Echa romantyzmu i pozytywizmu w literaturze okresu międzywojennego

Echa romantyzmu i pozytywizmu w literaturze okresu międzywojennego. W literaturze międzywojennej pisarze, jak w dawniejszych latach, ukazywali swoja troskę o los kraju i jego pomyślny rozwój. Zjawiskiem szczególnej wagi w literaturze tych lat było powstanie literatury rewolucyjnej, w której wyrazem patriotycznej troski był konse-kwentny program społecznej przebudowy. Na okres literatury lat międzywojennych złożyły się utwory silniej związane z tradycją kierunków i stylów istniejących już w poprzednich epokach oraz takie, które tradycyjne konwencje w rozmaity sposób rozbijały lub przekształca-ły. W utworach wielu pisarzy i poetów można odnaleźć echa epok minionych – romantyzmu i pozytywizmu. Pisarzem, który polemizuje z literaturą romantyczną jest Leon Kruczkowski. W swojej powieści „Kordian i cham” ukazał fragment dziejów ojczystych, w nowy sposób go interpre-tując i oceniając. Pisarz (scena z panną Anielą) zarzucał Mickiewiczowi jednostronność. Uważał, że widział on w chłopie tylko to co piękne, a nie dostrzegał jego trudu i niedoli. Bal-lady romantyczne jego zdaniem były przeznaczone dla młodych panienek. W powieści zawar-ta jest aluzja do III części „Dziadów”. Feluś miał miejsce przy stole oznaczone numerem 45, a w „Dziadach” Mickiewicza ukazana jest zapowiedz przyjścia tajemniczego wybawcy imie-niem 40 i 4. Ta zbieżność numerów oznacza, że Feluś (szlachta) nie dorósł do pełnienia przywódczej roli w narodzie. Autor polemizował także ze Słowackim. Nie zgadzał się w oce-nie rewolucjonistów szlacheckich. Kruczkowski nazwał ironicznie Felusia Czartkowskiego Kordianem i ukazał prawdziwe przyczyny jego udziału w powstaniu listopadowym. Pisarz uważał, że Słowacki wyidealizował Kordiana. Obnażył on prawdziwe oblicze polskiej szlach-ty, ukazując jej brak patriotyzmu i egoizm klasowy. Pisarz udowodnił, że powstanie nie miało szansy na zwycięstwo. Polemizował on także z Żeromskim na temat postawy chłopów. Że-romski ukazywał ich jako warstwę bierną, poddającą się wyzyskom, natomiast Kruczkowski przedstawił budzenie się w nich świadomości klasowej. Poetą, w wierszach którego także pojawiają się motywy romantyczne, jest Jan Lechoń. W poemacie pt.: „Mochnacki” przedstawia wizję koncertu Maurycego Mochnackiego. Wiersz Lechonia, łącząc wizję koncertu Mochnackiego z atmosferą emigracyjnych wspomnień i debat, artystycznie nawiązał wyraźnie do koncertu Jankiela w „Panu Tadeuszu”. Wymowa muzyki Mochnackiego, podobnie jak u Mickiewicza gra Jankiela, zinterpretowana została przez poetę jako alegoryczny skrót historii walk narodu o niepodległość i rozrachunek z tragedią powstania. Drugim poetą bardzo bliskim tradycjom wielkiej poezji romantycznej był Antoni Sło-nimski. Był to poeta – liryk, który podobnie jak Adam Mickiewicz pisał bardzo często sonety. Jego wiersze przypominają lirykę patriotyczną Wielkiej Emigracji, w których przejawia się niepokój o Polskę i tęsknota do kraju. Sonet „Mgła na morzu” jest wyraźną kontynuacją tra-dycji Mickiewiczowskiej. Poeta napisał wiersz, w którym porównał obczyznę z ojczyzną. Echa romantyczne odnajdujemy także w twórczości Juliana Tuwima. W swoim wier-szu pt.: „Rzecz Czrnoleska” ukazuje nam akt tworzenia utworu poetyckiego. Jest on autorem – romantykiem, ponieważ doznaje natchnienia. Efektem owego natchnienia jest sztuka poet-ycka. Po dokonaniu się aktu twórczego następuje moment odpoczynku i oddechu. Poeta jest szczęśliwy, że osiągnął swój cel. W jego poezji znajdują się także echa pozytywizmu. Julian Tuwim przeciwstawia się systemowi kapitalistycznemu i wojnie imperialistycznej wywołanej przez bogatych kapitalistów chcących zagarnąć z niej jak najwięcej zysków. W swoich wier-szach pisze z sentymentem o prostym szarym człowieku, opiewa atmosferę małych prowin-cjonalnych miasteczek. Krytykuje życie w wielkich miastach, pogoń za pieniądzem drobno-mieszczaństwo. W wierszu pt.: „Mieszkańcy”, podobnie jak Gabriela Zapolska ukazuje swój negatywny stosunek do ograniczonego mieszczucha, tępego kołtuna. Podobne sprawy poru-szał Bolesław Prus. Tak jak Tuwim przeciwstawiał się ustrojowi kapitalistycznemu mówiąc, iż jego charakterystyczną cechą jest uparta wola gromadzenia kapitału. Potężnym czynnikiem w życiu gospodarczym staje się pieniądz. Echa pozytywizmu przejawiają się także w powieści Marii Dąbrowskiej pt.: „Noce i dnie”. Treścią dzieła są dzieje małżeństwa Niechciców. Ich życie jest szare powszednie, po-zbawione wydarzeń niezwykłych. Powieść ta daje inny, rozległy i pogłębiony obraz przed-stawionego okresu. Ukazuje szeroki krąg środowiskowy, zarysowuje sylwetki postaci, które prezentują życie określonych warstw społecznych i przebiegające w nim procesy. Dąbrowska stworzyła ideał człowieka. Jest nim Bogumił. Postawa jej wiąże się z „organicznikowską” postawą pozytywistów. Maria Dąbrowska ukazała proces przeobrażenia się ziemiaństwa w warstwę tzw. inteligencji pracującej. W literaturze dwudziestolecia międzywojennego echo romantyzmu i pozytywizmu odcisło swe piętno. Mimo, że nie wszyscy zgadzali się z tradycją to jednak w dużym stopniu wpłynęła ona na ich utwory.