncepcjach struktury klasowej uwzględnia wpływ kapitalizmu, spadek znaczenia produkcji materialnej; wyraża się to w rewolucji tercjalnej, dezindustrializacja , która zaczyna się w latach 50-tych. Rozmiar zatrudnionej siły roboczej w przemyśle był w krajach kapitalistycznych najbardziej rozwinięty w 1969, a później malał. Dezindustrializacja oznacza klęskę dla klasy najniższej – rozwój sektora usług Dezindustrializacja może przebiegać dwiema drogami: - od przemysłu ciężkiego do usług - od rolnictwa do usług Rozpatrywanie klas i struktury klasowej w ramach szerszego pola ustrukturalizowania nierówności społecznych – tzw. pole makrospołecznego panowania i nierówności społecznej (wg Kreckier). Można na nim określić 4 koncentryczne kręgi wyznaczające centralność i peryferyjność 1. Korporacje społeczne, podmioty korporacyjne – najbardziej centralne koło, tzw. trójkąt korporacyjny W tej dziedzinie zachodzą podstawowe konflikty społeczne. 2. Krąg grup interesów 3. Ruchy społeczne – są zdolne generować mobilizację społeczną – brakuje im stałej organizacji i stałej zdolności utrzymywania się w konfliktach 4. Ustrukturalizowana ludność – różne formy praktyk społecznych; zachowania edukacyjne, polityczne, wzory konsumpcji