Futuryzm i futuryści polscy

TEMAT: Futuryzm i futuryści polscy. Rozwój futuryzmu przypadł na lata przedwojenne we Włoszech i Rosji. We Włoszech przeciwstawiano się temu co tkwiło korzeniami w starożytności. Futuryści byli przeciw muzeom, a za cywilizacją techniczną dołączyli do faszystów. Główny przedstawiciel futuryzmu włoskiego to Tomasz Filip Marinetti. Był prawą ręką Musolliniego. W Rosji futuryzm był reakcją na feudalizm, był związany z przemianami jakie dokonały się pod wpływem rewolucji. Futuryzm rosyjski stworzył poezję dynamiczną przeciwstawną nastrojowi. Czołowym przedstawicielem był Włodzimierz Majakowski, autor poematów: „Obłok w spodniach”, „Flet kręgosłupa”, „150 mln.”, „Dobrze”. Jego słynny wiersz to „Lewo marsz”. Manifest futurystów napisał Marinetti. Głosił, że należy oczyścić kulturę „od śmierdzącej gangreny, profesorów, archeologów, zawodowych przewodników i antykwariuszy”. Dla futurystów nie człowiek a technika powinny być w centrum uwagi. W „Manifeście technicznym” pisali „Ból ludzki tyleż jest dla nas interesujący co ból lampy elektrycznej, która cierpi w spazmatycznych drgawkach i krzyczy najbardziej przejmującym wyrazem koloru”. Futuryści wydawali swoje manifesty i tomiki wierszy na papierze tapetowym, używali fonetycznej ortografii, głosili pogardę wobec tradycji i przeszłości. Chcieli zbudować język całkowicie inny od wzorów tradycyjnych, wielbili cywilizację, tempo życia. Polscy futuryści szokowali mówiąc, że trzeba zburzyć Wawel, a wieszczów wyrzucić na śmietnik. Ich jednodniówka miała tytuł „Nuż w bżuhu”. Futuryzm polski działał w latach 1919-1921. Były dwie grupy futurystów: • Warszawska, na czele Anatol Stern, Aleksander Wat; • Krakowska : Tytus Czyżewski, Bruno Jasieński. Bruno Jasieński „But w butonierce”. Prowokacją jest tytuł jak i cały wiersz. Butonierka to kieszonka do której wkłada się ozdobną chusteczkę lub kwiat. But w butonierce to bunt przeciw tradycji, ale też zwrócenie uwagi na brak logiki w języku. Butonierka kojarzy się autorowi etymologicznie z butem. W tekście wiersza pokazany jest marsz przez życie w siedmiomilowych butach. Idzie „młody, genialny, trzyma ręce w kieszeniach”. Jest pewny siebie, zadowolony, nie ogląda się wstecz, zostawia wszystkich którzy myślą i postępują tradycyjnie, mówi o nich z lekceważeniem i ironią. Zadufany 20-letni poeta powtarza, że gdy nastał Jasieński „bezpowrotnie umarli i Tetmajer i Staff”. Fascynacją młodego artysty są zmiany i nieustanny ruch „Pędzi w kłębach benzyny, furkocze na wietrze trzepoczący szal”. Tym co za nim nadążają echo odpowiada „adieu”. Anatol Stern „Słońce w brzuchu”. Olbrzymia radość istnienia, witalizm, pragnienie by do swojej piersi „wepchnąć świat cały”. Są też zamiary krwiożercze, gdyż przypomniany został Dżingis Han. Nade wszystko jest pragnienie by wyjechać na Jawę, mieć przy sobie Jawankę, z wysuszonych tykw ostrą wódkę pić, a żarzące słońce mieć w brzuchu. Jest to młodzieńcza prowokacja przeciwstawiania filozoficznym rozważaniom. Stanisław Młodożeniec „XX wiek”. Fascynacja techniką. Kinematograf to możliwość przeżycia 4 pór roku w kilka chwil. Dopiero rozwiośniało a już lato pędzi przez jesienność białośnieżnie. Gramopatefon to możliwość odtworzenia wszelakich dźwięków natury, to stwarzanie niezwykłych nastrojów. Aeroplan to dla poety „odwarszawiam i dosłoneczniam”, a scenografia to „zjednoliterzona paplanania”.