Inwestycje kapitałowe banków

Alokacja aktywów oznacza plan inwestowania w różnego rodzaju instrumenty finansowe w celu ochrony zainwestowanego kapitału przed niekorzystnymi czynnikami występującymi na rynku. Budowa portfela polega na ogół na koncepcji przetrzymywania różnorodnych instrumentów finansowych, nie zaś na przywiązywaniu się do pojedynczej inwestycji. Ma to na celu ograniczenie ryzyka oraz wyrównanie dochodów z poszczególnych inwestycji. Portfel aktywów jest tworzony na podstawie charakterystyki inwestora i zarządzany z uwzględnieniem jego celów. Banki dokonują inwestycji w papiery wartościowe, głównie z następujących powodów: • Papiery wartościowe są dogodnym instrumentem utrzymania właściwej płynności banku. Skarbowe papiery wartościowe i bony pieniężne oraz akcje oferowane na giełdzie są najłatwiejszą do sprzedania częścią aktywów, • Zazwyczaj istnieje dodatnia różnica pomiędzy dochodami uzyskiwanymi z inwestycji w papiery wartościowe pozbawione ryzyka a kosztami pozyskania funduszy finansujących te walory, stanowi to zysk banku, • Ze względu na konieczność utrzymywania przez banki współczynnika wypłacalności na określonym poziomie, inwestycje w papiery wartościowe są często bardziej korzystne od udzielania kredytów. Inwestowanie w papiery wartościowe daje bankom możliwość aktywnego zarządzania portfelem aktywów. Nie ma takiej możliwości w przypadku kredytów, ponieważ odzyskanie zainwestowanego w kredyt kapitału przed umownym terminem spłaty kredytu wymaga zaistnienia pewnych warunków np. pogorszenie się sytuacji finansowej kredytobiorcy. Wówczas problematyczne może być z kolei szybkie i pełne zakończenie transakcji kredytowej. Tymczasem inwestowanie w papiery wartościowe stwarza możliwość aktywnych operacji kapitałowych. W przypadku pojawienia się na rynku rentowniejszych bądź bezpieczniejszych inwestycji można posiadane walory odsprzedać na rynku wtórnym, a odzyskany kapitał ponownie zainwestować w bardziej rentowne inwestycje. Ponadto, inwestowanie w papiery wartościowe pozwala również kształtować zasób aktywów ze względu na preferowane terminy operacji (struktura czasowa). Klasyfikacja papierów wartościowych na osi ryzyka dowodzi, że najbardziej ryzykowne są akcje zwykłe (pod względem stabilności kursu akcji), następnie obligacje długoterminowe, najmniejsze ryzyko zaś jest związane z instrumentami rynku pieniężnego. Akcje zwykła, chociaż są najbardziej ryzykowne, to w dłuższym okresie, w którym można przeczekać wahania cen, przynoszą one właśnie wyższe dochody. Obligacje są nabywane przez inwestorów głównie z powodu przynoszenia przez nie stałego dochodu w formie odsetek. Nie jest to instrument jednolity z punktu widzenia poziomu ryzyka. Ryzyko w wypadku inwestycji w długoterminowe obligacje spółek akcyjnych jest wyższe niż dla obligacji skarbowych. Papiery wartościowe o niskim dochodzie i niskim ryzyku (takie jak: certyfikaty depozytowe, bony skarbowe) powinny również znaleźć się w portfelu, aby zapewnić jego płynność i stanowić jego fundusz awaryjny. W zarządzaniu portfelem papierów wartościowych nie należy zapominać o istnieniu ryzyka i należy wykorzystywać informacje, które pozwalają na jego minimalizację. Jednym ze sposobów jego minimalizacji jest wykorzystywanie credit-ratingu. Zarządzenie Prezesa NBP ogranicza bankom możliwość zakupu papierów wartościowych do grupy najbezpieczniejszych, m.in. posiadających najwyższe ratingi agencji Moody's Investors Service & Poor's. Także nadzór bankowy w swoich wymaganiach ostrożnościowych uznaje rating za jeden ze sposobów oceny kupowanych papierów wartościowych. W związku z tym polskie banki wprowadzają rating do swoich procedur inwestycyjnych. Udział banku w kapitałach własnych innych podmiotów jest uregulowany przez Prawo bankowe. W ustawie tej określono, że banki mogą obejmować lub nabywać akcje, prawa z akcji i udziały w innych podmiotach nie będących bankami oraz jednostki uczestnictwa w funduszach powierniczych do 15% funduszy własnych banku w stosunku do jednego podmiotu. Dodatkowo łącznie zaangażowanie to oraz zakup nieruchomości i wierzytelności zabezpieczonych hipoteką nie może przekroczyć 60% funduszy własnych banku. Oba ograniczenia (tj. 15% i 60%) nie dotyczą: • Banków, • międzybankowego przedsiębiorstwa telekomunikacyjnego (jeżeli banki posiadają minimum 75% jego kapitału), • podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa maklerskie (jeżeli banki posiadają minimum 75% jego kapitału), • powszechnych i pracowniczych towarzystw emerytalnych (jeżeli banki posiadają minimum 75% jego kapitału), • wywiadowni bankowej (jeżeli banki posiadają 100% jego kapitału), • firm świadczących następujące usługi na rzecz banku: - karty płatnicze (wydawanie i wykonywanie operacji przy ich użyciu), - edukacja kadr bankowych, - konsultacyjno-doradcze w sprawach finansowych, - izb rozliczających bankowe zlecenia płatnicze. Natomiast w przypadku akcji własnych banku, kontrola ich przepływów ma nie dopuścić do przejęcia banku przez podmioty nie zapewniające stabilności i wiarygodności banku. Regulacje ustawowe są tu bardzo szczegółowe, a związane jest to licencjonowaniem działalności bankowej. Osoba nabywająca albo zamierzająca nabyć lub objąć akcje, lub prawa z akcji jest zobowiązana: • powiadomić bank, jeżeli pakiet taki uprawni ją do wykonywania ponad 5% głosów podczas walnego zgromadzenia, • uzyskać każdorazowo zezwolenie Komisji Nadzoru Bankowego na nabycie akcji (bądź praw z akcji), jeżeli osoba taka uzyskałaby ponad 10%, 20%, 25%, 33%, 50%, 66% i 75% głosów podczas walnego zgromadzenia akcjonariuszy banku. KNB może odmówić wydania zezwolenia na nabycie akcji lub praw z nie, jeżeli dana osoba nie daje rękojmi prowadzenia spraw banku w sposób należycie zabezpieczający interesy jego klientów, bądź środki przeznaczone na nabycie akcji pochodzą z pożyczki, kredytu lub źródeł nieudokumentowanych. Ponadto osoba zamierzająca sprzedać pakiet akcji banku zobowiązana jest o swoim zamiarze powiadomić komisję Nadzoru Bankowego, jeżeli: • pakiet uprawnia do wykonywania 10% głosów podczas walnego zgromadzenia akcjonariuszy banku. • W wyniku sprzedaży posiada mniej niż 20%,33% i 50% głosów podczas walnego zgromadzenia akcjonariuszy banku.