Filozofia antyku

Filozofia wyjaśnia genezę świata, powstanie człowieka, zawiera niepisany kodeks postępowania w stosunkach międzyludzkich. W starożytnej Grecji ( a potem w Rzymie ) wytworzyły się dwa poglądy (nurty) filozoficzne: - człowiek i świat powstał wskutek czynnika materialnego. - człowiek i świat powstał wskutek czynnika niematerialnego. Nasłynniejsi filozofowie greccy: 1. Demokryt 2. Arystoteles 3. Sokrates 4. Platon 5. Erastotenes 6. Eudokos 7. Teofrast Dwa najslynniejsze nurty filozoficzne: 1. Stoicyzm. Najbardziej wpływowa doktryna zachodnio-antycznego świata, do czasów chrześcijańskich. Tworzyło ją trzech wybitnych filozofów: Zenon z Kition (założyciel szkoły stoików, około 300r. p.n.e.), Kleon (szkoła podupada) i Chryzyp (bardzo szczegółowo rozwinął filozofię, pozostawił wiele pism). Etyka w/g stoików: - niezależność od natury, ale i zgodność z nią - kult dla natury, która ma osobowość boską (jest doskonała) - mędrzec - ktoś, kto ma cnotę, nie zabiega o dobra zewnętrzne, bo one są niepewne (można je stracić) - dobra wewnetrzne są pewne, gdyż zależą tylko od człowieka Dobra wewnętrzne: - mądrość - cnota zależne tylko od siebie - niezależność = wolność - szczęście Dobra zewnętrzne = obojętne: - godne odrzucenia - godne wyboru: duchowe ( talent, pamięć, bystrość umysłu, postępy w wiedzy) cielesne ( samo życie ) zewnętrzne ( rodzina, miłość ludzka, uznanie, pochodzenie, status społeczny) Stoicy od Sokratesa przejęli zasadę, że "Co rozumne to dobre, co dobre to rozumne." Cnotę uznali za najwyższe dobro wewnętrzne, na które składają się rozsądek i wiedza. Stwierdzili ponadto, iż dobra intencja, niezależnie od skutków, daje czyn cnotliwy, a zła, nawet, gdy działanie przyniosło porzytek, pociąga za sobą czyn zły. Maksymalizm etyczny - cnota nie jest stopniowalna albo się ją ma, albo nie. Nie ma stanów pośrednich. Nie uznawali współczucia (współczujący jest jak lekarz, który nie leczy bo wie, że to może zaboleć pacjenta).Ich egoizm opierał się na zasadzie: "nie tyle wszystko dla mnie, co nie wszystko dla ciebie. Ideał mędrca: - dobry - żyje w zgodzie z naturą - mądry, rozumny - szczęśliwy - wolny (niezależny) - bogaty (duchowo). Człek będący przeciwieństwem tego ostatniego to głupiec. Cechy stoika: - surowość, powaga - hiperkonserwatyzm - trzeźwość umysłu - beznamiętność optymizm łatwego osiągnięcia dobra najwyższego - cnoty. 2. Epkureizm. Doktryna filozof. wymyślona przez Epikura z Samos. W 306r p.n.e. zakłada własną szkołę w Ogrodzie. Żył prosto i moralnie. lepsze = cel życia życie jest radością - radością niezawodną = carpe diem przyjemności przyjemności zewnętrzne gorsze = środek zagłuszania cierpienia Najlepiej nie mieć potrzeb, bo można ich nie zaspokoić. fizyczne (potrzebne, np.: jedzenie) przyjemności zewnętrzne duchowe (lepsze) Podstawowa "dewiza" epikurejczyków: "O ile nie pogwałcisz praw, nie natuszysz dobrych obyczajów, nie zasmucisz bliżniego, nie nadwyrężysz ciała, nie utracisz środków koniecznych do życia, to używaj jak chcesz, wedle swojej ochoty." - rozumny egoizm. Cnota i rozum nie były wartościami samymi w sobie, tylko sposobami osiągnięcia szczęścia. Cztery powiedzenia epikurejczyków: "Bogowie nie są straszni" "Śmieć jest niczym." "To, co jest dobre jest łatwe do zdobycia" "To, co jest złe jest łatwe do zniesienia." Gradacja wartości. przyjemność - mądrość - cnota - przyjaźń Hedonizm - skrajny epikureizm - ludzie dążą do przyjemności. Hednonizm jest etyczny i psychologiczny.