Kontrakt opcyjny - wyjaśnienie

W poniższym rozdziale uwaga zostanie skupiona na kategorii opcji, która w zarządzaniu finansowym znajduje szerokie zastosowanie zarówno jako samodzielny instrument, jak i koncepcja służąca do konstrukcji szeregu innych instrumentów finansowych oraz analiz poprzedzających podjęcie decyzji dotyczących różnych obszarów działania firmy. Opcja to kontrakt dający jego właścicielowi prawo do zakupu lub sprzedaży aktywów po ustalonej z góry cenie. Zakup, czy też sprzedaż może nastąpić przed ustaloną datą – w tym przypadku stosujemy opcje amerykańską – lub też w ściśle określonym tą datą momencie – opcja europejska. Aktywami, na które jest wystawiona opcja mogą być akcje, które obecnie są najczęściej stosowane. Handel opcjami w sposób regularny rozpoczęto w roku 1973 . Jak już wcześniej wspomniano opcja jest kontraktem dającym jego posiadaczowi prawo do zakupu lub sprzedaży aktywów po ustalonej cenie. Przykładowo opcja zakupu samochodu po cenie 40 000 zł przed 31.12.2003 roku lub też w dniu 31.12.2003 roku. W opisanym przypadku posiadacz opcji zrealizuje ją ( zakupi samochód ) jedynie wówczas, gdy będzie to dla niego opłacalne, a więc nie ma obowiązku zakupu ( sprzedaży ). Jeżeli natomiast nie będzie to mu się opłacało, opcja po prostu stanie się bezwartościowa i ulegnie wygaśnięciu. Na początek analizy kontraktu opcyjnego niezbędne jest wyjaśnienie podstawowych pojęć z tego zakresu. a) Realizacja opcji Akt zakupu lub sprzedaży aktywów, na które wystawiono opcję będzie określany jako „realizacja opcji”. b) Cena realizacji Przez cenę realizacji będzie się rozumieć cenę, po której zgodnie z kontraktem opcyjnym posiadacz opcji ma prawo do zakupu lub sprzedaży aktywów, na które wystawiono opcje. c) Data wygaśnięcia opcji Przez datę wygaśnięcia opcji będzie się rozumieć datę, po której posiadacz opcji traci możliwość korzystania z praw przysługujących z tytułu jej posiadania. Po upłynięciu tej daty opcję określa się jako „opcję martwą”. d) Opcja amerykańska oraz opcja europejska Przez opcję amerykańską będziemy rozumieć kontrakt, który może być zrealizowany w dowolnym momencie, ale nie później niż data jego wygaśnięcia. Opcja europejska zaś to taki kontrakt, który może być zrealizowany jedynie dokładnie w momencie pokrywającym się z datą jego wygaśnięcia. e) Długa i krótka pozycja W terminologii rachunku opcyjnego zwykło się używać określenia, iż nabywca ( posiadacz ) opcji zajmuje pozycję długą, wystawca zaś (sprzedawca ) opcji – krótką.