Impresjonizm w "Krzak dzikiej róży" i "Melodia mgieł nocnych"

IMPRESJONIZM Impresjonizm to subiektywne utrwalenie wrażeń jednostkowych. Nazwa kierunku pochodzi od obrazu Claude Monet'a Impresja - wschód słońca. Główne cechy kierunku to: malarstwo plenerowe, utrwalające bezpośrednie wrażenia zmysłowe, gra refleksów światła i kolorów, swobodna technika malarska. Głównymi tematami były pejzaż, martwa natura, rzadziej kompozycje figuralne. Poza Manet'em, głównymi przedstawicielami byli: Edouard Manet (Śniadanie na trawie, Olimpia), Hilaire-Germain-Edgar Degas (Tancerka na scenie, Czesanie włosów, Cztery tancerki), Pierre Renoir (Parasolki), Camille Pissarro, Paul Cezanne (Kąpiące się), Vincent van Gogh (Słoneczniki), Paul Gauguin. Wśród Polaków przedstawicielami byli: Gierymski, Pankiewicz, Chełmoński, Podkowiński, Wyczułkowski. W literaturze impresjonizmem było dążenie do utrwalenia w obrazie poetyckim przelotnych wrażeń i nastrojów; do wywołania doznań zmysłowych poprzez skojarzenia wrażeń różnego typu - barwy, brzmienia. Impresjonistami byli Kazimierz Przerwa-Tetmajer i Jan Kasprowicz. Impresjonistyczne opisy występują w ich utworach - Melodii mgieł nocnych (Tetmajer) i cyklu Krzak dzikiej róży (Kasprowicz). Impresjonizm w Melodii... to uchwycenie specyficznego nastroju chwili, który cechuje ulotność, zwiewność, lekkość (mgły), piękno, cisza, spokój, łagodność, harmonia. Ze światła księżyca powstaje tęcza kolorów, która oświetla tańczące mgły poruszane wiatrem, możemy również wyczuć zapach kwiatów. Do realiów tatrzańskim w tym utworze zalicza się Czarny Staw, limby, smreki - świerki, potoki, szczyty, granie, stoki, kotliny, kwiaty - mlecze. Cykl Krzak... składa się z czterech sonetów, opisujących to samo miejsce o różnych porach dnia. Sonet I przedstawia świt wśród zwalisk skał, kiedy wszystko wyłania się z szarości kontrastem jest tylko krwawy pąs róży. Sonet II omawia porę południową, kiedy wszystko jaśnieje w pełni słońca, a wodospad mieni się odbiciami światła. Możemy słyszeć jego szum i czuć spokojny powiew wiatru. W sonecie III opisano popołudnie o zmętniałym, dusznym powietrzu, w którym słychać świst świstaka. Silnie zarysowuje się kontrast światła i cienia. Sonet IV przedstawia wieczór - kolory krajobrazu stają się pastelowe, aksamitne, miękkie - zacierają się kontury. Zaczynają pachnąć trawy, zioła, rośliny polne. Słychać echo - zachwianie spokoju. Główne motywy tatrzańskie cyklu: skały, smreki, stawy, turnie, limba, kosodrzewina, trawy - hale,granity, las, załomy, granie, siklawa - wodospad, kozice, świstaki, ptaki, rosa, Krywań, zioła, niwy liptowskie. Krzak dzikiej róży to również utwór symboliczny. Symbolami są róża - życie, witalność, piękno, wola istnienia; i limba - śmierć, martwota, powalona moc. Róża, choć delikatna, krucha i nieprzystosowana do warunków górskich posiada wolę istnienia i dzięki niej przetrwała. O końcu każdego istnienia przypomina jej próchniejąca limba, która mimo tego, że jest silniejsza została powalona przez burzę. Zakopane zostało odkryte jako uzdrowisko (choroby płuc), co przyczyniło się do jego popularności, by w końcu stać się miejscem spotkań polskiej inteligencji. Magia gór i folkloru przyciągały artystów, którzy byli zafascynowani ludnością góralską. Styl zakopiański, to charakterystyczne dla tego regionu drewniane budownictwo (zaciosy) i zdobnictwo. Literackie nawiązania do kultury Podhala opierały się na zauroczeniu krajobrazem górskim i ukazaniu w literaturze górali jako grupy regionalnej (Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale Bogusławskiego, liryki Tetmajera).