Kompozycja "Ludzi bezdomnych"

Kompozycja “Ludzie bezdomni” stanowi przykład realistycznej powieści młodopolskiej łącząc elementy typowe dla różnych prądów literackich : • Realizm — konkretność miejsca i czasu akcji, — wierność przedstawienia szczegółów życia i jego tła, — koncepcja człowieka jako istoty społecznej (program życiowy Judyma: praca organiczna i praca u podstaw), — krytyczna prezentacja stosunków społecznych • Impresjonizm — opisy przyrody (zbudowane z barwnych plam, eksponują grę powietrza i światła, są zapisem ulotnego wrażenia), — psychika głównych bohaterów (ukazana nie jako wyraźnie określona, zamknięta struktura, ale jako ciąg nastrojów, wrażeń i sprzecznych nieraz stanów nie tworzących logicznej całości), — kompozycja utworu (zbudowany z pojedyńczych punktów czasowych i odrębnych scen nie tworzących łańcucha przyczynowo-skutkowego) • Naturalizm — opisy dzielnic nędzy w Warszawie i Sosnowcu (drobiazgowość i podkreślanie brzydoty; eksponowanie biologicznego widzenia świata) • Ekspresjonizm — łączenie patosu, ekstatyczności i deformacji, — gwałtowne kontrasty, — skłonność do karykatury • Symbolizm — opis Wenus z Milo (t.1 rozdz.1) - rzeźba podziwiana w paryskim muzeum; symbol radości i urody życia — “Rybak” (t.1 rozdz.1) - obraz Puvis de Chavannes’a ukazujący krzywdę społeczną, — kwiat tuberozy (t.1 rozdz.8) - postawa i życie Karbowskiego; symbol bezużytecznego piękna, — motyw krzyku pawia (t.II rozdz. 11) - powtarzający się dwukrotnie wrzask ptaka przeraża Judyma świadomego swej bezradności w obliczu nieubłaganej śmierci zabierającej dzielną kobietę (Oleś Daszewski już niebawem podzieli los “bezdomnych”), — zakończenie utworu i jego tytuł - “rozdarta sosna” to symbol losów Judyma i Joasi, ich rozterek i cierpień.