Jak polscy pisarze pozytywistyczni realizowali postulat utylitaryzmu literatury?



Jak polscy pisarze pozytywistyczni realizowali postulat utylitaryzmu literatury? Literatura utylitarna – znaczy użyteczna. Czego można oczekiwać od literatury? Oczywiście – żeby, jako dziedzina praktyczna, przyniosła czytelnikowi korzyści w następujących formach: • Pouczała, oświecała w kwestiach moralnych, prawdy o człowieku i historii. • Propagowała program obowiązujący w danej epoce • Przedstawiała wzorce godna naśladowania Jak to odbywało się w epoce pozytywizmu? Pouczenie moralne. Znajdujemy to na przykładzie noweli „Gloria Victis”. Celem tego utworu jest nauka miłości ojczyzny – odwołuje się on do powstania listopadowego. Upamiętnić to wydarzenie i uczcić poświęcenie powstańców, nauczyć odbiorców patriotyzmu – taki cel przyświeca noweli. Podobnie jest w przypadku „Trylogii” H. Sienkiewicza, choć tu dochodzą jeszcze inne zadania literackie: „pokrzepić serca”, czyli dodać otuchy i nadziei narodowi żyjącemu w niewoli zaborów. Propaganda programu pozytywistów. Ma ona miejsce w wielu powieściach tendencyjnych i nowelach. „Szkice węglem” H. Sienkiewicza ukazują potrzebę scjentyzmu i pracy u podstaw, zresztą pracy organicznej także, bowiem układ chłop-pan-urzędnik-ksiądz dowodzi, że cały organizm jest chory. Niedola chłopa i konieczność pomocy tej klasie – to idee głoszone w poezji Marii Konopnickiej. „Mendel Gdański” tej autorki nawołuje do tolerancji i równo uprawnienia Żydów. „Nad Niemnem” – to wielka pochwałą pracy, propaguje myśl, by walczyć o polskość, dbając o polską ziemie, zwalcza postawy romantyczne. Prawie każdy utwór pozytywistyczny rozpowszechnia program młodych – jest on zauważalny także w poezji Asnyka – czy to tylko poprzez wymowny przykład. Wzory do naśladowania. Zapełnione są nimi kraty powieści realizmu. Oto wzór patrioty wrysowany w „Potop”: nawrócony Kmicic, trzech zacnych rycerzy: Wołodyjowski, Skrzetuski, Ketling – ojczyźnie poświęcają wszystko, nawet miłość i życie. Oto Justyna Orzelska i Janek Bohatyrowicz z „Nad Niemnem” – ich przykład naucza, że sensowne i uczciwe życie może być takim tylko dzięki pracy i prawdziwemu, szczeremu uczuciu – nawet, gdy jest to tak zwany „mezalians”. Wokulski, który dorobił się fortuny, jest godny naśladowania, gdy weźmiemy pod uwagę jego energię, siłę działaniu i pomoc biednym. Nauczycielka z noweli „A...B...C” niesie ziarno wiedzy wśród najbiedniejszych dzieci. Literatura pozytywizmu obfituje także w antyprzykłady – czyli postacie, których naśladować nie należy. Są to Emilia Korczyńska i Kirło z „Nad Niemnem”, to panna Izabela z „Lalki”, to „dobra” pani z noweli Orzeszkowej. Wniosek: Tą literaturę można śmiało nazywać dydaktyczną, czyli oddziaływującą na odbiorcę w sposób wychowawczy i pouczający.

Jak polscy pisarze pozytywistyczni realizowali postulat utylitaryzmu literatury?

Materiały

Elementy ludowe w IV cz Dziadów Czas akcji utworu zamyka się w trzech godzinach. Rozpoczyna się wieczorem, \"dopiero co po wieczerzy\", w dzień zaduszny. Czas akcji nie jest dokładnie określony, nie wiemy, który to rok. Miejscem akcji jest mieszkanie księdza greckokatolickiego. Ksiądz, wdowiec, mieszka samotnie z dziećmi. Do księdza przychodzi pustelnik, Gustaw, jego dawny ucz...

Subiektywne postrzeganie świata w literaturze Utwory o charakterze autobiograficznym i pamiętnikarskim zajmują znaczące miejsce w literaturze od czasów najdawniejszych po współczesne. Wielu autorów gustowało w takich właśnie formach wypowiedzi, ponieważ wówczas mogli ukazać świat, który ich otaczał, i jego problemy przez pryzmat własnych, subiektywnych spostrzeżeń i odczuć. Już w czasach...

Interpretacja i rola tytulu oraz motta w "Medalionach", "Dżumie", "Przedwiośniu", "Granicy", "Ludziach bezdomnych", "Nie-Boskiej komedii", & 22. Interpretacja i rola tytułu oraz motta w wybranych 3-4 utworach różnych epok. LITERATURA WSPÓŁCZESNA: 1. Zofia Nałkowska \"Medaliony\" , motto utworu: \"Ludzie ludziom zgotowali ten los\". - tytuł \"Medaliony\" został zaczerpnięty z jednego z opowiadań - \"Kobieta cmentarna\", a pochodzi od medalionów nagrobnych, zamieszczanych na gr...

Kordian a choroba wieku 1.Kordian to główny bohater całego dramatu, prowadzący akcję, stanowi oś konstrukcyjną dramatu – typowe dla całej dramaturgii Słowackiego. Wynika to z zainteresowań Słowackiego wnętrzem ludzkim ( Szekspirowski rodzaj dramaty). 2. Kordian to typowy bohater romantyczny: a) piętnastoletni młodzieniec, b) szlacheckiego pochodzenia, c) prze...

Romantyzm ogólnie CECHY ROMANTYZMU: -miłość pokazywano jako nieszczęśliwą i niemożliwą, -natura wpływała na uczucia człowieka, -bardzo mocne zainteresowanie kulturą ludową, -literatura romantyczna ma być narodowa z gruntu, -dawała wolność piszącemu. UTWORY: ,,Król Olszyn\'\'- Goethe ,,Oda do młodości\'\' - A.Mickiewicz; zachęca do wspulnego działania i z...

Co to jest Odyseja? Odyseja. Utwór, który powstał gdy autor był bardzo dojrzały. Uzupełnia on „Iliadę\", dotyczy dziejów Odyseusza po zdobyciu Troi. Jest ona utworem bardziej baśniowym. Występuje w niej motyw wędrówki (topos). retrospekcja - (jest to jedna z cech Odysei) cofnięcie się w przeszłość, przedstawienie wydarzeń z przeszłości.

"Wesele" jako zapis świadomości narodowej dwóch warstw społecznych PLAN: Świadomość narodowa jako przejaw przynależności do szerokiej grupy społecznej - narodu. ROZWINIĘCIE: 1. Sytuacja polityczna Galicji i jej wpływ na genezę \"Wesela\" - naród w obliczu historii. 2. Chłopi i ich widzenie sprawy narodowej - zamiana w sposobie myślenia chłopstwa - radykalizm i wola walki (manifestacje patrioty...

Filozofowie średniowiecza 10.3 FILOZOFIE 10.3.1 św. Augustyn Człowiek jako istota znajduje się między bytami wyższymi (aniołami) a niższymi (zwierzętami). Bóg Ţ anioły - człowiek - zwierzęta. Bóg ma prawo oceniać ludzi, którzy sami kierują swym losem. Człowiek jest rozdarty pomiędzy duchowością a cielesnością. Cielesne - zło, duchowe - dobro. Człowiek jest dobry i zły ...