Interpretacja "Ustępu" II cz Dziadów

Ustęp - romantyczny poemat podróżniczy. Krainę przedstawia autor w wierszu "Droga do Rosji" - pejzaż rosyjski to dzika, pustynna kraina. Porównuje Rosję do białej, niezapisanej kartki, na której nie wiadomo kto postawi znaki - Bóg czy diabeł. Mieszkańcy Rosji jawią się autorowi jako ludzie czerstwi, prymitywni, są jak larwy, z których może się wyłonić zarówno motyl jak i ćma. Mickiewicz ukazuje Rosję jako naród nieukształtowany, pogrążony w tyranii. Przemierzając wielkie obszary tego państwa, zauważa autor, że organizacją rzeczywistości rosyjskiej rządzi imperialny militaryzm. "Przedmieście stolicy" i "Petersburg" są poświęcone stolicy imperium. Petersburg to symbol istoty carskiej tyranii. Wyrósł on dzięki krwi niewolników, morderstwom, podbojom. Zbudowany został na bagnach i piaskach - ta budowa pochłonęła tysiące istnień ludzkich. Stolica pozbawiona jest własnego stylu, naśladuje style architektoniczne zachodniej Europy. "Pomnik Piotra Wielkiego" oddaje istotę rosyjskiej imperialności - postać ta przyrównana zostaje do pomnika Marka Aureliusza, władcy łagodnie postępującego z ludem. We fragmencie końcowym autor stawia pytanie profetyczne - co się stanie z Rosją, jeśli jej duchowość spotka się z ideami stworzonymi w filozofii zachodniej ? Co się stanie z kaskadą tyraństwa ? "Przegląd wojska" - cechą tyranów jest zamiłowanie do militarnych parad i popisywanie się nimi przed zachodnimi ambasadorami. W ich czasie giną żołnierze, oficerowie - stratowani, zamarznięci. Autor charakteryzuje istotę polityki rosyjskiej względem państw Europy Zachodniej - Rosja kokietuje je pozorami demokracji. W zakończeniu autor charakteryzuje istotę rosyjskiej duchowości - opisuje historię chłopa, który zamarzł pilnując szuby swojego pana. Istotą rosyjskiej duchowości jest więc heroizm niewoli - heroiczna wytrwałość w byciu niewolnikiem. "Oleszkiewicz" - postać tajemniczego pielgrzyma, proroka. Zapowiada karę bożą, która dotknie nowy Babilon, miasto Szatana - Petersburg (powódź z 1824 r.). Ustęp ma puentę natury metafizycznej - Rosja, pełna tyranii jest siedzibą Szatana. "Do przyjaciół Moskali" - autor pragnie złagodzić krytykę jakiej poddał Rosjan. Przedmiotem krytyki nie miał być naród rosyjski, lecz jego niewola. Składa hołd rosyjskim rewolucjonistom, mówi jednak i o tych, którzy pełnią służbę w państwie tyranii. Ostrzega Rosjan przed akceptacją niewoli, gdyż pozbawi ich ona godności narodowej i ludzkiej.