Interpretacja słów Hiuzungi

Refleksja literacka i osobista na temat słów J. Hiuzingi "Każda epoka tęskni za jakimœ piękniejszym œwiatem. Im głębsze zwštpienie i ból z powodu powikłań dnia dzisiejszego tym głębsza jest owa tęsknota" Każda epoka literacka i historyczna cechowała się własnymi poglšdami na œwiat, własnymi dšżeniami, charakterystycznym sposobem pisania. Twórcy, którzy mieli okazję żyć w różnych latach, majš całkiem odmienny punkt widzenia. W swych utworach starajš się nam przekazać jakieœ prawdy moralne, rady, a także problemy z jakimi borykali się im współczeœni. Możnaby rzec, iż sš jakby odzwierciedleniem pragnień narodu i jego tęsknot. Jest wiele rodzajów tęsknot, te przyziemne, często wywołane egoistycznymi pobudkami i te wzniosłe, nierzadko pełne patriotyzmu. Dobrym przykładem jest tęsknota za sprawiedliwoœciš społecznš. Daje się jš zauważyć już w utworach z epoki starożytnej. Np. w dziele Sofoklesa pt. " Antygona ", gdzie wyraŸnie zarysowuje się konflikt pomiędzy państwem a jednostkš. Państwo niepotrzebnie ingeruje w wierzenia ludzi, czym zmusza głównš bohaterkę, poszukujšcš sprawiedliwoœci, do złamania ustalonych zasad. Podobnego problemu doszukać się możemy w satyrycznym dialogu Mikołaja Reja pt. " Krótka rozprawa między Panem, Wójtem, a Plebanem ", w którym to przedstawiciele trzech różnych stanów: szlachty, chłopstwa i kleru oczerniajš się nawzajem, wytykajš sobie krzywdy. Dostrzegamy tu typowe dla tego okresu wypowiedzi antyklerykalne dotyczšce chciwoœci, pazernoœci duchowieństwa. Autor krytykuje też nieróbstwo posłów sejmowych, którzy otrzymujš wynagrodzenie za zwykłe siedzenie i obradowanie całymi godzinami, a nie za próby polepszenia sytuacji w kraju. WyraŸny jest tu także opis ówczesnej "sprawiedliwoœci", z którš to racja jednej ze stron nie ma nic wspólnego, lecz decyduje o niej tylko zasobnoœć portfela i przynależnoœć klasowa : "Ksišdz pana wini, pan księdza A nam prostym zewszšd nędza" . O podobnej sytuacji traktujš utwory œredniowieczne "Satyra na leniwych chłopów" oraz "Rozmowa mistrza Polikarpa ze œmierciš". Zbliżony wydŸwięk posiadajš też fraszki Kochanowskiego: "O kaznodziei" , "O kapelanie" , "Na Œwiętego Ojca" oraz wspaniałe dzieło Krasickiego - "Monachomachia". Krytykę szlachty można odnaleŸć w utworach Potockiego "Nierzšdem Polska stoi", "Zbytki polskie", "Pospolite ruszenie", czy też w "Pamiętnikach" Paska oraz w satyrze Krasickiego pt. "Pijaństwo" lub "Chudy literat" Naruszewicza. Najbardziej rzuca się tu w oczy krytyka wyzysku warstw niższych przez tę silnš klasę. W "O poprawie Rzeczypospolitej", dziele Andzrzeja Frycza Modrzewskiego, zawarto wiele praw, które w mniemaniu autora były daleko krzywdzšce dla chłopstwa i biedoty. O konflikcie klasowym bardzo wymownie pisali twórcy okresu Pozytywizmu. "Janko Muzykant" Sienkiewicza, "Antek" Prusa, czy "Nasza szkapa" Konopnickiej to nowele ukazujšce często skrajnš biedę ludzi, trudne życie dzieci, o których losie decydowali nie ich rodzice, czy oni sami, lecz ludzie wpływowi, bogaci, zaœlepieni rzšdzš pienišdza, kompletnie nieczuli, chciwi, pazerni i bez skrupułów. Okres pozytywistyczny to czas podziały Ojczyzny, licznych represji, udawanych reform, które zamiast poprawiać sytuację, jeszcze jš pogorszyły. "Wolny najmita" oraz "A jak poszedł król na wojnę" Marii Konopnickiej traktujš właœnie o tym. "Mendel Gdański", tej samej autorki, to utwór opowiadajšcy o braku tolerancji i trudnym życiu Żydów. By uzmysłowić narodowi niewiedzę chłopstwa, powstały takie utwory jak "Miłosierdzie gminy" Konopnickiej oraz "Michałko" Bolesława Prusa. Ludzie przedstawieni tam sš nie tylko niewykształceni, lecz także uciskiwani przez bogaczy oraz urzędy państwowe. Utwory Prusa także opowiadajš o podobnych sprawach np. "Powracajšca fala", czy "Lalka", w której to główny bohater - Wokulski, pochodzšcy z niższej warstwy społecznej niż bliska jego sercu Izabela, otwiera sklep, by móc starać się o jej rękę. Podobna tematyka cechuje "Zmierzch" (œwietnie ukazany wyzysk prostych ludzi), "Zapomnienie" i "Doktora Piotra" Żeromskiego, gdzie autor zwraca uwagę na wykorzystywanie ludzi słabszych przez tych bardziej wpływowych. Dzieło "Rozdziobiš nas kruki i wrony" opisuje brak jakiejkolwiek moralnoœci i etyki wœród chłopów, za co ich jednak pisarz nie wini. Skrajne ubóstwo, głód warstwy robotniczej realistycznie obrazujš ksišżki "Ludzie bezdomni" oraz "Przedwioœnie" Żeromskiego, dostrzegalne tu sceny naturalistyczne napawajš nas obrzydzeniem i podkreœlajš kompletnš nędzę tej najniższej z klas, zarazem krytykujšc kapitalistyczny œwiat, rzšdzšcy się własnymi prawami, zapominajšcy o pokrzywdzonych przez los, łaknšcy zdobyczy, nawet tej, która kosztuje niewinne ludzkie życia. Zbliżonš tematykę posiada utwór "Granica" Nałkowskiej. Symbolem ogólnonarodowej niesprawiedliwoœci społecznej jest tutaj niewštpliwie kamienica pani Kolichowskiej. Innym sposobem spojrzenia na ten problem charakteryzuje się tragikomedia Gabrieli Zapolskiej pt. "Moralnoœć pani Dulskiej". Ukazane tu mieszczaństwo, na przykładzie głównej bohaterki, jest zakłamane, grajšce pozorami, skrywajšce swe prawdziwe niemoralne oblicze za bogobojnš i uczciwš maskš dobrego obywatela trzymajšcego się z dala od wszelakich afer i incydentów, dbajšcego o swš reputację i "pioršcego" wszelkie brudy we własnych czterech œcianach. Ostatnim utworem jaki mi się nasuwa, o podobnym temacie, jest "Do obywatela Johna Browna" Cypriana Kamila Norwida, w którym amerykański farmer walczy w imię tolerancji i zostaje pojmany, skazany na œmierć za swoje przekonania. Kolejnym typem tęsknoty, jaki chciałbym prztoczyć, jest tęsknota za ojczyznš i za jej niepodległoœciš. Jest ona nietylko nostalgiczna, wynikajšca z przebywania poza niš, ale również patriotyczne pragnienie jej wolnoœci, siły i niezależnoœci. Częœć III "Dziadów" Mickiewicza jest tu dobrym przykładem walki dla wzniosłej idei, jakš jest próba wyzwolenia kraju. "Pan Tadeusz" Mickiewicza także reprezentuje podobnš sytuację. Jacek Soplica, niegdyœ pochłonięty hulaszczym życiem, teraz naraża się w imię wolnoœci narodu. "Odprawa posłów greckich" Kochanowskiego, "Kazania sejmowa" Piotra Skargi, czy wreszcie "Powrót posła", to także wyrazy bólu, pragnienia powrotu do dawnej sytuacji, gdy Polska była silna i nie groziło jej żadne niebezpieczeństwo. Ciekawym utworem jest "Ptaszki w klatce" Krasickiego, bajka, w której ptak jest symbolem uciskanego narodu, nas, Polaków, który wie jak "smakuje" wolnoœć i pragnie powrócić do dawnego stanu rzeczy. Niesposób pominšć tu dzieła, które powinien znać każdy obywatel naszego kraju, od wielu dziesięcioleci jest oficjalnym hymnem i zostało stworzone przez Józefa Wybickiego. Mowa tu o "Pieœni Legionów Polskich we Włoszech", który to chyba najlepiej obrazuje, jak idea narodowo-wyzwoleńcza jest, była i będzie bliska naszym sercom i jak wiele jesteœmy zdolni poœwięcić w jej imię i w imię Ojczyzny. Jednak w "Kordianie" Słowackiego dostrzegamy nutkę goryczy, gdyż mimo iż naród pałał chęciš odegrania się na najeŸdŸcy, to jednak szlachta nie była chętna do angażowania się w walkę i marnowała doskonałš szansę. "Potop" Sienkiewicza, jest w tym przypadku całkiem odmienny. Pisany ku pokrzepieniu serc, odnosi wielki sukces. Autor pokazuje jak naród, biedny, rozwarstwiony, jednoczy się wbrew wszelkim podziałom w walce o ukochany kraj. Podobny problem poruszyła Eliza Orzeszkowa w powieœci "Nad Niemnem". Także wzniosły utwór Marii Konopnickiej pt. "Rota" opowiada o tęsknocie za niepodległoœciš kraju. Wyspiański w "Weselu" zawarł krytykę dla dwóch wartstw społecznych: inteligencji i chłopów, twierdzšc, że ta pierwsza nie potrafi nic poza sporami, dysputami, natomiast plebs oskarża o niezdolnoœć do działania bez przywódcy. "Stepy arkermańskie" Mickiewicza to z kolei wyraz tęsknoty za przebywaniem w kraju, uœwiadamia nam jak jemu oraz innym emigrantom bliska była sprawa polska. Dobrze obrazujš to też "Polały się łzy" (jedna z liryk lozańskich), czy też "Konrad Wallenrod", opowiadajšcy o poœwięceniu przez jednostkę swego życia prywatnego i szczęœcia w celu obrony kraju, który kocha. Słowacki podobnš problematykę zobrazował w "Grobie Agamemnona" oraz w wierszach "Testament mój" i "Smutno mi Boże", a Norwid w "Fortepianie Szopena". Innš tęsknotš jest pragnienie spokojnego życia. Na tym właœnie skoncentrowały się "Fraszki" Kochanowskiego, w których to poeta pokazuje jak ustabilizowane i sielankowe może być życie na wsi i ile szczęœcia może ono przynosić. Nietypowa tęsknota za cierpieniem to temat "Legendy o œw. Aleksym", w której to główny bohater rezygnuje z życia i zamierza oddać się całkowicie Bogu, modlitwie, chodzi po œwiecie i żebrze, gdyż jego zdaniem poniżenie i cierpienie to jedyna droga do nieba. Charakterystyczna dla literatów jest także tęsknota za drugš osobš. Najlepszym tego przykładem sš "Treny" napisane przez Kochanowskiego, w której autor wyraża żal z powodu œmierci swego dziecka - Urszulki. Przez pierwsze utwory nie może pogodzić się z bolesnš stratš, lecz treny ostatnie ukazujš jak jego postawa się zmienia i jak zaczyna godzić się z losem, jaki się mu trafił. Ciekawe jest to, iż tren to utwór wyniosły, pisany zazwyczaj na czeœć ważnych osobistoœci. Poeta odstępuję to od utartej konwencji i poœwięca go małemu dziecku. Można się więc w tym doszukać koncepcji, że nie tylko wielcy generałowie sš ważni, lecz także młode pokolenie, które będzie przyszłoœciš kraju. O podobnej tęsknocie za ukochanš osobš pisał też Karpiński w wierszu "Do Justyny" oraz Adam Asnyk w "Ach, jak mi smutno". Tęsknota za miłoœciš jest także częstym tematem literackich rozważań. Piszš o niej zazwyczaj ci, którzy niegdy takowej nie doznali lub gdy to wspaniałe uczucie złamało im serce i odebrało wszelkš chęć do życia. "Ballady i romanse", "Pan Tadeusz", "Konrad Wallenrod", czy "Dziady" częœć IV Mickiewicza to właœnie takie utwory. Nasuwa się tu też bohater ksišżki "Cierpienia młodego Wertera", którego do samobójstwa doprowadza między innymi nieszczęsliwa miłoœć. W "Giaurze" bohater skłócony z całym œwiatem także nie może znaleŸć swojego miejsce, lecz nie posuwa się do tak drastycznych œrodków. Innymi przykładami niespełnionych oczekiwań mogš być takie poematy jak "Tristan i Izolda" oraz osławione "Romeo i Julia", które doczekało się wielu ekranizacji i filmowych adaptacji. Bohaterowie nie mogš być ze sobš z powodów niezależnych od nich, ich miłoœć jest idealizowana i jak przystało na prawdziwych kochanków, łšczš się oni w miłoœci dopiero po œmierci. Podsumowujšc me rozważania, myœlę, że tęsknota to coœ zupełnie normalnego, każdy z nas ma ich wiele. Jedne sš materialne, inne duchowe, jedne silniejsze, inne słabsze, lecz sš nieodłšcznš częœciš naszego życia. Niektórzy ludzie starajš się zrobić coœ w tym kierunku, inni tylko myœlš nad tym lub o tym piszš próbujšc uzmysłowić te pragnienia pozostałym, lecz jedno jest pewne, póki nasz œwiat nie będzie idealny, póty dšżenia do takowego stanu rzeczy będš codziennoœciš i może właœnie one uœwiadamiajš nas o naszym człowieczeństwie i obrazujš stan naszej duszy.