Gustaw jako romantyczny kochanek i indywidualista

Gustaw- kochanek romantyczny i indywidualista w IV cz. “Dziadów” IV część “Dziadów” zaczyna się sielankowym nastrojem. Nastrój zmienia się od czasu pojawienia się pustelnika. Nie wiadomo, czy jest on duchem, czy osobą żywą. Gustaw (pustelnik) przybywa do księdza ponieważ był on jego księdza i szuka u niego pomocy, chce się wyspowiadać. Zwraca się do księdza jak do człowieka, który go dobrze zna. To on wprowadzał Gustawa w świat. Przedstawił mu wiedzę o świecie uporządkowanym (klasycystycznym). Gustaw poznał jednak inny świat. Świat uczuć (cierpienia i miłości). Wtedy to zawaliła się cała wiedza, którą przekazał mu ksiądz. Główną treścią spowiedzi Gustawa są dzieje jego miłości . Barierę stanowił inny stan majątkowy wybranki. Oboje byli w sobie zakochani. Rozmawiali ze sobą. Miłość okazywali także czynami (troską o siebie, opieką). Łączyły ich poglądy na temat życia, uczuć. Łączyła ich także literatura (Homer, “Cierpienia młodego Wertera”). Łączyły ich wspólne zainteresowania. Swoje losy przyrównywali do losów bohaterów literackich. Gustaw wyjechał jednak a po powrocie dowiedział się, że jego ukochana wyszła za kogoś innego. To, że wyszła za mąż było decyzją jej rodziców. Nie kochała swojego męża. Prowadzi to do takich cierpień Gustawa, że popełnia samobójstwo. Uczucie miłości zmieniło więc całe jego życie. Miłość jest ogromną siła, którą ma moc sprawczą. Miłość to zgodność ideałów i poglądów. Miłość romantyczna to miłość platoniczna, która stanowi o wartości istnienia, i która, jeśli zaistnieje, jest najważniejsza dla człowieka. Miłość ta polega głównie na związku dusz. Istnieje również po śmierci. Jest więc wieczna i nieśmiertelna. Cała wypowiedź Gustawa jest dokładną analizą psychiki ludzkiej w obliczu nieszczęścia. Wyeksponowane jest wszystko to co dzieje się w duszy Gustawa. Wydaje się, że pustelnik popadł w obłęd , że zachowuje się nienormalnie. Uczucie miłości jest silniejsze od strachu przed śmiercią. Gustaw (poprzez to cierpienie) znienawidził kobiety. Od księdza oczekuje zrozumienia i wytłumaczenia. Ksiądz nie pojmuje (pomimo, że przytakuje) ogromu cierpień Gustawa. Odruchy serca nie przemawiają do niego. Obydwaj mówią jakby innymi językami. Ksiądz stara się racjonalnie wytłumaczyć postępowanie Gustawa. Próbuje pojąć to wszystko za pomocą zmysłów, co jest niemożliwe. Gustaw przebija się sztyletem. Ksiądz samobójstwo próbuje zrozumieć też w sposób racjonalny. Nie może jednak pojąć zmysłami tego, że Gustaw dalej żyje. Rozmowa księdza z Gustawem to polemika na temat świata. Gustaw mówi, że umarł, ale umarł dla świata. Koniec jest dość nieoczekiwany. Kończy się pewną myślą. “Kto za życia choć raz był w niebie, Ten po śmierci nie trafi od razu”. Jeśli za życia człowiek był opętany miłością to opóźnia tym drogę do szczęścia w niebie. Myśl tą powtarza także, niespodziewanie chór. Gustaw chce o wszystkim opowiedzieć ale nikt go nie może zrozumieć. Musi więc pozostać ze swoimi uczuciami sam. Jest indywidualistą. Dla niego samotność jest koniecznością bo nikt nie potrafi odczuwać tak silnie jak on sam.